Zwart: een stap in de goede richting

  • 0

Een bundel met werk van Afro-Europese auteurs uit Nederland en België laat de lezer kennismaken met nieuwe stemmen in de Nederlandstalige literatuur.

In de Lage Landen beginnen Afro-Europese auteurs een steeds grotere rol in de literatuur te spelen. Helaas stuiten deze schrijvers nog wel eens op problemen om zich te vestigen in het Nederlandstalige literaire landschap. Met de bundel Zwart geven samenstellers Vamba Sherif en Ebissé Rouw ons een bloemlezing van verschillende Afro-Europese auteurs in Nederland en België, om hun werk te tonen zoals het is: “een verrijking van de Nederlandstalige literatuur”.

Zwart is een diverse bundel met onder andere korte verhalen, essays, beschouwingen en een briefwisseling. Sommige teksten kaarten specifiek de problemen aan die Sherif en Rouw al benoemen in hun inleiding: “Hoe gaan [de auteurs] om met hun erfenis van collectiviteit in een cultuur die sterk individualistisch is? Maar ook: hoe verhouden ze zich tot de nieuwe cultuur?” De stukken gaan bijvoorbeeld over het wennen aan het leven in een nieuwe samenleving, over de herinnering aan vorige landen, over de gevoelens die een bezoek aan het land van herkomst oproept. Daarnaast zijn er teksten die de discriminatie in Europa aankaarten en ook enkele die juist ver van deze onderwerpen blijven en simpelweg een universele, menselijke ervaring uitdrukken.

Terwijl de korte verhalen nog wel eens van het onderwerp afwijken, stelt de non-fictie dit juist scherp aan de kaak. Zo vertelt Nozizwe Dube in “Navigeren tussen twee werelden” hoe anders Europese jongeren worden voorbereid op een wereld met migratie: “Ik was al vroeg in aanraking gekomen met [de Europese] levenswijze, zelfs op het Afrikaanse continent. Van jongs af aan hadden veel jonge Zimbabwanen geleerd te navigeren in de Afrikaanse én westerse realiteit.” De Europese jongeren daarentegen hebben volgens haar een veel eenzijdiger beeld meegekregen. Zo vertellen de verschillende auteurs in helder proza over hun ervaringen met discriminatie, interraciale relaties of de psychische problemen die voortkomen uit het gevoel nergens thuis te horen. Ze willen nietsontziend zijn, maar geven ook aan dat dat soms moeilijk is omdat ze snel worden weggezet als agressief of radicaal.

Alhoewel lang niet alle auteurs het met elkaar eens zijn, lijkt er wel enige consensus te zijn over het idee dat de Lage Landen achterlopen in de discussie over ras. De schrijvers benoemen het gebrek aan woorden om dingen te benoemen en de houding waarbinnen er weinig ruimte is voor gesprek over het onderwerp. Men ziet zichzelf als vooruitstrevend en daarmee zou de kous af zijn. De auteurs in deze bundel dagen dat idee uit: bijna iedereen geeft specifiek aan een fijne band te hebben met Nederland of België, maar benoemt ook dat er nog een lange weg te gaan is op het gebied van racisme.

Vamba Sherif (Foto: Elize Zorgman) en Ebissé Rouw (Foto: Dipsaus)

Aan het eind van hun inleiding spreken Sherif en Rouw hun hoop en verwachting uit dat Zwart “het Nederlandstalige literaire landschap voorgoed zal veranderen”. Het is misschien nog te vroeg om dat te zeggen, maar deze bundel is in elk geval een stap in de goede richting.

Lees ook op LitNet

Week van de Afrikaanse Roman 2016: Interview met Vamba Sherif

Buro: IG
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top