Spanning met Madrid intensifieert

  • 0

Dat de sympathie in Vlaanderen voor Catalonië de Spaanse autoriteiten ergert is al een tijd bekend. Maar dat iemand met een officiële functie als Parlementsvoorzitter Jan Peumans zich uitspreekt en Spanje (nog maar eens) als “ondemocratisch” bestempelt is hen een brug te ver.

Zopas raakte bekend dat de Vertegenwoordiger van de Vlaamse Regering in Madrid zijn diplomatieke status ingetrokken wordt. Een unieke sanctie die nooit eerder door een EU lid aan een andere lid opgelegd werd.

Madrid

Een drietal weken geleden waarschuwde de Belgische ambassadeur in Madrid al voor de diplomatieke relatie met Spanje. Er was sprake van een “steeds langer wordende lijst van irritaties”, “dit zou ons toch enige zorgen moeten baren”.

Hij was toen net op het matje geroepen bij de Spaanse Minister van Buitenlandse Zaken; een eufemistische verwoording voor het feit dat deze laatste hem de levieten gelezen had. Directe aanleiding was die brief die Vlaams Parlementsvoorzitter Jan Peumans aan zijn voormalige Catalaanse collega in een Spaanse cel liet bezorgen.

Onomwonden had hij het over Spanje “dat niet in staat was deel uit te maken van een moderne, democratische Europese Unie”. Op zich was dit één voorval, maar de ergernis aan Spaanse kant zit dieper. Het is trouwens opmerkelijk hoezeer de “Catalaanse zaak” op steun kan rekenen in Vlaanderen. Ook in politieke hoek, vooral dan bij sommige parlementsleden van de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA), Jan Peumans op kop. Niet toevallig dus dat die enkele politici die het land ontvlucht zijn net in Vlaanderen verblijven.

“De Stembusrevolutie”

Er kwam echter een gevolg. Nu blijkt ook dat de “zorgen” die ambassadeur Marc Calcoen formuleerde niet ongegrond waren. Vorige week opende “De Stembusrevolutie” (La Revolta de les Urnes), een expositie van de Catalaanse fotografe Dolors Gilbert en auteur Carlos B. Gorbs. Deze brengt  “een boeiende en indringende schets brengt van het politiek-culturele gebeuren in Catalonië van 2010 tot vandaag”.

Op zich niet zo verwonderlijk gezien die Vlaamse sympathie voor de Catalanen, alleen gebeurde dit in...het Vlaams Parlement. Het initiatief lag bij enkele N-VA parlementsleden en wie sprak er onder meer op de officiële opening? Jawel, Jan Peumans, die het gekende discours nog eens herhaalde. Alweer hij, dacht men in Madrid. En vooral in het Vlaams Parlement, een officieel gebouw, dat stootte hen erg tegen de borst. Resultaat: weer de ambassadeur op het matje geroepen. Maar deze keer om sancties mee te delen.

Marc Calcoen begint stilaan een vaste afspraak te hebben bij de Spaanse Buitenlandminister Josep Borrell. Op relatief korte tijd werd hij tot drie maal toe “uitgenodigd”. Een eerste keer omwille van dat brief-incident. Een tweede keer omdat er geen excuses kwamen na zijn eerste bezoek. En nu een derde maal om een duidelijke sanctie aan te kondigen.

Reden was die tentoonstelling, maar ook een vergelijking die Peumans met Bosnië zou gemaakt hebben (wat echter niet klopt). Hoe dan ook voor Madrid is de maat vol en André Hebbelinck, de vertegenwoordiger van de Vlaamse regering in de Spaanse hoofdstad, verliest al zijn diplomatieke voorrechten en status. Er zal bovendien geen Vlaamse vertegenwoordiging worden erkend “zolang de houding van Vlaanderen niet verandert”, klinkt het dreigend.

Unieke maatregel

Op zich is dit een maatregel die even uniek als ingrijpend is. Hij doorkruist ook het kenmerkende van het complexe Belgisch buitenlands beleid. Uiteraard beschikt België over een klassieke buitenlandse vertegenwoordiging via ambassades, consulaten en dergelijke. Deze vallen onder de bevoegdheid van de federale overheid.

Er zijn echter ook andere vormen van vertegenwoordiging van de deelstaten. De reden? In de loop der jaren kreeg de federale constructie gestalte. Steeds meer bevoegdheden werden naar de regionale entiteiten overgeheveld. Deze werden dan bevoegd voor de uitoefening ervan, in binnen- en buitenland. Een voorbeeld: economische ontwikkeling waaronder de export. Het zorgt voor een netwerk van Vlaamse antennes in tal van landen (via het Agentschap Flanders Investment & Trade, het zogenaamde FIT). Idem voor toerisme.

Op een aantal plaatsen is er ook een vertegenwoordiging van de Vlaamse regering, die dus ook een diplomatieke status krijgt. Zij het nu even niet meer in Madrid. Deze wat complexe situatie maakt het Spanje alvast mogelijk heel bewust Vlaanderen te treffen, ook al is zoals we zagen de (federale) ambassadeur bij afwezigheid van een Vlaamse evenknie wel eens kop van jut wordt. “Het zat eraan te komen”, tweette Dave Sinardet, een Politoloog verbonden aan onder meer de Vrije Universiteit Brussel. “Heel wat andere landen zouden dit ook niet zomaar laten passeren dat ze (herhaaldelijk) ondemocratisch worden genoemd door een parlementsvoorzitter.”

Jan Peumans zelf is er alvast niet over te spreken. Hij heeft de waarheid aan zijn kant, meent hij. En niemand legt hem het spreken op. Punt. Vlaams Minister-President Geert Bourgeois reageert in de stijl die hem eigen is bezadigder, maar is niettemin erg scherp. “Een erg onvriendelijke maatregel”, verklaarde hij als directe reactie op Radio 1. Maar vooral, “Ongezien in de geschiedenis van de Europese Unie. In de hele geschiedenis van de EU, en zelfs niet in de fase ervoor dat sprake was van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal.”

Balast voor opvolger

Peumans begint aan de laatste maanden van zijn politieke carrière en zal zich bij de verkiezingen van juni volgend jaar geen kandidaat meer stellen voor het Vlaams Parlement. Het gegrom over zijn directe taal rond Catalonië neemt dan ook toe. Belast hij de generatie die na hem komt niet met een probleem dat vermeden had kunnen worden? Zou hij zich als Parlementsvoorzitter niet beter wat neutraler moeten opstellen; het is een ander punt van kritiek.

Politici die zich over een dergelijk onderwerp uitspreken is één zaak, van sommige functies wordt vooral een terughoudende en bindende rol verwacht. Geen verklaringen die onder de noemen politiek militantisme vallen. Het zal Madrid zorg wezen. En met enige zin voor historisch cynisme zou men kunnen opperen dat het net als in de kwalijke 16de eeuw weer stevig hommeles is tussen Spanje en de Zuidelijke Nederlanden.

Buro: MV
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top