De Nederlandse vertaling van de uit Amerika overgewaaide Nashvilleverklaring heeft dit weekend veel stof doen opwaaien. Het gaat echter om de opvattingen van een kleine groep orthodoxe protestanten, die niet representatief zijn voor hoe er anno 2019 binnen de hoofdstroom van het Nederlandse protestantisme over homoseksualiteit wordt gedacht.

Zo’n tweehonderdvijftig Nederlandse predikanten hebben hun naam gezet onder de zogenaamde “Nashvilleverklaring”, een manifest dat zich uitspreekt tegen homoseksualiteit, het homohuwelijk en transgenderisme.

Het document is overgewaaid uit de Verenigde Staten en is nu in aangepaste vorm in het Nederlands vertaald. In Amerika werd het Nashville Statement in augustus 2017 gepresenteerd. Het moest een einde maken aan alle tegenstrijdige opvattingen die de ronde deden en voor eens en voor altijd duidelijk maken hoe protestantse kerken in Amerika over homoseksualiteit dachten. Het Amerikaanse document is inmiddels ongeveer 22.000 keer ondertekend, vooral door evangelische christenen.

De Nederlandstalige verklaring gaat ervan uit dat het huwelijk door God is ingesteld als “levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw”. Dus zouden seksuele omgang voor het huwelijk, buiten het huwelijk of tussen mensen van hetzelfde geslacht verboden zijn. Daarnaast zou het in strijd met Gods bedoelingen zijn als mensen “zichzelf bewust willen zien en positioneren als personen met een homoseksuele of transgenderidentiteit”. Dergelijk gedrag moet afgekeurd worden, volgens het manifest; hierover moreel neutraal blijven zou geen optie zijn. Verder wordt gesuggereerd dat het met Gods hulp mogelijk zou zijn zondige verlangens te onderdrukken en – zelfs als je het gevoel hebt in een verkeerd lichaam geboren te zijn – toch als man en vrouw te leven volgens het biologische geslacht dat God je gegeven heeft.

..........................................................

“Geloof dit niet! Wat je identiteit ook is, man of vrouw, jood of heiden, homo of hetero, je bent welkom in Gods huis.”
– Willem Smouter

..........................................................

Het document is ondertekend door zo’n tweehonderdvijftig voorgangers en prominenten uit kerkgenootschappen als de Hersteld Hervormde Kerk en de Gereformeerde Gemeenten. Onder de ondertekenaars ook Kees van der Staaij, partijleider van de Staatkundig Gereformeerde Partij en fractievoorzitter van de SGP in de Tweede Kamer, en Diederik van Dijk, namens de SGP lid van de Eerste Kamer.

De Nederlandse Nashvilleverklaring is op 4 januari gepresenteerd. Zondag ging #nashvilleverklaring plotseling trending op Twitter, waarna het nieuws ook door de traditionele media werd opgepikt. Zowel vanuit kerkelijke kringen als vanuit de politiek kwam er veel kritiek op de verklaring.

“Publieke stoerdoenerij ten koste van kwetsbare mensen”, stelde Theoloog des Vaderlands Stefan Paas op 5 januari op Twitter. En predikant en EO-voorzitter Willem Smouter twitterde diezelfde dag: “Ik wil zo duidelijk mogelijk zeggen: geloof dit niet! Wat je identiteit ook is, man of vrouw, jood of heiden, homo of hetero, je bent welkom in Gods huis.”

Ingrid van Engelshoven, die als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ook emancipatiezaken in haar portefeuille heeft, reageerde zondag op de commotie: “De NL versie van #NashvilleVerklaring maakt helaas één ding heel duidelijk. Dit zijn stappen terug in de tijd. We hebben nog een lange weg te gaan. Emancipatie is nog lang niet af.”

En Ruth Peetoom, partijvoorzitter van regeringspartij CDA (Christen-Democratisch Appèl) en zelf predikant twitterde: “Waar liefde is en zorg voor elkaar, daar is God. Zo geloven en kerk zijn is voor mij #helderbelijden. De #NashvilleVerklaring staat daar haaks op. Voor mij en vele anderen.”

Zowel op sociale media en in sommige nieuwsmedia werd geprobeerd een vergelijking te trekken tussen het orthodoxe protestantisme van de ondertekenaars van Nashvilleverklaring en islamitisch fundamentalisme. “Geradicaliseerde Nederlandse christenen scharen zich massaal achter discriminatie en homohaat” (m.i.), kopt Hart van Nederland bijvoorbeeld.

Het is belangrijk om het belang van de Nederlandse Nashvilleverklaring in het juiste perspectief te blijven zien. Het merendeel van de ondertekenaars is afkomstig uit orthodox-protestantse kerkgenootschappen die buiten de hoofdstroom van de protestantse gemeenschap in Nederland staan. “Zij zijn niet representatief voor het NLse protestantisme anno 2019”, twitterde historicus Bas Kromhout dan ook terecht.

Voor de Protestantse Kerk Nederland (PKN), het grootste Nederlandse protestantse kerkgenootschap, is het pijnlijk dat er onder de eerste ondertekenaren van de verklaring zo’n dertig predikanten van de PKN voorkomen. René de Reuver, scriba van de generale synode van de PKN, noemt de tekst in een verklaring “theologisch eenzijdig en pastoraal onverantwoord”.

“In november jl. heeft de generale synode van de Protestantse Kerk uitgesproken dat in de kerk van Jezus Christus ieder mens als beelddrager van de Schepper, aangeraakt door de liefde van Christus, van harte welkom is en zich thuis mag voelen”, schrijft De Reuver verder. “Bovendien heeft zij, in tegenstelling tot de verklaring van Nashville, uitgesproken dat de Protestantse Kerk geen waardeoordeel uitspreekt over de seksuele geaardheid van haar leden noch over het huwelijk of andere levensverbintenissen.”

Hoewel de Nashvilleverklaring dus slechts door een beperkt deel van de protestantse christenen in Nederland wordt onderschreven, zal de ophef hierover nog wel even duren. Het zal interessant zijn om te zien of de Vrije Universiteit in Amsterdam zal reageren op het feit dat enkele ondertekenaars zichzelf identificeren als docent aan deze universiteit. Ook zullen er in de politiek vragen gesteld worden over de gedoogsteun van de SGP van Van der Staaij aan het kabinet-Rutte III.

Op de website www.nashvilleverklaring.nl is de link naar de PDF van de verklaring met daaronder de namen van de eerste ondertekenaars inmiddels weggehaald. De tekst van de verklaring is nog wel beschikbaar. Maar op het tabblad “de eerste ondertekenaars” staat nu: “De termijn voor eerste ondertekening loopt nog. Wanneer deze termijn is afgelopen, zullen de namen van de eerste ondertekenaars hier geplaatst worden.”