Het was een gepolitiseerde rel in het zog van een gekend muziekfestival. Het had niet mogen gebeuren en was in menig opzicht betreurenswaardig. Maar er zat wel één voordeel aan: nu weet men weer wat meer over de herkomst en betekenis van de (Vlaamse) leeuw, het symbool bij uitstek voor deze plek aan de Noordzee.
De zomermaanden zijn traditioneel dé festivalperiode – hier en elders. In verschillende geuren en kleuren trouwens, in die mate dat zowel elke muziekliefhebber wel een kolfje naar zijn hand vindt. Van techno tot hard rock, met heel wat schakeringen.
Een van de klassieke afsluiters van het seizoen is Pukkelpop, ontstaan in 1985 en genoemd naar een of ander gelijknamig Limburgs jeugdhuis.
Doorgaans haalt deze driedaagse het nieuws met de muzikale programmatie, maar voor deze editie was het anders. En beduidend minder fraai.
Anuna De Wever
Het begon al op vrijdagavond toen Anuna De Wever haar opwachting maakte op het podium. Wie, vraagt u zich misschien af? Het meisje, voor alle duidelijkheid geen familie van politicus en Antwerps Burgemeester Bart De Wever, is zowat de Vlaamse Greta Thunberg.
Wereldberoemd binnen de grenzen; volstrekt onbekend daarbuiten.
De voorbije jaren haalde ze vooral het nieuws met de wekelijkse scholierenbetogingen (en dus spijbelacties) voor het klimaat.
Tegen de verwachtingen in, kreeg ze allesbehalve een warm welkom toen ze de bühne betrad. Ze werd uitgefloten en het F-woord werd kwistig gebruikt. Lang duurde het niet voor filmpjes van het voorval op sociale media verspreid werden. Hoe groot het aandeel “boe-roepers” nu precies was is niet helemaal duidelijk.
Een vierde? De helft? Afhankelijk van de eigen voorkeuren plakt men er maar wat op. Minimaliseren en maximaliseren dus. Maar los van de kwantiteit, is het mogelijk een teken aan de wand dat doet vermoeden dat de ster van Anuna tanend is.
Er wordt haar verweten de klimaatthematiek té politiek te willen spelen door zich vooral als “propagandist” van Groen! te profileren, zoals de naam laat vermoeden de ecologische partij op het Vlaams partijpolitiek landschap. Hoe dan ook, het voorval duurde slechts enkele minuten en afgezien dat na afloop ze naar eigen zeggen door bepaalde jongeren belaagd werd aan haar tent, leek er ook een punt te worden achter gezet. Leek, want dit was nog maar het begin van een stevige polemiek die losbarstte. Deze keer over ... een vlag.
“Collaboratievlaggen”
Zoals het fluitconcert tegen Anuna De Wever via sociale media verspreid werd, volgde vrij snel het nieuws dat de organisatie van het festival begonnen was Vlaamse leeuwenvlaggen die hier en daar in het tentenkamp hingen te verwijderen en in beslag te nemen.
Op zich een wat vreemde manier om te reageren, maar al snel bleek de maatregel zijn oorsprong te vinden in beweegredenen die ouder waren dan het incident met Anuna.
Opnieuw via sociale media dook een berichtje op waarin een lid van de Jongsocialisten haar beklag deed bij de festivalorganisatie over de aanwezigheid van die “collaboratievlaggen” (sic). Er wordt voor gezorgd, klonk het antwoord, waarna het verwijderen begon.
En dan krijg je wat gebeurt als slapende honden gewekt worden.
Waarom net onze Vlaamse vlaggen, klonk het verontwaardigd? Per slot van rekening is de Vlaamse Leeuw sinds jaar en dag het symbool van de Vlaamse gemeenschap. Het dier is ook verwerkt in zowat elk logo, van het onderwijs tot het Vlaams Parlement. Op het klagen van links, volgde een reactie van rechts.
Deze keer van de Vlaams Belang Jongeren die ’s anderendaags 500 gratis vlaggen gingen uitdelen. En precies zoal het ontstaan was, werd het dispuut op sociale media uitgevochten. Een zekere kalmte kwam er pas na de tussenkomst van de burgemeester van Hasselt Steven Vandeput (N-VA), de stad op wiens grondgebied het festival plaatsvindt.
Hij maakte de organisatie duidelijk dat de Vlaamse Beweging een huis met vele kamers was, dat er sommige waren die hij als Vlaams-Nationalist ook niet wil betreden, maar dat die Vlaamse leeuw ook zijn symbool was. Excuses van de organisatoren van Pukkelpop volgden. Het was allemaal niet zo bedoeld, de ingreep berstte op een misverstand, enzovoort, enzoverder.
Oorsprong: de Middeleeuwen
Incident (eindelijk) gesloten? Niet echt. Want de rel voedde een wat diepzinniger dispuut. Wat is dat nu precies met die vlag die door de Jongsocialisten “collaboratievlag” werd genoemd, gretig overgenomen door bepaalde media wiens rekrutering van journalisten duidelijk niet op basis van een algemene kennis en cultuur gebeurt. Want zie, er zijn grosso modo twee soorten Leeuwenvlaggen. Eentje met rode klauwen (de officiële) en die zonder, ook wel eens de strijdvlag genoemd. Vele mensen bedienen er zich van, overigens van links tot rechts.
De historiek ervan gaat terug tot na de eerste wereldoorlog, een moment dat de Vlaamse Beweging evolueerde van een cultuur en taalkundige emancipatiebeweging (binnen de Belgische context) tot een meer politiek geprofileerde stroming die Vlaanderen ook staatskundig een andere plaats wou geven.
De Vlaamse Leeuw (zonder rode klauwen) werd tijdens de collaboratie van WOII gebruikt, dat klopt. Net zoals de Belgische vlag overigens; het was in Nederland of andere Europese landen niet verschillend. En toen kwam er nog een De Wever op de proppen om duiding te geven, Bruno De Wever deze keer, als docent verbonden aan de Universiteit van Gent.
Géén familie van Anuna, wél de broer van Bart de Burgemeester, maar iemand die er heel andere denkbeelden op na houdt dan zijn broer de politicus. Hij profileert zich links, denkt ook meer Belgisch dan Bart, en schuwt openbare kritiek op broerlief en diens partij niet. Maar misschien maakt net dat van hem een onverdachte bron.
Met kennis en kunde schetste hij de oorpsprong van het symbool; het is een verhaal dat ons naar de Middeleeuwen brengt. En die term “collaboratievlag”? Onzin, vindt hij. Ook hier spreekt hij kennis van zaken, aangezien de collaboratie tijdens WOII net een van zijn academische specialismen is.
Slotsom van het verhaal? Er is wat meer geweten over de geschiedenis van die leeuw. We weten dat net die zwarte leeuw door links én rechts gebruikt wordt. En vooral: sommigen hebben het schijnbaar moeilijk met een diversiteit aan meningen; zonder meer een werkpunt...
Buro: MV