Alexey Mordashov, 2018 (Kremlin.ru; CC BY 4.0)

Kaapstad se burgemeester het die diplomatieke kaarte deurmekaargekrap met ’n versoek aan die regering om te keer dat ’n skatryk Russiese oligarg voet aan wal sit in Tafelbaai as gevolg van Rusland se inval in Oekraïne.

Die stad se DA-burgemeester, Geordin Hill-Lewis, het die minister van internasionale betrekkinge en samewerking, Naledi Pandor, in ’n brief versoek om te keer dat ’n seiljag wat aan die Russiese oligarg  Alexey  Mordashov behoort, in Kaapstad se hawe vasmeer. Hy het ook versoek dat Mordashov nie toegelaat word om die land binne te kom nie.

Hill-Lewis se ongewone versoek, komende van ’n burgemeester, geskied teen die agtergrond van die Russiese inval in Oekraïne wat deur die meeste lande ter wêreld veroordeel word. Suid-Afrika se regering weier egter om Rusland se optrede te veroordeel en staan op die kantlyn.

I have asked Minister Pandor to block the entry of a R9 billion superyacht, owned and sailed by sanctioned Russian oligarch Alexey Mordashov, to Cape Town's port.

There is no place in our city for accomplices to, and enablers of, Putin’s war. https://t.co/yTqZGs1Eka pic.twitter.com/MAxOFf267t

— Geordin Hill-Lewis (@geordinhl) October 24, 2022

Mordashov is die hoofaandeelhouer en voorsitter van Severstal, Rusland se grootste staalmaatskappy. Die staalbedryf is van belangrike strategiese belang vir die regering van Rusland en van die Russiese oorlogspoging. Mordashov is ook voorsitter van die maatskappy Severgroup, wat ’n groot aandeelhouer is van Bank Rossiya, waarvan hy persoonlik ’n aansienlike aandeel besit.

Hill-Lewis sê in sy verklaring Suid-Afrika het ’n morele plig om te doen wat hy kan om teen die “onregverdige oorlog, staatsterrorisme en die growwe skending van menseregte” te protesteer.

“Ons moet opstaan ​​teen ekspansionistiese imperialisme waar dit ook al sy lelike kop uitsteek. Dit is veral so in die lig van ons land se eie pynlike geskiedenis van imperialisme.”

Die DA het hom reeds herhaaldelik sterk uitgespreek teen Rusland se oorlog in Oekraïne, terwyl die regering, wat noue diplomatieke bande met Rusland het, weier om dit te doen.

Hill-Lewis sê na Rusland se onwettige anneksasie van die Krim, het Bank Rossiya aggressief na die streek uitgebrei en takke in beide die Krim en Sewastopol oopgemaak, wat die ekonomiese integrasie van Oekraïense grondgebied in Rusland ingedwing het. Gevolglik het Mordashov volgens Hill-Lewis persoonlik finansiële voordeel uit onwettige aktiwiteite getrek.

Mordashov se seiljag van R9 miljard het glo verlede week uit Hongkong vertrek, op pad na Kaapstad. “Sover ons kennis strek, is mnr Mordashov aan boord van die vaartuig en beoog om Suid-Afrika binne te gaan deur die hawe van Kaapstad. As dit gebeur, sal mnr Mordashov  – en sy luukse seiljag – as gaste van die Suid-Afrikaanse staat beskou word,” sê Hill-Lewis in sy verklaring. 

Die internasionale gemeenskap het Rusland se inval in die Oekraïne en sy anneksasie van vier gebiede van die Oekraïense grondgebied met geweld as onwettig verklaar. Daar word beweer dat daar duidelike bewyse bestaan ​​vir oorlogsmisdade en misdade teen die mensdom wat deur die Russiese staat teen die Oekraïense mense gepleeg is, insluitend doelbewuste aanvalle op burgerlike teikens, slagtings op burgerlikes, marteling en die verkragting van vroue en kinders. Baie duisende mense is reeds in die oorlog dood en baie meer se huise is verwoes en hul lewens uitmekaar geskeur.

Severgroup besit ook ’n groot deel van die National Media Group, wat verskeie Russiese televisiestasies beheer wat Russiese propaganda uitsaai en aktief die Russiese regering se optrede in Oekraïne bevorder.

Hill-Lewis sê op hierdie manier het Mordashov gehelp om aktiwiteite te ondersteun wat Oekraïne se territoriale integriteit en soewereiniteit ondermyn, en is hy ’n medepligtige aan die gewetenlose misdade wat teen Oekraïense burgerlikes gepleeg word.

“Die stigtingsbepalings van ons Grondwet verklaar ons verbintenis tot menswaardigheid en die bevordering van menseregte en vryhede. Om ’n medepligtige aan staatsterrorisme teen onskuldige mense as ’n gas by ons kus te verwelkom, sal ’n skending van hierdie waardes wees. As mnr Mordashov toegelaat word om vas te meer en die land binne te gaan, glo ek dit is iets waaroor ons nie net skaam sal voel ten opsigte van ons eie moraliteit nie, maar dit sal ook ons ​​reputasie en aansien skaad onder die vredeliewende nasies van die wêreld,” sê Hill-Lewis

Hy sê die nasionale regering het ’n plig om die land se aansien in die internasionale gemeenskap te koester en sy verpligtinge teenoor ander nasies na te kom. Volgens Hill-Lewis was die Suid-Afrikaanse regering se buitelandse beleid ten opsigte van Rusland se optrede in Oekraïne tot dusver niks minder as skandelik nie. Hy sê  daar is nou  ’n geleentheid om sommige van daardie oordeelsfoute reg te stel en op te staan ​​vir wat duidelik reg is.

Clayson Monyela, woordvoerder van die Departement van Internasionale Betrekkinge en Samewerking (Dirco), het aan News24 gesê Lewis se versoek is “vreemd”, omdat dit nie Pandor se jurisdiksie is nie.

Daar was nog geen amptelike reaksie van ander departemente nie.