President Cyril Ramaphosa sê apartheid was beide moreel en materieel korrup en die korrupsie in die land kan nie net voor die ANC se deur gelê word nie.
Ramaphosa was die afgelope week die hoofspreker tydens die Nasionale Teenkorrupsie-adviesraad se nasionale dialoog oor die bou van ’n korrupsievrye Suid-Afrika.
Hy sê terwyl apartheidswette die diefstal van hulpbronne wat aan die mense van Suid-Afrika behoort, moontlik gemaak het, daar baie in die administrasie, in staatsmaatskappye, in Bantoestans en in besigheid was wat selfs daardie korrupte wette verontagsaam het om hulself te verryk.
Keynote address by President @CyrilRamaphosa at the National Dialogue on Anti-Corruption at Birchwood Hotel, Gauteng. https://t.co/bI6yk8LUeR#FightingCorruption #AntiCorruption pic.twitter.com/QNa6UiW26v
— Presidency | South Africa ???????? (@PresidencyZA) November 8, 2023
“Nadat ons ’n regverdige stryd teen hierdie stelsel geveg het, was dit ons bedoeling dat die omverwerping van apartheid ’n nuwe era van integriteit, eerlikheid en etiese optrede deur almal in verantwoordelike posisies sou inlui.”
Ramaphosa sê die nuwe regering het nie net probeer om die politieke stelsel te verander nie, maar om ’n nuwe nasie op ’n fundamenteel ander morele grondslag te bou.
Hy het egter toegegee dat korrupsie 30 jaar na apartheid een van die land se grootste tekortkominge is.
Ramaphosa sê alle Suid-Afrikaners ly wanneer goedere, dienste en hulpbronne wat vir almal in die land se voordeel bedoel is, wanbestee, wanbestuur en gesteel word, en dit is die armes wat die meeste ly.
Die president het gesê korrupsie kom die land duur te staan. Ekonomiese groei word daardeur gesmoor en besighede ly daaronder. Ontwikkelingsprojekte en instellings misluk.
As korrupsie nie in die kiem gesmoor word nie, sal die grootste skade nie die geld wees wat gesteel is of die werksgeleenthede wat verlore is en die dienste wat nie gelewer word nie. Die grootste skade sal die geloof in demokrasie self wees, het Ramaphosa gesê.
Hy het kritiek teen hom verwerp dat hy niks doen om ongebreidelde korrupsie hok te slaan nie.
Die voltooiing van die werk van die Staatskapingskommissie was volgens Ramaphosa ’n waterskeidingsoomblik in die land se geskiedenis.
“Die kommissie het nie net die omvang en diepte van staatskaping blootgelê nie, maar dit het ook die middele aan die land gebied om die groot skade wat deur staatskaping veroorsaak is, reg te stel en om die toestande te skep wat die herhaling daarvan sou verhoed.”
Hy sê oor die afgelope vyf jaar het die regering aansienlike hulpbronne belê om die wetstoepassingsagentskappe en ander liggame wat deur staatskaping verwoes is, te herbou.
“As deel van hierdie poging het ek verlede jaar die Nasionale Teenkorrupsie-adviesraad aangestel om die regering te adviseer oor die maatreëls wat nodig is om die strukturele oorsake en gevolge van korrupsie in Suid-Afrika aan te spreek.”
[PROGRAMME]: The National Anti-Corruption Dialogue 2023
(The National Anti-Corruption Advisory Council is a multi-sectoral advisory body appointed by President Ramaphosa in August 2022 to oversee the implementation of the National Anti-Corruption Strategy (NACS) and to advise on… pic.twitter.com/BIokfJw4oz
— Presidency | South Africa ???????? (@PresidencyZA) November 8, 2023
Deel van die werk van die Nasionale Teenkorrupsie-adviesraad is om advies te gee oor die implementering van die beleid en institusionele hervormings wat vervat is in die aanbevelings van die Staatskapingskommissie.
Ramaphosa sê oor die afgelope vyf jaar het die regering aansienlike hulpbronne belê om die wetstoepassingsagentskappe en ander liggame wat deur staatskaping verwoes is, te herbou.
“Ons het nuwe leierskap aangestel met integriteit en die vermoë om misdaad en korrupsie aan te pak. Ons is nou in die proses om wetgewing te ontwikkel wat die aanstellings- en verwyderingsprosesse sal isoleer vir sleutelposte wat blykbaar kwesbaar is vir staatskaping.
“Beduidende vordering is ook gemaak met die implementering van die nodige maatreëls. Ons het 16 stukke wetgewende hervormings begin om spesifieke aanbevelings van die Staatskapingskommissie aan te spreek.”
Agt van hierdie wetgewende hervormings dien nou voor die parlement.
Hierdie wetsontwerpe spreek kwessies aan soos openbare tenders, administratiewe hervorming, die gedrag van staatsamptenare, die intelligensiedienste, geldwassery en verkiesingshervorming.
Die president sê terwyl baie werk gedoen is om die vermoë van die land se instellings te versterk om korrupsie te voorkom en te bekamp, is aansienlike vordering ook gemaak om diegene wat verantwoordelik is vir staatskaping, voor die gereg te bring.
Nege afsonderlike hofsake, waarby 47 individue en 21 maatskappye betrokke is, is reeds voor die hof gebring.
Bevriesingsbevele ten bedrae van R14 miljard is deur die Batebeslagleggingseenheid goedgekeur en altesaam R5,4 miljard is verhaal en aan die staat terugbesorg.
Staatsdepartemente, munisipaliteite en professionele liggame doen dissiplinêre stappe teen individue wat deur die kommissie geïdentifiseer is.
Die Suid-Afrikaanse Inkomstediens het R4,9 miljard se onbetaalde belasting ingevorder as gevolg van bewyse wat voor die Staatskapingskommissie gebring is.
Terwyl daar ’n lang pad voorlê, kry die stryd teen korrupsie momentum, het Ramaphosa gesê.
