’n Onlangse BBC-ondersoek het gruwelike besonderhede oor kindermishandeling in Suid-Afrika se onwettige mynbedryf onthul.
Kinders, dikwels uit buurlande ontvoer, word in verlate myne uitgebuit en mishandel. Hierdie onthullings het die aandag gevestig op die groeiende probleem van mensehandel in die land, met meer as 17 000 ontvoerings in die 12-maande-periode van 1 April 2023 tot 31 Maart 2024.
Die BBC-ondersoek het skokkende besonderhede oor die uitbuiting en seksuele mishandeling van kinders in verlate goudmyne aan die lig gebring.
⚠️ Warning: Distressing content.
Rights groups and eyewitnesses say child sexual abuse is widespread in South Africa’s illegal mining sector.
Some trafficked children as young as 15 face abuse in harsh conditions - including Stilfontein, where 78 died in a police standoff. pic.twitter.com/SpOfC4nDT1
— BBC News Africa (@BBCAfrica) May 20, 2025
Suid-Afrika het ongeveer 6 000 verlate myne, veral goudmyne, wat deur groot multinasionale maatskappye gesluit is omdat hulle nie meer winsgewend was nie. Hierdie myne word nou gebruik deur onwettige myners, bekend as "zama-zamas", wat die oorblywende erts ontgin. Hierdie bedryf word beheer deur georganiseerde kriminele sindikate wat betrokke is by verskeie misdade, insluitend mensehandel, dwelmhandel, en geweld.
Verskeie internasionale koerante het die afgelope maand hieroor verslag gedoen, onder andere Times of India en Daily Mail.
Child sex ring horror in South Africa's illegal mines: Witnesses describe how youths are sent ... https://t.co/gRb4GVGkPM via @MailOnline
— patrick (@patricksnet) May 19, 2025
Kinders, veral uit buurlande soos Mosambiek, Zimbabwe, Namibië en Lesotho, word glo dikwels onder valse voorwendsels gelok met beloftes van werk in die formele mynbedryf. Hulle paspoorte word gekonfiskeer sodra hulle in Suid-Afrika aankom, wat hulle kwesbaar maak vir uitbuiting.
Belangrike bevindings van die BBC-ondersoek sluit seksuele mishandeling en uitbuiting in. Kinders, sommige so jonk as 15 jaar oud, word nie net vir goedkoop arbeid gebruik nie, maar ook spesifiek vir seksuele uitbuiting. Volgens getuienis van voormalige myners word kinders in die myne seksueel misbruik deur ouer myners. Sommige word gedwing om seksuele dade te verrig in ruil vir geld of goud, terwyl ander bloot as seksslawe gebruik word met iemand wat die geld insamel.
Verskeie getuies het herhaalde voorvalle van mishandeling beskryf, insluitend in Stilfontein, waar ’n maande lange konfrontasie tussen onwettige mynwerkers en die polisie met die dood van ten minste 78 mans geëindig het.
Volgens die Suid-Afrikaanse Polisiediens (SAPD) is meer as 17 000 ontvoerings in die tydperk April 2023 tot Maart 2024 gerapporteer, wat ’n aanduiding is van die omvang van mensehandel en verwante misdade in die land.
Die Verenigde Nasies (VN) se kantoor vir dwelms en misdaad (Unodc) het in 2022 bevind dat die meeste mensehandel in Sub-Sahara-Afrika, insluitend Suid-Afrika, deur groot kriminele sindikate uitgevoer word, met seksuele uitbuiting en dwangarbeid as die primêre motiewe.
Die trauma wat hierdie kinders ervaar, is enorm. Die vrees om nooit uit die myne te ontsnap nie, gepaard met die aanskouing of ervaring van seksuele geweld, lei tot die vernietiging van die kinders se geestesgesondheid en ook tot vertrouenskwessies en veranderde gedragspatrone.
Kinders word gedwing om onder haglike omstandighede te werk, dikwels vir lang ure sonder voldoende kos, water, of slaap. Hulle word deur gewapende toesighouers beheer wat vrees en intimidasie gebruik om gehoorsaamheid af te dwing. Volgens Margaret Zulu van Save the Children SA werk kinders onder "onmenslike omstandighede," waar hulle gedwing word om voortdurend te grawe totdat hulle opdrag kry om te stop.
Kinders is goedkoper om te huur as volwassenes en makliker om te manipuleer. Hulle verstaan dikwels nie die waarde van die klein bedrae wat hulle belowe word nie (byvoorbeeld R20 per dag) en het geen keuse as om te werk nie, aangesien armoede en gebrek aan alternatiewe hul kwesbaarheid vererger.
Swak grensbeheer dra by tot die probleem, aangesien sindikate kwesbare individue, insluitend kinders, maklik oor grense smokkel. Korrupte amptenare word ook in die voortbestaan van sekere bordeelnetwerke en mynbedrywighede geïmpliseer, wat die probleem vererger.
Die EFF en kinderregte-organisasies soos Save the Children SA het gewys op stelselmatige mislukkings, insluitend swak grensmonitering, gebrek aan effektiewe wetstoepassing, en onvoldoende sosiale beskerming vir kwesbare kinders. Armoede, werkloosheid (met ’n nasionale werkloosheidsyfer van 32%), en verlate myne skep ’n omgewing waar uitbuiting floreer.
Kenners in organisasies soos die Suid-Afrikaanse Federasie van Vakunies (Saftu) argumenteer dat die ekonomiese wanhoop in Suid-Afrika en buurlande die dryfveer agter onwettige mynbedrywighede is. Sonder werkskepping en armoedeverligting sal mense voortgaan om in verlate myne risiko’s te neem.
Voorstelle sluit in om die mynbedryf te dekriminaliseer en te reguleer, asook om verlate myne te verseël en heropleidingsprogramme vir gewese mynwerkers aan te bied. Dit kan die aantrekkingskrag van onwettige mynbedrywighede verminder en kinders beskerm.
