De Paters Trappisten van Westvleteren verkopen hun bier enkel in de abdij en uitsluitend aan particuliere klanten.

Het Trappistenbier van Westvleteren mag dan al het meest begeerde gerstenat ter wereld zijn. Toch wordt het gebrouwen volume door de Paters sterk beperk, wat tot een scheeftrekking tussen vraag en aanbod leidt. Dat plots het begeerde bier het voorwerp werd van retail-acties, toonde aan dat enkele misbruiken in het nochtans strakke distributiesysteem van de religieuze orde geslopen waren. 

‘Value is what a damn fool will pay for it.’ Menig econoom heeft de oneliner boven zijn bed ingekaderd. Alleen, zo zien de Paters Trappisten uit de abdij van Westvleteren het niet, toch niet als het over hun eigen gebrouwen bier gaat. Maar laten we van start gaan met het begin. Enkele weken geleden bracht de Nederlandse retailer Jan Linders het bier van Westvleteren op de markt, 300 bakken in totaal, aangeboden aan een heuse woekerprijs: 10 euro voor een flesje, meer dan het dubbele van wat de gangbare maximumprijs is. Ook een Belgische gespecialiseerde bierwebshop kwam met een soortgelijke stunt voor de dag. Met een ‘Westvleteren Super Pack’, goed voor 24 flesjes, proberen ze klanten te lokken. Die moet er wel exact 559,39 euro voor neertellen. Een stevig bedrag, zeker als men weet dat wie diezelfde hoeveelheid in de abdij zelf koopt 60 euro moet neertellen. De brouwende paters waren not amused, schakelden hun advocaat in, wat tot een toegeving bij de mercantiele handelaars leidde. Want afgezien nog van de hoge prijs, hebben deze het duidelijk afgebakende distributiekanaal van deze Paters Trappisten geschonden. Het brengt ons tot de kern van de zaak.

Abdijbieren

Zeg niet Trappist tegen een abdijbier, want alvorens over een Trappistenbier gesproken mag worden moet aan verschillende criteria voldaan worden. Zo moet het bouwproces in handen van de Paters zelf liggen, moet het brouwen binnen de grenzen van de abdij gebeuren (abdijen besteden dit vaak uit aan industriële brouwerijen), enz. Het maakt van een Trappistenbieren een kwalitatief en vooral begeerd keurmerk. In totaal morgen 13 bieren de naam trappist dragen, 6 ervan worden in België gebrouwen, twee in Nederland (de overige in onder meer Duitsland, Oostenrijk, maar ook de Verenigde Staten). We vatten samen: Trappistenbieren zijn abdijbieren, maar slechts een kleine fractie van alle abdijbieren mogen zich ook Trappisten bier noemen.

Wereldwijd mogen slechts dertien bieren de naam ‘Trappist’ dragen, zes hiervan zijn in België gevestigd.

Ora et labora

En binnen dit select wereldje van Trappistenbieren bekleedt de Abdij van Westvleteren een wat aparte plaats. Pater Trappisten leveren volgens de filosofie van ora et labora, werken en bidden dus. Bier brouwen doen ze om inkomsten te verwerven, waarna de rest van hun tijd naar het contemplatieve kan gaan. Opvallend is alvast dat het gebrouwen volume onderling sterk verschilt. Anders gesteld: de ene brouwerij is wat commerciëler ingesteld dan de andere. En op dat vlak bengelt Westvleteren achteraan. Heel bewust wordt de productie laag gehouden, niet hoger dan wat noodzakelijk is voor de religieuze core business. Neem daarbij dat het bier al verschillende keren in allerhande wedstrijden en ratings tot beste bier van de wereld werd uitgeroepen, en men kan al vermoeden dat er een behoorlijke scheeftrekking tussen vraag en aanbod ontstaat. Westvleteren tref je niet aan in de winkel, maar is enkel te verkrijgen in de abdij zelf. Op bestelling, enkel bestemd voor particulieren klanten en de toegestane hoeveelheid per aankoop is strikt beperkt. Om misbruiken tegen te gaan noteert men zelfs de nummerplaten bij het afhalen van de bestelling. En kijk, daar tref je de voormelde acties in de retail aan. De Paters gaan ervan uit dat Jan Linders erin geslaagd is zo'n 150 leveringen van bier te verkrijgen. Wellicht door particulieren die graag een centje bijverdienen in te schakelen. Zoals gezegd is het incident inmiddels gesloten en kunnen de Paters zich terug op het bidden toeleggen. En voor de nieuwsgierige proever die er wat tegen opziet een flesje te bemachtigen: Sint-Bernardus abdijbier, qua smaak komt dit wel erg dicht bij de begeerde Westvleteren.