Zelf noemt Forum voor Democratie het een “meldpunt”. Anderen spreken liever van een “kliklijn”. Sinds twee weken heeft de partij van Thierry Baudet een mailadres waar leerlingen en ouders leraren die in de klas hún politieke mening zouden opdringen, kunnen rapporteren.

Het Renaissance Instituut is het wetenschappelijk onderzoekscentrum van het Forum voor Democratie, de partij van Thierry Baudet die vorige week bij de Provinciale Statenverkiezingen vanuit het niets in één keer de grootste partij van Nederland werd. Sinds 14 maart heeft het Renaissance Instituut een apart e-mailadres waar scholieren, studenten en hun ouders melding kunnen maken van “indoctrinatie in het onderwijs”.

Daarmee wordt verwezen naar situaties waar leraren hun persoonlijke politieke opvattingen aan de leerlingen zouden opdringen. Via de website van het instituut worden leerlingen en ouders opgeroepen voorbeelden door te geven van “vooringenomen toetsen, politiek gekleurde examenvragen, eenzijdige lesboeken, oikofobe projecten en partijdige docenten”.

Waar hebben we dit eerder gehoord?

In zijn overwinningsspeech van 21 maart verwees Baudet al naar “al die linkse indoctrinatie in het onderwijs”, die voor hem op een lijn stond met “ongecontroleerde immigratie”, “lelijke architectuur”, “machtsuitbreiding van de EU” en “klimaatketterij”. Het zijn dus vooral leraren met progressieve politieke opvattingen die het bij Forum moeten ontgelden.

Volgens partijsecretaris Rob Rooken zijn er inmiddels honderden e-mails binnengekomen. Daaruit zou blijken dat sommige leerlingen op school “een lastige tijd” hebben en “niet serieus genomen worden” (NOS, 28 maart 2019).

De partij lijkt in dit stadium vooral gegevens te willen verzamelen. Op basis van dit materiaal kunnen later voorstellen worden geformuleerd om het Nederlandse onderwijs “structureel te verbeteren”.

In onderwijskringen is verontwaardigd gereageerd op het instellen van deze “kliklijn”. Het roept herinneringen op aan nazi-Duitsland en de Stasi-tijd in Oost-Duitsland, toen kinderen aangemoedigd werden hun leraren en zelfs hun ouders aan te geven als die iets zeiden wat afweek van de partijlijn.

De associatie met nazi-Duitsland is niet toevallig. In de dagen na de verkiezingen verschenen er in de media verschillende analyses van Baudets overwinningsspeech, die Baudets ideeën en zijn retoriek in verband brachten met het heersende discours in Duitsland kort voor de Tweede Wereldoorlog.

“Moderne schandpaal”

De instelling van zo’n meldpunt creëert voor leraren een onveilige situatie. Het suggereert dat leerlingen reden hebben hun leraren te wantrouwen en dat het okay is om, letterlijk, “uit de school te klappen”. Leraren moeten er opeens rekening mee houden dat alles wat ze zeggen, tegen hen gebruikt kan worden en buiten context kan worden aangehaald.

Inmiddels doen er ook video’s de ronde, waarbij een leerling de docent met zijn mobiele telefoon heeft gefilmd. Forum voor Democratie ontkent dat die partij leerlingen heeft aangemoedigd leraren te filmen. Dát idee lijkt afkomstig van PVV-parlementariër Harm Beertema, die al eerder had opgeroepen om de vermeende indoctrinatie in het onderwijs aan te pakken.

Minister Slob van Onderwijs noemt het meldpunt een “moderne schandpaal”, die leraren onterecht in een kwaad daglicht stelt. “Ze hebben hart voor het onderwijs en voor de leerlingen.” Volgens Slob kan hij op dit moment niets tegen de instelling van het meldpunt doen. Maar hij adviseert leraren van wie er een filmpje online gezet wordt, daarvan aangifte te doen. (NOS, 28 maart 2019)

Leerlingen opleiden tot volwaardige burgers

Gelukkig laten lang niet alle leraren zich door het bestaan van de “kliklijn” afschrikken. MBO-leraar Tommy Derksen heeft zichzelf aangemeld. In een open brief op Twitter legt hij uit waarom:

“We leiden leerlingen en later studenten op tot professionele beroepsbeoefenaars en bereiden ze voor om volledig deel te nemen aan de maatschappij. We brengen jongeren in aanraking met het onbekende en het interessante. Laten ze vragen, bevragen en oefenen. Leren ze kritiek incasseren en uitdelen, dit te onderbouwen en altijd in gesprek te blijven gaan. Dat je mag zijn wie je bent en dat je in Nederland de vrijheid hebt en mag gebruiken zolang je niet daarmee de vrijheid van een ander beperkt. Daar ben ik trots op en daarom zal ik het blijven benoemen en duiden als uw leden en functionarissen van uw partij racistische, mensonterende, seksistische, geschiedenis vervalsende, feiten ontkennende of democratie-vijandelijke activiteiten begaan die ons vredige samenleven in de maatschappij in gevaar brengen net zoals ik bij elke andere partij zou doen.”

Derksen verwijst ook nog eens naar “de geschiedenis”, die laat zien “tot welke uitwassen het verklikken en intimideren gaan leiden”.

De gemeente Amsterdam heeft inmiddels aangekondigd binnenkort met een complimentenlijn voor leraren te komen.