Gevangenissen als universiteiten van criminaliteit

  • 0

Een schietpartij in Luik maakte drie slachtoffers, vier als men de “geradicaliseerde” dader erbij telt. Het drama legde de vinger op de wonde, nog maar eens. Belgische gevangenissen zijn heuse oorden van religieuze radicalisering, experts waarschuwen er al een hele poos voor. Hamvraag is echter of de bewustwording ook beleidsaanpassingen zal kunnen bewerkstelligen. 

“Ik ben er honderd percent van overtuigd dat de terroristen van morgen in onze gevangenissen zitten”, benadrukt een cipier.

Deze week worden de slachtoffers begraven van een schietpartij die vorige week in Luik plaatsvond: twee agentes (respectievelijk 53 en 45) en een 22-jarige student. Deze laatste werd ter plekke neergeschoten toen dader Benjamin Herman de wagen waarin hij zat wou carjacken. Cyril's moeder zat aan het stuur en slaagde erin te ontkomen. Hij studeerde voor onderwijzer en ging op die dramatische dag zijn eindwerk indienen. Uiteindelijk werd de dader, een gevangene die op penitentiair verlof was, door de politie neergeschoten.

Zware jongen

Benjamin Herman was alles behalve een koorknaap. Reeds als kind was hij “een jongen met problemen”, zoals de burgemeester van zijn geboortestad Rochefort het omschreef. Als minderjarige ontpopte hij zich tot een wel erg gedreven crimineel. Diefstal, slagen en verwondingen, brandstichting, hij schreef het allemaal op zijn conto. Op zijn zestiende zag hij voor het eerst de binnenmuren van een gesloten jeugdinstelling. Vijf jaar later zou hij met een kompaan een gewapende overval op een supermarkt plegen. De buit is mager en zou vooral door zijn heroïneverslaving opgeslorpt worden. Dat hij ooit in de gevangenis zou belanden stond in de sterren geschreven. Sinds 2003 verbleef hij trouwens onafgebroken in de cel, zij het dat hij in die periode 14 penitentiaire verloven ging. Meestal gedroeg hij zich, maar soms liep het ook wel fout. Zowel in 2010 als 2016 maakte hij van zo'n periode gebruik om nog wat misdrijven te plegen. Net als die dinsdagmiddag in de “vurige stede” Luik.

Het dramatisch voorval wakkerde een belangrijk debat over het penitentiair verlof als dusdanig aan. Was het gezien zijn voorgeschiedenis verantwoord die man vrij te laten rondlopen? Werd wel zorgvuldig met zijn dossier omgesprongen? En was dit überhaupt volledig? Vrij snel dook ook de vraag rond de politieke verantwoordelijkheid op. Per slot van rekening is het de Minister van Justitie  die het penitentiair verlof al dan niet toekent, zij het op advies van zijn diensten. Vanuit de oppositie werd zijn ontslag geëist, maar uiteindelijk bleef hij aan.

Religieuze radicalisering

En dan is er de religieuze component van het verhaal. Een beetje een unconvenient truth, en misschien ook een thema dat gevoeliger ligt dan het (politiek) gepalaver over dat penitentiair verlof als dusdanig. Benjamin Herman mag dan al Katholiek opgevoed zijn (hij wordt deze week ook volgens deze ritus begraven), binnen de gevangenismuren bekeerde hij zich tot de Islam. Meer nog: vrij snel radicaliseerde hij in zijn religieuze beleving. In een rapport dat pas post factum opdook blijkt dat hij steeds vaker contacten had met radicale Islamisten. Een cipier drukte daar zijn bezorgdheid over uit. De staatsveiligheid was op de hoogte van deze relaties. Dat hij tijdens het plegen van zijn aanslag Allah Akbar schreeuwde én een Moslima bewust vrijuit liet gaan maakt deze vaststellingen extra pijnlijk.

“Die man was nochtans niet het type van de religieuze fanaticus”, merkte een andere cipier op. “Eerder was hij een gewelddadige jongen met een drugs- en drankprobleem.” Maar vaak zijn het net zo'n mensen die ten prooi vallen aan zo'n bekeringen. Men bewerkt hen, praat hen een schuldgevoel aan en trekt hen zo over de schreef.Verschillende figuren die de voorbije jaren bij religieus geïnspireerde terreurdaden betrokken waren bleken een zwaar en vooral on-Islamitisch verleden te hebben. Meer nog: telkens bleek de gevangenis de perfecte radicaliseringsplek te zijn. Benjamin Herman is lang niet de enige die in Belgische gevangenissen een opleiding tot terrorist kreeg. Ook Mehdi Nemmouche (aanslag op het Joods Museum van België), Ibrahim El Bakraoui (aanslag op de luchthaven van Zaventem), Khalid El Bakraoui (aanslag in metro Maalbeek) en Salah Abdeslam (aanslagen van Parijs) radicaliseerden in de cel en konden voor de voorbereidingen van hun aanslagen terugvallen op een efficiënt netwerk van wapentrafikanten en onderduikadressen dat ze in de gevangenis hadden opgebouwd.

Daders van morgen

Enkele dagen geleden maakte de RTBF, de Franstalige Overheidszender, melding van 450 “geradicaliseerde” gevangenen. Figuren dus van wie reële bedreiging uitgaat. “Luik was an accident waiting to happen”, verklaarde Ilyas Zarhoni van het Antwerpse deradicaliseringscentrum Ceapire, na de feiten. “Wij zeggen al een hele tijd dat de terreurdreiging in onze gevangenis roodgloeiend op niveau 5 staat. In onze gevangenissen zitten 450 geradicaliseerde gedetineerden en 237 mensen die door de Cel Extremisme (CelEX) worden opgevolgd.” De oorlog in Syrië heeft dat probleem enkel maar vergroot. “Sinds de val van Islamitische Staat in Syrië en Irak keerden verschillende IS-strijders terug die ook in de gevangenis belandden. Al die geradicaliseerde elementen hebben contacten met gedetineerden van allerlei leeftijden en alle mogelijke achtergronden. Dat zij hun medegevangenen proberen te indoctrineren, is overduidelijk. Het besmettingsgevaar is enorm. (…) Dat deze cocktail vroeg of laat tot ontploffing ging komen, mag niet verbazen.”

“Ik ben er honderd procent van overtuigd dat de terroristen van morgen nu in onze gevangenissen zitten”, verklaarde een cipier in Het Laatste Nieuws. “Ik heb er al grofweg tien in gedachten die klaar zijn om tot de daad over te gaan.” “Onze gevangenissen zijn vergeetputten, de universiteit van de criminaliteit”, merkte parlementslid Stefaan Van Hecke (Groen) in het debat over de politieke verantwoordelijkheid van Justitieminister Geens op. Afwachten of de verontwaardiging ook de aanpak van het probleem zal bijsturen. 

Buro: MV
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top