Nog geen half jaar nadat hij met veel bravoure de vondst van een nog onbekend schilderij van Rembrandt aankondigde, komt de Amsterdamse kunstkenner Jan Six met alweer een sensationele ontdekking.  

Kunsthandelaar Jan Six in mei 2018 tijdens de presentatie van Portret van een jongeman (Foto: YouTube)

Jan Six komt uit een adellijke familie. Een van zijn voorvaders is Jan Six I (1618-1700), bij zijn leven burgemeester van Amsterdam en mecenas van zowel de schilder Rembrandt van Rijn (1606-1669) als de dichter Joost van den Vondel (1587-1679). Rembrandt vereeuwigde zijn vriend Jan Six I in 1654 in een beroemd geworden portret. Jan Six I legde de basis voor een indrukwekkende kunstverzameling. Zo bezat hij vijf Rembrandts, een Frans Hals, een Ferdinand Bol, een Rubens, vier Tintoretto’s, vier Titiaans en een Holbein. De Collectie Six is ondergebracht in het grote familiehuis aan de Amstel, waar nog steeds een nazaat van de eerste Jan Six woont. De collectie is op afspraak te bezichtigen, maar door het succes van het boek De levens van Jan Six van historicus Geert Mak is er inmiddels een wachttijd van een half jaar. Kunsthistoricus Jan Six (1978) groeide op te midden van deze schitterende collectie en verzorgde ook zelf – zoals de familietraditie nu eenmaal was – rondleidingen door het huis. Daar is zijn liefde voor het werk van de Oude Meesters ontstaan.

Jan Six I (1618-1700) via Wikimedia Commons

In mei presenteerde Six een tot dan toe volstrekt onbekende Rembrandt, Portret van een jongeman (1634), dat hij in 2016 voor een schamele € 156.000,- bij veilinghuis Christie’s in Londen op de kop had getikt. Het schilderij werd een maand lang in de Hermitage in Amsterdam tentoongesteld.

Nu lijkt Six opnieuw een opzienbarende vondst te hebben gedaan. Zo vertelt hij vandaag in een interview met de Volkskrant. Eerlijk gezegd wíst Six al dat er nog een onthulling aan zat te komen toen hij dit voorjaar onder grote media-aandacht – Six en zijn Rembrandt waren wereldnieuws – Portret van een jongeman presenteerde. Het schilderij waarmee hij nu naar buiten komt, spotte hij al in mei 2014 – dus nog vóór zijn ontdekking van Portret van een jongeman – bij veilinghuis Lempertz in Keulen. Het gaat om een bijbels tafereel, geïnspireerd op het bekende “Laat de kinderen tot mij komen…”.

Het schilderij werd aangeboden als werk van een onbekende “Niederländischer Meister”. Maar Six herkende in een van de figuren op de achtergrond van het schilderij, de trekken van Rembrandt zelf. Rembrandt speelde in zijn schilderijen wel vaker met dit soort “cameo’s”. Toen Six het schilderij verder bestuurde, meende hij ook de vrouw die gewoonlijk beschouwd wordt als Rembrandts moeder, te herkennen.

Gezien de jeugdigheid van de Rembrandt op het schilderij vermoedt Six dat het tableau stamt uit Rembrandts vroege Leidse periode (1625-1631). En dat geeft aan waarom het hier volgens Six vermoedelijk om een schilderij van de meester zelf gaat. Want wie anders zou in dat stadium een portret van de nog piepjonge en relatief onbekende Rembrandt op een schilderij zetten?

Net als bij Portret van een jongeman liet Six op de veiling een tussenpersoon op het schilderij bieden, in de hoop dat niemand argwaan zou krijgen. Dit keer kwam hij er echter niet zo goedkoop vanaf, want ook de bekende kunsthandelaar Otto Naumann uit New York had het vermoeden gekregen dat het om een heuse Rembrandt ging. Het schilderij werd voor € 1.525.000,- verkocht.

Six heeft het schilderij uitvoerig laten onderzoeken. Uit infraroodbeelden blijkt dat er veel aan het schilderij is “geknoeid”; het is verschillende malen overschilderd. Restaurateurs moeten de latere verflagen eraf krabben om zo het oorspronkelijke schilderij van Rembrandt bloot te leggen. Dat is een zenuwslopend proces, want je mag natuurlijk niet te ver gaan en Rembrandts oorspronkelijke verflaag beschadigen.

Inmiddels is ook Rembrandt-kenner Ernst van de Wetering ervan overtuigd dat het hier om een echte Rembrandt gaat. Toch zal het nog wel even duren voordat de echtheid van het schilderij met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kan worden vastgesteld. Dat Six nu al met het nieuws naar buiten komt, heeft mogelijk te maken met een publicatie in NRC Handelsblad, donderdagavond, waarin kunsthandelaar Sander Bijl Six ervan beschuldigd dat hij bij de aankoop van Portret van een jongeman een minder fraaie rol zou hebben gespeeld. Six ontkent de beschuldigingen. Nóg een reden om de ontdekking in dit stadium al bekend te maken, zou zijn dat er voor de restauratie van Laat de kinderen tot mij komen voor de derde keer een nieuwe restauratiebedrijf aangetrokken moest worden en het steeds moeilijker werd de vondst geheim te houden.

Het is de bedoeling dat het gerestaureerde schilderij op de grote Rembrandttentoonstelling die in 2019 – 350 jaar na zijn dood – in museum De Lakenhal in Rembrandts geboortestad Leiden wordt gehouden, voor het eerst aan het publiek wordt getoond.