Skaars ’n dag nadat president Ramaphosa gewaarsku is dat dit roekeloos is om byna 3 000 lede van die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag (SANW) in die oostelike Demokratiese Republiek van Kongo (DRK) te ontplooi, is twee van die soldate in ’n mortieraanval dood en drie beseer.
Suid-Afrika het 2 9000 soldate na die konflikgeteisterde oostelike DRK gestuur as deel van ’n SAOG-sending wat ontplooi is om die DRK-regering te ondersteun in die strewe na vrede en stabiliteit.
Die SANW sê in ’n verklaring besonderhede van die aanval is nog onduidelik, maar ’n ondersoek is aan die gang. Duisende mense het uit die ooste van die DRK gevlug terwyl M23-rebelle sleuteldorpe inneem.
The SA National DefenceForce Media Statement || Thursday, 15 February 2024 || The SA National DefenceForce soldiers deployed in the SADC Mission in the Democratic Republic of the Congo were injured during an indirect fire.#SANDF#JointOperationsDivision#RIPSASoldiers#DRC pic.twitter.com/cIoxX2E5sw
— SA National Defence Force (@SANDF_ZA) February 15, 2024
Die DA se skaduminister van verdediging, Kobus Marais, het Dinsdag in ’n verklaring gesê die besluit om SANW-soldate na die DRK te ontplooi, roekeloos en irrasioneel is en onmiddellik omgekeer moet word. Hy het gesê Ramaphosa het verskeie waarskuwings van militêre kundiges teen hierdie ontplooiing geïgnoreer en eensydig besluit om troepe daarheen te stuur.
Die SANW het Donderdag in ’n verklaring bevestig dat ’n mortierbom op 14 Februarie 2024 omstreeks 13:30 binne een van die Suid-Afrikaanse kontingent se militêre basisse ontplof het.
As gevolg van ’n indirekte brand is twee SANW-soldate dood en drie beseer. Die beseerdes is na die naaste hospitaal in Goma geneem.
Die minister van verdediging en militêre veterane, Thandi Modise, die adjunkminister van verdediging en militêre veterane, Thabang Makwetla, die waarnemende sekretaris van verdediging, Thobekile Gamede, en die hoof van die SANW, Rudzani Maphwanya, het hulle meegevoel met die families van die oorledenes betuig en die beseerdes ’n spoedige herstel toegewens.
Marais het op X gesê dit is baie hartseer en het ook sy meegevoel aan die families van die oorledenes betuig en sterkte aan die beseerdes oorgedra. “Dit was vermybaar, en die regering is gewaarsku dat dit onverantwoordelik en onaanvaarbaar is,” het hy gesê.
This is very sad. Condolences to the families of the deceased, and well wishes to the injured. This was avoidable, and government was warned this is irresponsible and unacceptable https://t.co/SI8l8Rs1yC
— Kobus Marais (@kobusda) February 15, 2024
Marais sê wat veral kommerwekkend is, is dat Ramaphosa besluit het om die ontplooiing te magtig sonder om die parlement betyds in te lig oor sy voornemens soos wat die Grondwet vereis.
“Die parlement se verdedigingskomitees is nie amptelik van hierdie ontplooiing in kennis gestel nie, en is slegs deur die media daarvan bewus gemaak. Deur te weier om deursigtig te wees, kan Ramaphosa die werklike redes wegsteek waarom hy die ontplooiing gemagtig het. Die redes het dalk niks met Suid-Afrika se nasionale veiligheid te doen nie,” het Marais gesê.
Hy sê die realiteit is dat die SANW nie die vermoë het om doeltreffend ’n teen-opstand-veldtog teen die M23-rebelle te voer nie en beskik ook nie oor die nodige toerusting om die grondmagte te ondersteun nie. Die SANW het byvoorbeeld geen Rooivalk-helikopters beskikbaar nie.
Die DA het reeds Dinsdag in hulle verklaring gewaarsku dat die SANW-troepe dit sonder behoorlike lugbedekking en die nodige vervoer- en lugelemente moeilik sal vind om doeltreffend in die oostelike DRK te funksioneer.
Marais sê met hierdie impulsiewe ontplooiing het Ramaphosa gewys hy het geen lesse geleer nie. Hy herhaal dieselfde foute as met vorige gevegsmissies in Bangui, Cabo Delgado en mees onlangs in die DRK waar Suid-Afrikaanse troepe onder skoot gekom het, wat tot onnodige lewensverlies gelei het.
Hy het voorspel dat daar ’n groot kans is dat die M23-rebelle, wat vertroud is met die gebied, hulle tot taktiese hinderlae sal wend om die Suid-Afrikaanse soldate maksimum skade te berokken.
Marais sê benewens die menselewens wat in gevaar is, is die idee dat R2 miljard aan hierdie ontplooiing bestee word, eenvoudig belaglik.
“Daardie geld kon beter bestee gewees het aan die opgradering van die SANW se vernaamste toerusting en die verbetering van die logistieke kapasiteit van die militêre waardeketting. Ons kan eenvoudig nie Suid-Afrika se verdedigingsvermoëns tuis verswak om in ’n oorlog te veg wat geen strategiese waarde vir ons land het nie.”