De derde dinsdag in september is in Nederland traditiegetrouw Prinsjesdag.
Dan komt de koning naar de Ridderzaal aan het Binnenhof in Den Haag om ten overstaan van de leden van de Staten-Generaal – alle leden van de Eerste en Tweede Kamer samen – de Troonrede voor te lezen.
Hierin zet het kabinet de plannen voor het komende parlementaire jaar uiteen.
Prinsjesdag berust grotendeels op traditie. Traditie zijn onder meer de rit van de koning en de koningin in de Gouden Koets, waarvoor duizenden Oranjefans jaarlijks vanuit het hele land naar Den Haag komen. Traditie zijn ook de grote hoeden van de vrouwelijke politici.
Nieuw was deze keer het uiterlijk van de koning: mét baard. Nieuw was ook het ontbreken van een van de ministers: Stef Blok. Hij was, net als in de populaire tv-serie, de “designated survivor”.
“Zekerheid en vertrouwen”
De Troontrede – vergelijkbaar met de SONA in Zuid-Afrika – is voor de meeste burgers gortdroge kost. Alle ministers (en hun ambtenaren) hebben eraan meegeschreven, om de plannen van hún ministerie uit de doeken te doen.
Journalisten en analisten proberen die woordenbrij vaak te vertalen als antwoord op de vraag: wat betekent dit voor de man in de straat?
Aan het begin van zijn toespraak begon de koning met een verwijzing naar Operation Market Garden (de Slag om Arnhem, bekend van de film A Bridge Too Far), die precies 75 jaar geleden, op 17 september 1944, begon.
“De hoop op een betere toekomst”, zei de koning met een verwijzing naar de geallieerde parachutisten, “kwam die dag letterlijk van boven”.
De koning constateerde dat 75 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog vrijheid, democratie en een sterke rechtsstaat in Nederland “vanzelfsprekende waarden” zijn geworden.
“Maar wie de wereld beschouwt, realiseert zich hoe bijzonder het is te leven in een land waarin mensen zich veilig kunnen voelen. Waarin vrijheid samengaat met verdraagzaamheid en verantwoordelijkheidsgevoel. En waarin mensen nog altijd iets voor een ander overhebben. […] Nederland blijft een land van vrijwilligers en van verstandige compromissen in het brede midden.”
Zoals de generaties voor ons Nederland na de oorlog met hard werken opgebouwd hebben zodat wij nu in relatieve rust en welvaart kunnen leven, is het ónze plicht om alles wat er in 75 jaar bereikt is, te behouden voor de generaties ná ons, aldus de koning.
“In het hart van het regeerakkoord ligt daarom de ambitie te bouwen aan een samenleving waarin mensen zich zeker voelen en vertrouwen in de toekomst kunnen hebben, houden of herwinnen.”
Voorwaarden voor dat vertrouwen zijn onder meer een sterke rechtsstaat, werk en inkomen, goede gezondheidszorg, goed onderwijs en huisvesting.
Dat zijn dan ook zaken die centraal staan in het kabinetsbeleid voor het komende parlementair jaar. Het klimaatakkoord en het pensioenakkoord die vorig jaar bereikt zijn, zullen vanaf dit jaar ten uitvoer gebracht worden.
Volgens het kabinet (bij monde van de koning) staat de Nederlandse economie er op dit moment nog goed voor, maar moeten we er rekening mee houden dat er als gevolg van brexit en internationale handelsconflicten mindere tijden aan komen.
Ook verwees hij naar het “afschuwelijke lot van veel migranten die de Middellandse Zee proberen over te steken”, dat een hernieuwde internationale samenwerking noodzakelijk maakt.
Het koffertje
Na de zitting in de Ridderzaal en de balkonscène bij paleis Noordeinde, vond er nóg een ritueel plaats. Minister van Financiën Wopke Hoekstra kwam naar de Tweede Kamer om aan Kamervoorzitter Khadija Arib hét koffertje aan te bieden.
In dit koffertje zitten de Rijksbegroting en de Miljoennota, een algemene toelichting op de plannen van de regering voor het volgende parlementaire jaar.
Vandaag beginnen in de Kamer de Algemene Politieke Beschouwingen, het debat op hoofdlijnen over de Miljoenennota.
In de reacties van verschillende politici op de inhoud van de Troonrede, overheerste de opvatting dat het een “mager verhaal” was geweest. De messen zijn geslepen voor het eerste grote politieke debat van het jaar. Het zomerreces is nu echt voorbij.
Buro: IG