President Cyril Ramaphosa se stilswye oor die groot aantal plaasmoorde die afgelope tyd het opposisiepartye soos die DA en VF Plus die harnas in.

Hulle eis dat plaasaanvalle as prioriteitsmisdade verklaar moet word en dat Ramaphosa hom moet uitspreek teen die sing van opruiende liedere soos “Kill the boer, kill the farmer”.

Die stygende vlaag van plaasmoorde in Suid-Afrika het die afgelope tyd nie net binnelandse verontwaardiging ontketen nie, maar het ook internasionale aandag getrek op die vooraand van die Brics-beraad wat binnekort in Suid-Afrika aangebied gaan word.

Bykans 20 mense is die afgelope drie maande op plase in sewe van die land se nege provinsies vermoor.

Die DA sê Ramaphosa ignoreer hulle formele versoek om ’n kommissie van ondersoek na plaasaanvalle en -moorde aan te stel. Die VF Plus het gevra dat plaasaanvalle as prioriteitsmisdade verklaar word.

Sedert die indiening van die DA se versoek is 16 plaasmoorde tussen Mei en Julie 2023 geregistreer, wat ’n 56%-toename verteenwoordig, sê die party in ’n verklaring.

Noko Masipa, die DA se skaduminister van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling, sê Ramaphosa se gebrek aan beslissende optrede oor geweld wat teen boere gerig is, is deel van die rede waarom individue soos die EFF-leier, Julius Malema, aangespoor word om opruiende liedere te sing wat die veiligheid van boere verder in die gedrang bring. Masipa sê Ramaphosa se stilswye het effektief stilswyende goedkeuring van EFF-rampokkery teen boerdery en landelike gemeenskappe geword.

Volgens die VF Plus kan dit nie bloot as toeval gesien word dat hierdie aanvalle toegeneem het nadat Malema weer “Kill the boer” en die woorde “shoot to kill” gedurende die EFF se tiendeverjaardagvieringe op 29 Julie gesing het nie. Die VF Plus het verskeie klagte hieroor aanhangig gemaak.

Die party sê in ’n verklaring dit is tyd dat die regering besef dat plaasaanvalle en plaasmoorde nie net gesinne en gemeenskappe uitmekaar ruk en werkskepping bedreig nie, maar dat dit ook die voedselsekerheid van die ganse Suid-Afrika in gedrang bring.

Die DA het Ramaphosa gevra om sy gesag ingevolge hoofstuk 584(2)(f) van die Grondwet, wat hom bemagtig om kommissies van ondersoek aan te stel, te gebruik om ’n ondersoek in te stel na wat die grondoorsaak van toenemende plaasmoorde en -aanvalle in die land is. Die kommissie sou die mandaat hê om aanbevelings te maak en advies te gee oor ’n omvattende plan om boerdery- en landelike gemeenskappe teen kriminele aktiwiteite te beskerm.

Masipa sê Ramaphosa en sy regering sal egter eerder hul energie spandeer om Wladimir Poetin te verdedig as om te sorg vir die welsyn van boere wat hard werk om Suid-Afrika se voedselsekerheid te beskerm.

“’n Onlangse televisiedokumentêr oor die plaasmoordkrisis in Suid-Afrika het beklemtoon dat sodra ’n boer op ’n plaas aangeval of vermoor is, die plaas waarskynlik vir byna 12 maande buite produksie sal wees. Met toenemende werkloosheid en baie Suid-Afrikaners wat honger gaan slaap, behoort die President baie bekommerd te wees oor hierdie kritieke sektor en alles in sy vermoë te doen om die boere en plaaswerkers te beskerm. Boonop vereis boere dat die regering aan hulle belangrike inligting verskaf oor hoe om hulself op hul plase te beskerm, daarom het die DA die kommissie van ondersoek aangevra.”

Masipa sê by elke geleentheid waar hy die moeite gedoen het om iets oor plaasmoorde te sê, het Ramaphosa geen dringendheid getoon nie en het hy eerder halfgebakte idees aangebied om hierdie nasionale krisis aan te spreek.

Hy sê dit het Ramaphosa skaars ure geneem om ’n paneel te stig om die Lady R-debakel te ondersoek – alles omdat hy wou bewys dat hy geen wapens na sy vriend in die Kremlin gestuur het nie. “Maar hy sleep sy voete om ’n kommissie van ondersoek aan te stel waarom Suid-Afrikaners ‘sitting ducks’ geword het vir kriminele bendes op die platteland.”

Die party sê dit is onaanvaarbaar en Ramaphosa moet weet dat hy klaaglik misluk om sy ampseed na te kom waarin hy hom daartoe verbind het om burgers teen bedreigings, beide binnelands en buitelands, te beskerm.