100 jaar algemeen kiesrecht: "Ik vier mijn stem"

  • 0

In het gebouw van de Tweede Kamer, het Nederlandse parlement, in Den Haag is op donderdag 27 september de tentoonstelling Ik vier mijn stem geopend. Daarmee is het startsein gegeven voor de viering van 100 jaar algemeen kiesrecht in Nederland.

Betoging voor grondwettelijke gelijkstelling van man en vrouw, februari 1914. Derde van rechts: dr. Aletta H. Jacobs (1854-1929), president van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht. Aletta Jacobs was de eerste vrouwelijke arts van Nederland. Toen ze in 1883 aan het gemeentebestuur van Amsterdam toestemming vroeg om te stemmen, werd haar dat geweigerd. / Foto: Nationaal Archief, via Wikimedia Commons

Op 12 december 1917 werd in Nederland het algemeen kiesrecht voor mannen ingevoerd. Vanaf dat moment was het kiesrecht niet langer voorbehouden aan mannen met de juiste “kenteekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand” (zoals het in 1887 nog heette), maar kregen vrijwel alle volwassen mannen die konden lezen en schrijven en die niet afhankelijk waren van de armenzorg kiesrecht.

Suze Groeneweg (1875-1940) / Foto: onbekende fotograaf, Collectie Spaarnestad Photo [CC BY-SA 3.0 NL], via Wikimedia Commons

Tegelijk met het algemeen kiesrecht voor mannen werd ook het passief vrouwenkiesrecht ingevoerd. Dat betekende dat vrouwen wel gekozen konden worden, maar dat ze zelf niet mochten stemmen. Op 27 september 1918 werd Suze Groeneweg van de SDAP als eerste vrouw geïnstalleerd in de Tweede Kamer. Op dezelfde dag werd een initiatief-wetsvoorstel ingediend om vrouwen ook actief kiesrecht te geven. Dat voorstel werd in de maanden daarna door de Tweede Kamer met 64 tegen 10 stemmen aangenomen en door de Eerste Kamer met 34 tegen 5 stemmen – een ruime meerderheid. Deze zogenaamde wet-Marchant trad op 28 september 1919 in werking. Vanaf die datum heeft Nederland dus algemeen kiesrecht.

De tentoonstelling Ik vier mijn stem werd geopend door Tweede-Kamervoorzitter Khadija Arib. “Het algemeen kiesrecht is niet zonder slag of stoot tot stand gekomen en moest stap voor stap worden bevochten”, aldus Arib. “Het is belangrijk dat wij daarbij stilstaan.”

De tentoonstelling Ik vier mijn stem laat de bijzondere weg naar het algemeen kiesrecht zien én maakt duidelijk hoe het kiesrecht nog steeds in beweging is. De tentoonstelling is het hele jaar gratis te bezichtigen. Bij de tentoonstelling hoort ook een website, https://ikviermijnstem.nl/, waarop onder meer informatie te vinden is over de geschiedenis van het kiesrecht in Nederland, evenals een virtuele rondleiding door het gebouw van de Tweede Kamer. Deze rondleiding voert ook langs ruimten die normaal gesproken niet toegankelijk zijn voor het publiek.

  • Hoeveel Nederlanders gingen er bij de eerste algemene verkiezingen in 1922 naar de stembus? En bij de laatste verkiezingen in 2017? En waarom wordt er in Nederland nog steeds met een rood potlood gestemd? Klik hier voor een pagina met leuke weetjes over kiesrecht en verkiezingen in Nederland.

Kamervoorzitter Arib onthulde op 27 september ook een bronzen beeld van Suze Groeneweg, de eerste vrouw die precies een eeuw geleden werd beëdigd als Kamerlid. Bij deze gelegenheid waren ook een achternicht, Leontine van Kuijvenhoven-Groeneweg, en een 10-jarige naamgenote van Suze Groeneweg aanwezig.

Arib: “Suze Groeneweg was honderd jaar geleden de enige vrouw tussen 99 mannen. Dat was niet altijd gemakkelijk, maar ze zette door. Daarmee heeft zij de weg vrijgemaakt voor vrouwen in het parlement. Het is dan ook niet meer dan logisch dat zij – in ‘haar’ huis, hier in het hart van de Nederlandse democratie – een standbeeld krijgt.”

Vrouwen voor het eerst naar de stembus: Amsterdamse raadsverkiezingen, 1921 / Foto: Nationaal Archief, via Wikimedia Commons

De buste van Suze Groeneweg, een ontwerp van kunstenaar Siemen Bolhuis, zal later een vaste plek in het Tweede Kamergebouw krijgen, voor de ingang van de zaal die naar haar is vernoemd.

In het parlementaire jaar 2018-2019 worden er tal van activiteiten georganiseerd om 100 jaar algemeen kiesrecht te vieren. Zo wordt de Tweede Kamer opengesteld voor publiek tijdens de Haagse Museumnacht (6-7 oktober) en vindt er op 7 november een toneelvoorstelling over Suze Groeneweg plaats in de Oude Zaal, waar Groeneweg toen precies 99 jaar geleden de gedenkwaardige woorden uitsprak: “Mijnheer de voorzitter! Nu zich het historische feit voltrekt, dat voor de eerste maal een vrouw het woord zal voeren in ’s lands vergaderzaal…”

Buro: IG
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top