Het tijdschrift Ons Erfdeel werd in 1957 door drie studenten opgericht. Voor één van hen, Jozef Deleu, wordt de uitbouw ervan een heus levenswerk.

Tot op vandaag brengt het een waaier aan informatie over het Nederlandstalige artistieke, culturele en maatschappelijke leven.

Aandacht en verspreiding van het Nederlands, samenwerking tussen Nederlandstaligen wereldwijd, net als een positieve en toch kritische houding ten aanzien van deze vormen van samenwerking; het vormt het DNA van het blad dat uitgroeide tot een gezaghebbende stem in het maatschappelijk debat.

Professionalisering

Deleu slaagde er niet enkel in zich te omringen door enthousiaste redactieleden van niveau, de uitbouw werd ook steeds professioneler. En zo werd het tijdschrift in 1970 in een gelijknamige stichting ondergebracht.

Ons Erfdeel stelt zich onafhankelijk op, maar bestaat grotendeels dankzij publieke steun. Zo ontvangt het middelen van o.a. het Departement Cultuur, Jeugd en Media van de Vlaamse Regering, net als van het Nederlandse Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Ook verschillende lokale overheden verlenen hun steun aan de vzw. In 1972 bracht Ons Erfdeel het Franstalige blad Septentrion op de markt.

Vier jaar later volgt het tweetalige jaarboek De Franse Nederlanden/Les Pays-Bas Français. In 1993 wordt ook een Engelstalig jaarboek uitgebracht: The Low Countries.

Opzet en missie zaten steeds op één en dezelfde lijn, maar door Frans en Engels als communicatievehikel te gebruiken breidde men het doelpubliek uit.

Digitale tijdperk

Toen mede-oprichter en jarenlang Hoofdredacteur Jozef Deleu in 2002 met pensioen ging, volgde classicus Luc Devoldere hem op.

Onder zijn toezicht stapte Ons Erfdeel het digitale tijdperk in. In 2007 kwam er een webstek, een blog voor de tijdschriften en jaarboeken en later volgen ook digitale versies (en abonnementen) van de publicaties. 

Inmiddels viel de beslissing dat het tijd was voor een nieuwe fase: een naamsverandering. Ons Erfdeel dat wordt gewoon de Lage Landen.

Luc Devoldere: “We zitten in een digitale transitie, maar we hebben ervoor gekozen een blad op papier te laten bestaan.” (Foto: Michiel Hendryckx [CC BY-SA 4.0], via Wikimedia Commons)

De formele stap zal in 2020 gezet worden, maar reeds in april van dit jaar werden drie ambitieuze websites gelanceerd: een Engelstalige (www.the-low-countries.com), een Franstalige (www.les-plats-pays.com) en een Nederlandstalige (www.de-lage-landen.com).

“De naam is immers verwarrend: gaat het om een erfgoedblad of heeft het met erfenissen te maken?”, klinkt de motivering.

“Er kleven ook negatieve connotaties aan, en al zeker in Nederland. Ze gaan van ouderwets en oubollig tot weinig inclusief (‘Ons’) en zelfs ideologisch beladen. In de loop der jaren zijn die connotaties hardnekkig gebleken. Je kunt dat betreuren, maar het is niet anders. De naam werpt barrières op, zorgt voor misverstanden en soms onbehagen.”

Septentrion

“Zoals iedereen die op papier uitgeeft, stonden we voor de vraag: wat nog op papier en wat digitaal?”, legt hoofdredacteur Luc Devoldere, met zijn 62 ironisch genoeg even oud als Ons Erfdeel zelf, uit in De Standaard (3.9.2019). Opvallend is dat de naam Septentrion nog wel blijft bestaan.

“Het is een nicheblad, ondertussen ook vijftig jaar oud”, stelt Devoldere. “Het is bekend bij de francofonie en het heeft geen connotatie. De term Les Plats Pays is niet zo sterk doorgedrongen als The Low Countries.”

“We zitten in een digitale transitie”, alsnog Devoldere.

“Dit is het best mogelijke moment om radicaal te kiezen voor de toekomst. We hebben ervoor gekozen een blad op papier te laten bestaan, dat hopelijk morgen nog steeds bestaat. Waarom zou je er dan niet voor gaan? Met een heldere naam, zonder connotaties. Zo geven we de traditie door. ‘Traditie is niet het aanbidden van de as, maar het doorgeven van het vuur’, zei Gustav Mahler.”