En dan krijg je door een fusie een fonkelnieuwe haven die plots in de Europese top tien terecht komt. Sinds begin dit jaar is het samengaan van de Vlaamse Haven van Gent en het Nederlandse Zeeland Seaports tot de North Sea Port een feit. Aanvankelijk kende de fusie-operatie een trage start, hardnekkige hindernissen zorgden lange tijd voor een onzekere afloop, maar dankzij de nodige diplomatieke inspanningen en een correcte communicatie kwamen de zaken in een stroomversnelling terecht. Een blik op een mooi dossier van grensoverschrijdende samenwerking.

Foto: northseaport.com

Precies één jaar, één maand en één dag na de ondertekening in het Gentse stadhuis van een intentieverklaring, werd de fusie van de Haven van Gent en Zeeland Seaports zopas een feit. De fusiehaven krijgt ook een nieuwe naam, North Sea Port, met als baseline 'Together. Smarter'. Bedenker van de naam is Fons Van Dyck, bekend reclameman van het kantoor BBDO. “North Sea Port getuigt van een tikkeltje bravoure en claimt het hele Noordzeegebied”, licht hij in Het Nieuwsblad toe. “De naam is ook bewust internationaal en geeft het havenbedrijf een unieke plaats in het hart van Europa.”

Groeiambitie

De nieuwe haven strekt zich uit over een gebied van Vlissingen, Borsele en Terneuzen in Nederland, tot Gent in Vlaanderen. North Sea Port zal in totaal 525 bedrijven tellen en wordt onmiddellijk in overslag de tiende haven van Europa. Op het vlak van toegevoegde waarde zelfs nummer drie. De ambitie is alvast groot. Tegen 2022 wil men die toegevoegde waarde met 10% opkrikken. Ook de overslag moet omhoog: van 62,4 miljoen ton vandaag naar 70 miljoen ton. En deze groei moet ook een effect hebben op de tewerkstelling: de 97.000 banen moeten op termijn de kaap van de 100.000 overschrijden. Een externe analyse bevestigt het realisme van deze targets. McKinsey becijferde dat precies door de fusie zowel de overslag, omzet als werkgelegenheid  met 15% kunnen groeien. Net door de fusie kunnen beide havens tegen 2030 120 à 200 miljoen euro overbodige investeringen achterwege gelaten. De kostenbesparingen worden op 10 miljoen euro per jaar geraamd.

Dossier in stroomversnelling

Aanvankelijk was ook de Haven van Zeebrugge door de collega's van Gent bij de besprekingen betrokken, maar uiteindelijk haakte Brugge af. Deze wending maakte de fusie tussen de Vlaamse en Zeeuwse havens dan weer makkelijker; de gesprekken konden op voet van gelijkheid gevoerd worden. Toch verliepen deze aanvankelijk nogal stroef. Vooral bij de Nederlanders overheersten twijfels. Er was ook forse weerstand van de haven van Rotterdam die de ontwikkeling vooral als een factor van concurrentie beschouwde. Maar door de arrogante houding van de Rotterdammers naar de Zeeuwen toe, vertroebelde de onderlinge relaties, wat dan weer goed nieuws was voor de gesprekken die dankzij wat diplomatieke begeleiding in een stroomversnelling terecht kwamen. Uiteindelijk moesten de Zeeuwen heel wat vooroordelen overwinnen. Ergens gekneld tussen een dynamische Randstad en een even dynamisch Vlaanderen, vreesden sommigen een soort 'Vlaams imperialisme' dat bovenop de 'regentencultuur' van de Randstedelingen zou komen. Uiteindelijk slaagde men erin deze sentimenten te overstijgen. Geen onbelangrijk gegeven hierbij is dat de havens ook beide door Vlamingen gerund worden, Daan Schalck in Gent, Jan Lagasse voor Zeeland Seaports. Dat ook net op bedrijfsvlak enkele samenwerkingen vorm kregen, bleek een driver van de fusie te zijn geweest.

Toenadering Antwerpen en Zeebrugge?

De fusie tot  North Sea Port roept onmiddellijk een nieuwe vraag in het leven: zullen de Havens van Antwerpen en  die van Zeebrugge toenadering zoeken om ook op hun beurt een schaalvoordeel te genereren. Enkele eerste stappen werden gezet, zij het zonder veel enthousiasme. Een viertal jaar geleden kwamen beide havens tot een akkoord op het vlak van containeroverslag, wat gebeurde op verzoek van de rederijen, de overslagbedrijven maar ook de Vlaamse overheid die paal en perk wil stellen aan de jarenlange rivaliteit. Toch blijkt de sfeer te verbeteren. “De sfeer is anders, er is meer vertrouwen”, verklaarde de Brugse burgemeester Renaat Landuyt midden januari in De Tijd. Toch sluit hij een regelrechte fusie resoluut uit. “Als je echt de samenwerking tussen Zeebrugge en Antwerpen onderuit wil halen, moet je over een fusie spreken”, voegt hij eraan toe. “Maar ze is niet aan de orde en ook niet nodig.” Ondertussen tekent de Haven van Zeebrugge een lichte achteruitgang van haar goederenoverslag (-2%). Zeebrugge is ook de grootste auto-overslagplaats ter wereld. Vorig jaar alleen al werden er 2,83 miljoen wagens gelost en geladen. En zeker voor deze niche bestaat een vrees dat de Brexit een negatief effect zal hebben. Volgens experts zou precies deze context een goed argument voor een verdere toenadering naar Antwerpen toe zijn.