Nu we in deze Coronatijd niet mogen en niet meer kunnen reizen is het misschien goed om een goed reisboek te lezen. Het nieuwste boek van Jan Brokken, een literair journalist en kroniekschrijver die hier veel te weinig bekend is, heeft als titel een nieuw woord dat hij zelf uitvond: Stedevaart en bij Jan Brokken (°Leiden, 1949) werd dat een bedevaart naar steden als onder meer Berlijn, Bologna, Bergamo, Bordeaux, Bilbao, St. Petersburg (neen niet Leningrad), Parijs, Riga en Venetië.
Zijn bezoeken aan al deze steden en landen zijn echter geen gewone reisverhalen maar buitengewone bedevaarten naar verwante zielen of naar onverwacht excentrieke kunstenaars of echte excentriekelingen.
Jan Brokken schrijft sneller dan wij kunnen lezen en reisde al de hele wereld rond. Hij verveelt zich nooit en dus verveelt hij ook zijn talrijke lezers niet.
Hij is nog het best te omschrijven als een literair journalist die overal, alom en allerwegen, het beste in en van de mens naar boven halt. En bijna als bewijs van kijk eens wat ik daar heb gezien en meegemaakt toon hij zijn lezers in zijn boeken ook een mooie kleurenfoto om zijn verhaal ook nog wat op te frissen.
Bilbao (Foto: Pixabay.com)
Jan Brokken moet als wereldreiziger en bedevaarder een serieus archief hebben van door hem ter plaatse genomen foto’s. k denk dan aan de volgende foto’s die in dit boek staan: “Tip Marugg in zijn huis in Pannekoek”; “Zicht op de kamer waar Donizetti overleed. Daaronder de Engelse tuin, waar het draaiorgeltje een melodie uit de finale van Lucia di Lammermoor speelt”; “Trappenhuis van de kunstacademie in Düsseldorf, waar Gerard Richter de hoogzwangere Ema afbeeldde”; “Het interieur van restaurant La Pepica” (in zijn stuk over zijn bedevaart naar de Spaanse stad Valencia).
Amsterdam (Foto: Pixabay.com)
En één keer slechts één keer fotografeerde hij zichzelf toen hij in de botanische tuin van Cagliari op het eiland Sardinië was en we zien een bebrilde Hollander met een dikke neus en een strooien hoed op onder het felle licht van de zon (zie pagina 147). Maar deze domineeszoon of deze met zijn laptop en zijn notitieboekje reizende schrijver is zeker niet ijdel of pretentieus. En wordt ook nooit saai of langdradig.
Hij reist – om het eens met een klassiek cliché te zeggen – werkelijk om te leren maar laat dus ook zijn lezers en lezeressen meegenieten in elk klein verhaal dat toch elke keer weer naar een grote verrassende vondst kon leiden. En als lezer kom je algauw in de verleiding om ook eens naar Kyoto in Japan of naar Middelharnis in Zuid-Holland aan de oever van de Haringvliet te gaan. Of regelrecht naar Letland om daar het kerkje van Aizpute te gaan bezoeken en aldus als het ware te gaan controleren of wat deze wat gekke Jan Brokken schreef wel enigszins klopt met de werkelijkheid die soms straffer is dan de fictie. En dit was weer zo’n mooi cliché.
Kyoto (Foto: Pixabay.com)
In zijn pas verschenen Stedevaart komen 22 steden en plaatsen aan bod zoals op de blauwe achterflap staat, maar ik zal hier even voor onze lezers alle namen opsommen, niet de soms gekke titels van zijn geestdriftige verhalen maar alleen de namen van de steden of oorden waar deze Brokken heeft rondgedoold: Amsterdam, Bologna, Venetië, Vilnius, Middelharnis, Kyoto, Cagliari, Valencia, Yamoussoukro, Berlijn, Düsseldorf, Bergamo, Curaçao, Bilbao, Aizpute, Riga, Sint-Petersburg, Parijs, Bordeaux en Arcachon aan de Atlantische oceaan.
Bordeaux (Foto: Pixabay.com)
Zo kunnen we in deze sombere calamiteuze Coronatijden toch nog even veilig reizen vanuit onze slaap- of woonkamer zonder de ongemakken van het reizen. Goede reis en voor ik het vergeet deze snel schrijvende en altijd nuchter blijvende Hollandse schrijver heeft ook nog andere goede boeken geschreven waarvan ik hier graag de andere niette missen titels wil geven; De droevige kampioen, Zoals Frankrijk was, Het huis van de dichter, De Kozakkentuin, De gloed van Sint-Petersburg en vooral zijn echt meesterwerk Baltische zielen dat mij misschien nog dit jaar naar de drie landen van het Baltikum (de drie landen aan de Oostzee: Estland, Letland en Litouwen) moet brengen.
Of hoe het lezen van een wonderlijk goed boek ook tot een mooie reis of expeditie en in elk geval tot enige reisdrift kan leiden. Maar nu niet. Nu nog even niet.
Buro: MvH