Afkomstig uit het Oosten van Duitsland, trekt een wolf door de Lage Landen. Na Nederland te hebben doorkruist, stak hij de landsgrens over om Belgisch Limburg te betreden. Wanneer u dit leest, is hij mogelijk weer vertrokken naar andere oorden. Feit is dat hiermee geschiedenis wordt geschreven. Misschien aanwezig gebleven in het collectief geheugen, werden in de 19de eeuw de laatste wolven uit Vlaanderen verdreven. Deskundigen menen dat die nu opnieuw zijn opwachting zal maken, zij het druppelsgewijs.  

De wolf, eigenlijk een wolvin, Naya genaamd, kreeg in 2016 een gps-zender omgehangen. Dit kaderde in een project van de Technische Universiteit Dresden. Ze werd gevangen in de Noord-Duitse deelstaat Mecklenburg-Vorpommeren, opnieuw vrij gelaten en op deze plek begon ook de reis. Alle mythes ten spijt, zijn wolven erg mensenschuw. Lichtjes overdreven wordt wel eens beweerd dat door de vele vervolgingen waaraan ze doorheen de eeuwen blootgesteld werden, angst voor mensen onderdeel van hun DNA is geworden. Hoe dan ook, precies door die vrees is het moeilijk ze te observeren en hun gedrag in kaart te brengen. Met die gps gaat dat iets makkelijker.

En weg was hij. Eerst Westwaarts richting de Nederlandse grens, vervolgens ging het meer naar het Zuiden om via Eindhoven in Belgisch Limburg terecht te komen. Dat hij honderden kilometer aflegde was voor specialisten geen verrassing. In beginsel zou een wolf op amper één dag de afstand van de Vogezen naar Brussel kunnen overbruggen. Op zich is zijn gedrag voorspelbaar: eten zoeken en zo mogelijk ook een andere wolf treffen, waarna ze samen een roedel kunnen starten.

Dankzij de natuurrichtlijnen van de EU is voor het eerst in bijna tweehonderd jaar weer een wolf opgedoken in Vlaanderen. (Foto: Wikipedia Commons, CC BY 3.0)

Van de Vos Reynaerde

Doorheen de geschiedenis hebben deze machtige dieren (ze kunnen probleemloos de ruggengraat van een hert breken) steeds tot de verbeelding gesproken. Ze komen vaak terug in mythen en sagen, en dit op zowel een positieve als negatieve manier. Denken we maar Romulus en Remus, waarbij de wolf de rol van ersatz-moeder speelt. Dat in de Van de Vos Reynaerde ook een wolf, Ysengrijn, voorkomt is de beste illustratie dat het een bekend dier was in de Middeleeuwen. Of denken we maar aan het bekende sprookje van de drie biggetjes of Roodkapje en, jawel, de boze wolf. Ergens in de Middeleeuwen ook ontstond de mythe dat de wolf een bedreiging vormde voor de mens. Men zag hoe hij zich tegoed deed aan schapen, geiten of kippen, wat verkeerdelijk doorgetrokken werd naar de mens.

Er was echter een periode dat hij zich aan mensen vergreep, vaak zuigelingen. In de vijftiende eeuw werd Vlaanderen door een grote hongersnood geteisterd, wat zo zijn gevolgen had voor de wolven die moesten vaststellen dat de dieren die ze doorgaans opaten al door de mens geschoten en verorberd waren. Onvermijdelijk begonnen ze dan maar mensen op te peuzelen, maar de homo sapiens zinde op wraak. Zo is geweten dat in de regio rond Brugge in de periode 1480-1678 niet minder dan 2.500 doden wolven gedood werden. Ze werden steeds verder verdreven, met als gevolg dat ook de laatste wolven in het Zoniënwoud in de 19de eeuw verdwenen.

Terrein herwinnen

Dat deze wolf, Naya dus, weer het land zal verlaten ligt in de lijn van de verwachtingen. Net zoals er de komende jaren wel vaker wolven zullen opduiken. De gevoelens hierover zijn gemengd. Wie op het platteland woont zal er vaak wat minder enthousiast over zijn, maar bij vele mensen spreekt een mogelijke terugkeer van wolven tot de verbeelding. Hendrik Schoukens, Milieujurist aan de Universiteit Gent, merkte zopas nog in het weekbad Knack op dat een wolf in België “op de eerste plaats het gevolg van EU natuurrichtlijnen”. En nog: “Deze blijken verrassend effectief wanneer ze worden afgedwongen. Met de tijd van grote klopjachten achter de rug, heeft de wolf langzaam aan zijn verloren terrein terug kunnen heroveren. Vanuit Polen en Italië, kwam rukte de wolf met een snelheid van 100 kilometer per jaar op naar onze streken.” Wordt ongetwijfeld vervolgd.