Vier toeristen, onder wie een Nederlander, zijn zondag omgekomen bij een aanslag in de Centraal-Aziatische republiek Tadzjikistan. Terreurbeweging Islamitische Staat (IS) heeft de aanslag opgeëist.

Een zwarte Daewoo Leganza rijdt zondag van achteren af op een groep van zeven fietsers in. Vier of vijf inzittenden springen uit de auto en steken met messen op de fietsers in. Enkele fietsers belanden op de grond. Op videobeelden is te zien hoe de auto omkeert, een tegenligger ontwijkt en nog eens doelbewust over de gevallen fietsers heen rijdt. Vier fietsers sterven ter plekke: de 56-jarige Amsterdammer René Wokke, twee Amerikanen en een Zwitser. De andere drie, Wokkes 58-jarige vriendin Kim Postma en twee mensen uit Frankrijk en Zwitserland, raken gewond. Artsen zullen later bevestigen dat de gewonden met messteken in het ziekenhuis zijn binnengebracht.

De Pamir Highway, die begint in Tadzjikistan en eindigt in Kirgizië, is met 4655 meter de op één na hoogste internationale snelweg ter wereld. Het landschap is er ruig, de kwaliteit van wegen en tunnels slecht en het rijgedrag van Tadzjiekse automobilisten veelal roekeloos. Maar vanwege zijn ruwe schoonheid is de route een populaire bestemming voor toeristen die houden van een beetje avontuur. De fietsers die zondag zijn aangevallen, wisten waaraan ze begonnen waren. René Wokke was een ervaren reiziger, die samen met vriendin Kim bezig was aan een tocht van Thailand naar Iran. Vele buitenlandse bezoekers gingen hen vooraf – op de fiets of per 4x4. Wie in het gebied geweest is, raakt niet uitgepraat over de ongerepte natuur en de gastvrijheid van de bevolking.

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt in het reisadvies voor Tadzjikistan dat “de dreiging op aanslagen aanwezig blijft”. Nederlandse reizigers zouden zich alleen in noodzakelijke gevallen in de grensgebieden met Afghanistan, Kirgizië en Oezbekistan moeten wagen. Daar “kan het gevaarlijk zijn”, aldus het ministerie. “Er is een hoger risico op (terroristische) aanslagen […]. Ook liggen er mijnen. Bovendien zijn er gewapende groepen actief. […] Het grensgebied met Afghanistan is bovendien onveilig omdat er drugs en andere zaken worden gesmokkeld.” De fietsers bevonden zich tijdens de aanslag echter op 90 kilometer van de hoofdstad Doesjanbe, in een gebied dat als relatief veilig wordt beschouwd.

Maandagavond werd de aanslag opgeëist door IS. Volgens de nieuwsdienst van de terroristische organisatie zouden de daders “soldaten” van IS zijn, en was de actie gericht tegen burgers van landen “die deel uitmaken van de coalitie”. Met de “coalitie” wordt verwezen naar de aanwezigheid van soldaten uit Nederland en andere NAVO-landen in Afghanistan. Bewijs dat IS rechtstreeks contact met de daders heeft gehad, ontbreekt echter. Het klinkt meer als de gebruikelijke “strijders van het kalifaat”-retoriek, die bijvoorbeeld ook werd gebezigd na de aanslagen in Orlando en San Bernardino.

De Tadzjiekse autoriteiten lijken inmiddels ervan uit te gaan dat de aanslag het werk is van een islamitische partij uit Tadzjikistan zelf, die in 2015 werd verboden en sindsdien als terroristische organisatie aangemerkt staat.

De Tadzjiekse veiligheidsdiensten hebben er geen gras over laten groeien. Zondag werden, na een eerste klopjacht, twee verdachten gedood omdat ze zich verzetten tegen hun arrestatie. Maandag werden drie andere verdachten geliquideerd in een nabijgelegen dorp. Een 21-jarige man van wie wordt aangenomen dat hij de bestuurder van de auto was, is zondagavond opgepakt en zit samen met nog drie verdachten vast voor verhoor.