Regulating religion door Helena van Coller

  • 0

Regulating religion ‒ State governance of religious institutions in South Africa
Helena
Van Coller
ISBN: 9781138298712
Routledge  

Het is opmerkelijk en zelfs enigszins paradoxaal dat de groeiende consensus over de (allicht onjuiste) stelling dat religie thuishoort in de private sfeer, gepaard gaat met een toename van de regelgeving inzake de uitoefening van diezelfde religie in de publieke sfeer. Alleen al om die reden valt het verschijnen van een boek rond het reguleren van religie toe te juichen. Maar dat is zeker niet de enige reden als het om Helena van Collers recente Regulating religion. State governance of religious institutions in South Africa (Routledge, 2020) gaat.

Van Coller geeft in een eerste deel een algemeen kader, met een historisch overzicht van het juridische kader van religie in Zuid-Afrika, en een poging tot begripsomschrijving. Die zoektocht naar concepten blijft een heikele oefening. Wat onderscheidt een religie van een levensbeschouwing? Welke graad van gemeenschapsvorming en -organisatie is vereist opdat men van een religie kan spreken? Zijn minimumeisen inzake organisatie wel te verzoenen met een volmondige erkenning van religieuze vrijheid?

Stuk voor stuk delicate vragen, die vaak verband houden met het laatste thema dat ter sprake komt in het eerste deel, namelijk het conflict tussen (grond-)rechten. Het blijft mijn persoonlijke overtuiging dat veel discussie en onbegrip inzake religieuze vrijheid ermee te maken heeft dat we er diep van overtuigd zijn dat ons stelsel van fundamentele rechten zo volmaakt is, dat deze rechten niet onderling in conflict kunnen zijn. Niet dus, zoals blijkt uit de recente discussies over onverdoofd slachten op vele plaatsen in de wereld.

Toch is wat mij betreft niet het eerste, maar het tweede deel van Regulating religion het meest boeiende, en wel om een reden die verband houdt met het voorgaande. In dat deel worden immers de meest uiteenlopende thema’s die verband houden met het juridisch kader van religie aangeraakt; van huwelijksprocedures over financiële regelingen tot onderwijs en besnijdenis. Ze worden benaderd aan de hand van voorbeelden (vanzelfsprekend met name uit de rechtspraak) die duidelijk maken dat het kenmerk van een goede rechtsvraag erin bestaat dat ze geen goed antwoord heeft, maar leert om te gaan met conflict.

De manier waarop Helena van Coller deze voorbeelden aanbrengt, is opmerkelijk. Ze laat de feiten tot hun recht komen, zonder ze te willen inblikken in een juridisch denkkader. Ze reconstrueert de afwegingen die de rechters hebben moeten maken, en je voelt haast de twijfel die de rechtbank moet hebben bekropen bij de finale redactie van het verdict. Toegegeven, religierecht leent zich misschien wel meer dan vennootschapsrecht tot dit soort bedenkingen, maar je moet het maar onder woorden weten te brengen.

Kortom: als u belangstelling hebt voor religie, en denkt dat juridische boeken vervelend zijn, moet u dit boek ter hand nemen om van gedachten te veranderen. En als u houdt van recht, en meent dat religie als thema niet meer van deze tijd is, moet u hetzelfde doen.

Buro: MvH
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top