Mpho Tutu bevestigd als predikant in Amsterdam

  • 0

Op zondag 30 januari werd Mpho Tutu, dochter van de onlangs overleden aartsbisschop Desmond Tutu, bevestigd als predikant in het Amsterdamse Vrijburg. Tutu hield een preek met persoonlijke elementen, geïnspireerd op een tekst van Jeremia, haar vaders “lievelingsprofeet”.

Mpho Tutu (Zuid-Afrikaans episcopaals priester en dochter van Desmond Tutu) en Desmond Tutu (Zuid-Afrikaans voormalig aartsbisschop) bij het evenement Desmond Tutu meets Albert Schweitzer in Deventer (NL) (Foto: Apdency, CC0, via Wikimedia Commons)

Het Vrijzinnig Centrum Vrijburg gaat uit van de Remonstrantse Gemeente Amsterdam en de Vereniging Vrijzinnige Protestanten Amsterdam. De geschiedenis van Vrijburg gaat terug tot 1630, toen er op de Keizersgracht, op de plek waar nu debatcentrum De Rode Hoed zit, achter de huizen een zogenaamde “schuilkerk” gebouwd werd. Remonstranten mochten in die tijd namelijk geen kerk hebben die aan de openbare weg lag. Vandaag is Vrijburg ondergebracht in Amsterdam-Zuid, in een monumentaal gebouw uit 1933 met een bijzondere architectuur en schitterende gebrandschilderde ramen.

De vaste voorganger van Vrijburg is Joost Röselaers. Röselaers studeerde theologie aan de Universiteit van Leiden en de Universiteit van Kaapstad. Na enkele standplaatsen in Nederland werd hij in 2013 predikant van de Nederlandse Kerk in Londen. Hier zou hij in 2016 het eerste kerkelijke homohuwelijk in het Verenigd Koninkrijk voltrekken. In 2017 keerde hij terug naar Nederland om algemeen secretaris van de Remonstrantse Broederschap en predikant van Vrijburg te worden. Röselaers neemt regelmatig deel aan het publieke debat. Het weekblad Elsevier noemde hem in 2017 een van de vier toonaangevende predikanten van Nederland.

Mpho Tutu van Furth (1963) studeerde theologie in de Verenigde Staten. Hier werkte ze ook enkele jaren als predikant. Daarnaast was ze lange tijd haar vaders rechterhand. Samen schreven ze twee boeken, Made for Goodness (2011) en The Book of Forgiving (2015). Ook schreef ze samen met journalist Allister Sparks Tutu (2011), de geautoriseerde biografie over haar vader. In 2015 trouwde Tutu met de Nederlandse Marceline van Furth, hoogleraar kindergeneeskunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Sindsdien woont Tutu in Amstelveen. Wegens haar huwelijk met een vrouw mocht ze volgens de regels van de Anglicaanse Kerk in Zuid-Afrika niet als priester optreden. Haar ouders hebben haar echter altijd in haar keuze gesteund.

Joost Röselaers draagt Zuid-Afrika na zijn studietijd in Kaapstad nog steeds een warm hart toe. Dat blijkt wel uit het feit dat hij sinds kort ook bestuurslid is van de Stichting Zuid-Afrikahuis Nederland. Zowel vanwege de vrijzinnige traditie van deze gemeenschap als vanwege de persoonlijke belangstelling voor Zuid-Afrika van zijn voorganger lijkt Vrijburg voor Mpho Tutu dan ook de ideale omgeving. Ze is sinds 1 januari officieel aan Vrijburg verbonden. Het is de bedoeling dat ze een dag in de week voor de kerk gaat werken. Ze zal onder meer voorgaan tijdens diensten, vespers organiseren, een bijbelstudiegroep leiden en podcasts maken. Met de komst van Tutu hoopt Vrijburg ook de grote Engelstalige gemeenschap in Amsterdam aan te spreken.

>> Kijk hier de video van de dienst terug.

Een oproep aan alle mensen

In zijn inleidende woorden – deels in het Nederlands, deels in het Engels – benadrukte Röselaers dat “vrijheid”, zoals de naam al aangeeft, belangrijk voor Vrijburg is. “Al meer dan 400 jaar vertegenwoordigen de leden van deze gemeente de waarden van vrijheid en tolerantie”, zegt hij. “In deze geest vond in 1986 het eerste kerkelijke homohuwelijk ter wereld plaats in dit gebouw. De kerk biedt al jaren een veilige haven voor mensen met progressieve en liberale gedachten.”

Tutu opent met een schriftlezing uit Jeremia (1: 4-10). Jeremia, vertelde ze, was haar vaders lievelingsprofeet. “Een huilebalk”, zei hij weleens spottend, “net als ik.” Ze bekende dat ze tijdens het schrijven van de preek haar vaders stem in haar hoofd had gehoord. “En als u hem ook hoort”, nodigt ze de gemeente uit, “is dat natuurlijk prima.”

De gekozen passage bevat indringende regels: “Voordat ik je vormde in de moederschoot, had ik je uitgekozen, voordat je de moederschoot verliet had ik je al aan mij gewijd.” Het zijn die woorden waar Tutu in haar preek steeds weer naar terugkeert.

Tutu typeert de hele passage als een oproep tot profetische dienstbaarheid. Die oproep is in de eerste plaats aan Jeremia gericht, en via hem aan religieuze leiders. Maar daar zou het niet bij moeten blijven, vindt Tutu: het is een oproep aan iedereen.

Ze verwijst kort naar haar persoonlijke geschiedenis: “Uw roeping mag dan wel niet door de kerk of een religieuze autoriteit erkend zijn. In feite kan uw roeping u tegen de kerk of een religieuze autoriteit opzetten.”

Ze benadrukt dat elk mens waardevol is in Gods ogen. Elk mens is deel van Gods plan.

En onze vreugde (“joy”) is volgens Tutu – verwijzend naar een ander belangrijk begrip uit haar vaders theologie – de kern van Gods plan. Niet ons geluk (“happiness”), dat van allerlei externe factoren afhankelijk is, maar onze vreugde. Deze vreugde is deel van Gods plan voor zover hij tegemoetkomt aan de noden van de wereld.

Deze vreugde kán binnen de officiële structuren van de kerk gevonden worden, merkt Tutu op, maar ook daarbuiten. “De plaats van uw roeping hoeft ook niet de plaats van uw werk te zijn. We hebben allemaal mensen ontmoet die hun roeping volgen, dokters of dansers, leraren of reisleiders of acteurs, activisten, schilders of pianisten – of [met een hoofdknik naar de man achter haar:] organisten, wauw! – zij kunnen bouwvakkers zijn of denkers. Het kunnen mensen zijn zonder een waarneembare baan, maar die in de wereld zijn om de rest van ons uit te dagen en ons op de weg van het geloof te zetten.”

Tutu interpreteert de woorden van Jeremia dan ook als een uitdaging die aan elk van ons gericht is, ongeacht ras, leeftijd, geslacht, lengte, gezondheid, seksuele geaardheid of rijkdom of welke categorie dan ook.

Er was één moment waarop Tutu liet merken nog niet volledig in voeling te zijn met Nederlandse waarden. Toen het na de preek tijd werd voor gebed, refereerde ze aan het feit dat in Noord-Ierland op 30 januari “Bloody Sunday” herdacht werd. Daarom koos ze ervoor om het gebed van Sint Francis voor te lezen. Ze ging er echter aan voorbij dat op deze dag in Nederland de Nationale Holocaust-herdenking plaatsvond. Daarmee liet ze zien dat ze vooralsnog meer in een Engelse traditie staat. Voor haar Nederlandse toehoorders was het een gemiste kans, maar Tutu is natuurlijk vooral aangetrokken om een Engelstalig publiek aan te spreken. Overigens was het juist in het gebed van Sint Francis dat Tutu hier en daar de Engelse tekst verving door Nederlandse frases: “waar twijfel is, geloof / waar wanhoop is, hoop / waar duisternis is, licht / waar verdriet is, vreugde”, en even later: “want het is door te geven dat wij ontvangen / het is in het vergeven dat wij vergeven zijn.”

Al met al was het een mooie dienst met een sfeervolle muzikale omlijsting, mede te danken aan organist Jan Pieter Lanooy en cantor Kaiyi Min. Tutu sloot de dienst af met het Onze Vader. Ze nodigde de aanwezigen uit het gebed uit te spreken in de taal waarin ze zich het meest thuis voelden. Zachtjes was te horen dat zij het gebed zelf in het Tswana uitsprak.  

  • Lees hier de preek in Nederlandse vertaling.
Buro: IG
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top