Die stof weier steeds om te gaan lê oor die taaldebat by Universiteit Stellenbosch (US).
Die Demokratiese Alliansie (DA) het nou ook in die bokskryt geklim in die geveg oor Afrikaans as onderrigtaal by die universiteit.
Die DA sê in ’n verklaring hulle is besig om voorbereidings te tref vir ’n historiese en ongekende politieke veldtog om te eis dat Afrikaans gelykgestel word met Engels aan die US.
“Ons vra dat elke persoon wat glo dat Afrikaanse studente se regte net so belangrik is soos die regte van Engelse studente, met ons hande vat vir die geveg wat voorlê in Stellenbosch. Hou hierdie spasie dop,” lui die DA se verklaring.
Die DA doen ’n beroep dat “elke persoon wat glo in die waarde van moedertaalonderrig” sal opstaan en daarop aandring dat die US begin om Afrikaanse studente net so waardig te ag as Engelssprekende studente. Die party sê hy gaan in die heel voorste linie hiervoor veg. Die US se reëls stipuleer dat die taalbeleid volgende jaar hersien moet word.
Die DA gee toe dat die uurglas besig is om vinnig leeg te loop vir moedertaalonderrig, ook aan die US. “Daar is eenvoudig nie meer tyd vir hofsake wat jare lank sloer nie,” sê die DA in hulle mediaverklaring.
Die DA glo egter dat hulle ’n sterk saak sal hê indien hulle die Fourie-verslag op hersiening neem, en sê hulle behou die reg voor om dit te doen. Regter Burton Fourie het bevind dat daar geen bewyse was dat die rektor, Wim de Villiers, hom aan enige oortreding of wangedrag skuldig gemaak het in die aanloop tot die aanstelling van oudregter Edwin Cameron as kanselier nie.
Die DA sê egter die getuienis van die Fourie-ondersoek maak dit duideliker as ooit dat die huidige US-bestuur, onder leiding van De Villiers, op ’n “arrogante en roekelose wyse” neersien op moedertaalonderrig. Volgens die DA het hulle in die proses miljoene Afrikaanssprekendes se grondwetlike reg op moedertaalonderrig aktief ondermyn.
Die DA het die afgelope week dokumente bekendgemaak rakende die ondersoek oor beweerde pogings van De Villiers om regter Cameron te oorreed om ’n nominasie te aanvaar om die universiteit se kanselier te word.
De Villiers was ’n respondent in die grondwetlike hofsaak oor die afskaffing van Afrikaans as ’n gelyke onderrigtaal aan die US. Kort ná die reeks beweerde gesprekke tussen De Villiers en Cameron, het Cameron die uitspraak gelewer wat moedertaalonderrig in inheemse tale aan die US keelaf gesny het.
Die DA het die dokumente bekendgemaak nadat regter Dumisani Zondi van die Appèlhof ook bevind het regter Cameron het niks verkeerd gedoen toe hy hom as kanselier verkiesbaar gestel het, terwyl die saak oor die US se taalbeleid aan die gang was nie.
Die DA hou egter vol die getuienis toon dat De Villiers inderdaad deurlopend gesprekke gevoer het met Cameron – en selfs een keer ’n geheime ontmoeting met Cameron gehad het terwyl hy ’n respondent was in die grondwetlike hofsaak oor die afskaffing van Afrikaans as ’n gelyke onderrigtaal aan die US.
Die DA beweer ook die universiteit het probeer om die dokumente wat hulle nou openbaar het op ’n onwettige wyse van die publiek weg te steek. Hulle sê dit het die DA genoop om ’n hofsaak te loods, met die Wes-Kaapse Hooggeregshof wat gelas het dat die US geen reg het om die getuienis geheim te hou nie.
Die DA sê hulle is veral bekommerd oor die “roekelose en neerhalende opmerkings” wat De Villiers tydens sy onderhoud met Fourie oor moedertaalonderrig gemaak het.
Die US het in hulle reaksies op die DA se verklaring gesê hulle neem daarvan kennis, maar dit bevat ’n aantal aanvegbare stellings. Die universiteit ontken dat daar enige konkelry was met regter Cameron se aanstelling en sê die bewerings is verkeerd bewys. Die universiteit volstaan met hulle standpunt dat daar geen onbehoorlike gedrag deur De Villiers of regter Cameron was nie.
Die dokumente wat die DA die afgelope week bekendgemaak het kan hier gevind word:
