Van woensdag 6 februari t/m 15 mei geeft prof. dr. Willie Burger van de Universiteit van Pretoria aan de Universiteit Leiden een reeks colleges over moderne Zuid-Afrikaanse literatuur. Deze colleges zijn ook toegankelijk voor studenten van andere universiteiten.

In deze module richten we ons op literaire teksten in het Afrikaans, in relatie tot de maatschappelijke en politieke context van het contemporaine Zuid-Afrika.

Hoewel het Afrikaans in de apartheidsjaren het stigma “taal van de onderdrukker” heeft gekregen, was de Afrikaanse literatuur ook toen al een vrijplaats om opgelegde “waarheden” te onderzoeken en onderdrukte groepen een stem te geven. In deze collegereeks wordt de subversieve kracht van literatuur als focus genomen. Wat was het heersende discours in een zekere historische periode, van de VOC-tijd tot nu, wie bepaalde het discours, en hoe werd hier door Afrikaanse schrijvers tegenin geschreven, met welk resultaat en tegen welke prijs?

Literatuur 

1. Nasie, Nasionalisme, Nasionale literatuur, Wêreldletterkunde

Die konsepte: Suid-Afrikaanse letterkunde, Afrikaanse letterkunde, Wêreldletterkunde en die impak daarvan op beskouings van literatuur in Afrikaans.

• Attwell, David & Attridge, Derek. (reds.) 2012. The Cambridge History of South African Literature.Cambridge: Cambridge University Press.

• Barnard, Rita. 2012. Rewriting the Nation. In: Attwell, David & Attridge, Derek. (reds.) The Cambridge History of South African Literature. Cambridge: Cambridge University Press. pp.652-675.

• Burger, Willie. 2014. Afrikaanse letterkunde 20 jaar ná demokrasie: Herdefiniëring en ander maniere van lees en skryf in 'n tyd van realiteitshonger, die populêre wending en transnasionalisme. Litnet Akademies: http://www.litnet.co.za/poolshoogte-twintig-jaar-na-demokrasie-realiteitshonger-die-populere-wending-en-transnasionalisme/

• Casanova, Pascale. 2009. Literature, Nation, and Politics. In: The World Republic of Letters. Cambridge: Harvard University Press. pp. 34-44.

• Cassanova, Pascal. 2014. (2005). Literature as a World. In: Damrosch, David (red.). World Literature in Theory. Oxford: Wiley Blackwell. pp. 192-208.

• Comaroff, J. & Comaroff, J.L. 2001. Nurturing the Nation: Aliens, Apocalypse, and the Postcolonial State. Journal of South African Studies. 27:3, pp. 627-655.

• De Kock, Leon. 2001. South Africa in the Global Imaginary: An Introduction. In: De Kock, L. Bethlehem, L & Laden S. 2004. South Africa in the Global Imaginary. Pretoria: Unisa Press.

• Oliphant, A.W. 2004. Fabrications and the Question of a National South African Literature. Journal of Literary Studies. 20:1-2 (June) 5-24.

• Roos, Henriette. 2015. ʼn Perspektief op die Afrikaanse prosa van die twintigste eeu tot 2010. In: Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en profiel. Pretoria: Van Schaik. pp. 92-271.

• Vaessens, Thomas. 2013. Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur. Nijmegen: Vantilt.

• Willemse, Hein. 2015. ʼn Inleiding tot buitekanonieke Afrikaanse kulturele praktyke. In: Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en profiel. Pretoria: Van Schaik. pp. 73-91.

2. Afrikaanse letterkunde as “Nasionale letterkunde” (1910-1961) 

• 2.1 Plaasroman en grondhervorming
  Van den Heever, C.M. 1938. Laat vrugte.

• 2.2  Verstedeliking en Modernisme
  Leroux, Etienne. 1962. Sewe dae by die Silbersteins. Kaapstad: Human & Rousseau.

3. Apartheid en “Literatuur van die naat” 

3.1 “Hitting the seam” (Leon de Kock)

(André Brink, Nadine Gordimer, J.M. Coetzee)

• Brink, André. ʼn Droë wit seisoen / Kennis van die aand

• Joubert, Elsa. 1995. Die reise van Isobelle. Kaapstad: Tafelberg.

4. Post-apartheid Suid-Afrika / dekolonisering: Literatuur sedert 1994 

4.1 Globalisering / Internasionalisering / Diaspora

Van Heerden, Etienne. 2017. Die wêreld van Charlie Oeng. Kaapstad: Tafelberg.

Naude, S.J. Alfabet van die voëls. Kaapstad: Umuzi. 

4.2 Die populêre wending

Meyer, Deon. 2016. Koors. Kaapstad: Tafelberg.

Wyngaard, Bettina. 2013. Vuilspel. Kaapstad: Umuzi.

4.3 “Realiteitshonger”

• 4.3.1 Opkoms van literêre-niefiksie (of aandag daaraan as letterkunde?)
  Van der Merwe, Carel. 2015. Donker stroom. Kaapstad: Tafelberg.
  Krog, Antjie. 2005. ʼn Ander tongval. Kaapstad: Tafelberg.

• 4.3.2 Verlies aan geloof in fiksie
  Miles, John. 2016. Op ʼn dag ʼn hond. Kaapstad: Tafelberg.

4.4 Historiese imperatief

• 4.4.1 Ons het nie geweet nie of ons is nie almal so nie
  Goosen, Jeanne. Ons is nie almal so nie
  Botha, Dominique. Valsrivier.

• 4.4.2 Koloniale verlede
  Schoeman, Karel. 2017. Skepelinge. Kaapstad: Human & Rousseau

4.5 Veelstemmigheid

• Nathan Trantraal. 2018 Wit issie ʼn colour nie. Aangedrade stories. Kaapstad: Kwela Boeke.
  Dana Snyman. 2017. Op pad. Kaapstad: Tafelberg

4.6 Sosiale betrokkenheid teenoor die estetiese

• Van Niekerk, Marlene. 2010. Die sneeuslaper. Kaapstad: Human & Rousseau.

Toegangseisen: geen

Leerdoelen

Aan het eind van de cursus:

• Kun je in grote lijnen aangeven wat de geschiedenis van Zuid-Afrika is en wat de hedendaagse status is van het Afrikaans.

• Kun je de lijn van argumentatie in de bestudeerde wetenschappelijke artikelen over Zuid-Afrikaanse literatuur begrijpen en reproduceren.

• Ben je in staat op basis van de theorie en aan de hand van een zelfgekozen casus een relevante onderzoeksvraag rondom Zuid-Afrikaanse letterkunde te beantwoorden.

• Kun je je onderzoeksopzet op heldere wijze aan je medestudenten presenteren en de feedback van docent en medestudenten in de uitwerking ervan verwerken.

• Kun je je zelfstandig uitgevoerde onderzoek helder schriftelijk presenteren in de vorm van een werkstuk.

• Ben je in staat medestudenten te voorzien van bruikbare feedback, volgens de in de cursus besproken feedbackrichtlijnen. 

Onderwijsvorm 

• Werkcolleges

• Zelfstandige literatuurstudie 

Studielast

Totale studielast voor de cursus: 140 uur.

• Uren die aan het volgen van college worden besteed: 26

• Uren voor het voorbereiden van de werkcolleges: 80 (lezen romans: 32, artikelen 32, maken opdrachten 16)

• Voorbereiden van het referaat: 6 uur

• Tijd voor het schrijven van een werkstuk: 28 uur 

Toetsing 

• Werkstuk: 60%

• Participatie: 20%

• Presentatie: 20%

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van deelcijfers waarbij voor het werkstuk ten minste een 5,5 gehaald dient te worden. Alleen het werkstuk kan worden herkanst.

Nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag. 

Blackboard

Er is een Blackboardcursus aanwezig. Via Blackboard worden studenten op de hoogte gehouden van lopende zaken en ontvangen ze specifieke informatie over onderdelen van de cursus. Via Blackboard worden ook de weekopdrachten ingeleverd en van feedback voorzien. Verder kunnen studenten gebruik maken van het discussieforum.

Aanmelden 

• Voor reguliere hogerejaars bachelor- en masterstudenten geldt dat zij verplicht zijn zich tijdig in te schrijven via uSis voor de hoorcolleges en de werkgroepen.

• Voor alle andere studenten geldt dat de inschrijving verloopt via de studiecoördinator.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs 

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), o.a. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Contact 

Voor inhoudelijk vragen omtrent deze cursus kun je contact opnemen met Dr. E.A. Op de Beek.

Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Nederlandse Taal en Cultuur/Neerlandistiek. Dit valt onder de Onderwijsadministratie P.N. van Eyckhof 4, kamer 101A. Tel. 071 5272 2604. Het e-mailadres is: osz-oa-eyckhof[at]hum.leidenuniv.nl.

• Kijk in de studiegids voor meer informatie.