Twee ziekenhuizen failliet verklaard

  • 0

Niet een, maar twee Nederlandse ziekenhuizen zijn gisteren failliet verklaard. In het geval van de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland is er misschien nog een doorstart mogelijk. Maar voor het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam lijkt die kans er niet meer in te zitten. De patiënten uit beide ziekenhuizen worden ondergebracht in andere ziekenhuizen.

Slotervaartziekenhuis / Foto: Arch [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons

Dat het niet goed ging, wisten de artsen, het verplegend personeel en de patiënten wel. Maar dat het zo snel zou gaan, had niemand verwacht. Woensdag vroegen beide ziekenhuizen, onafhankelijk van elkaar, uitstel van betaling aan. Donderdag volgde voor allebei het faillissement.

Veel Nederlanders vragen zich nu af hoe een ziekenhuis zomaar kan “omvallen”. De oorzaak lijkt te liggen in wat de “marktwerking in de zorg” wordt genoemd. In het verleden hield de Nederlandse overheid ziekenhuizen overeind, ook als er te weinig gebruik van werd gemaakt en er bedden leeg stonden. Overwoog de overheid een ziekenhuis te sluiten, dan kwam er zoveel kritiek uit de samenleving, dat er toch maar weer extra geld werd geïnvesteerd om het ziekenhuis open te houden. Een ziekenhuis laten omvallen, dat deed je als overheid niet.

Onder meer door de vergrijzing begonnen de kosten van de zorg de overheid echter boven het hoofd te groeien. Daarom zijn in 2005 marktwerking voor zorgproducten en vrije prijzen ingevoerd. Daarmee kwam de verantwoordelijkheid voor de ziekenhuizen bij de zorgverzekeraars te liggen. Die kopen bij het ziekenhuis zorg in, en als het ziekenhuis te duur wordt, kunnen de zorgverzekeraars hun klandizie terugtrekken. Zorgverzekeraars zijn commerciële bedrijven, en zij zullen een ziekenhuis niet kunstmatig overeind houden als blijkt dat het niet langer rendabel is.

In de praktijk betalen de zorgverzekeraars niet per patiënt, maar geven ze een ziekenhuis een groot bedrag waarmee het ziekenhuis vervolgens zo veel mogelijk moet proberen te doen. De ziekenhuizen die nu failliet zijn verklaard, leverden te weinig rendement. Ze waren, in de ogen van de zorgverzekeraars, te duur. De ziekenhuizen zelf wijten dat vooral aan de hoge personeelskosten: door het tekort aan verplegend personeel op de arbeidsmarkt, moesten de ziekenhuizen uitzendkrachten en zelfstandige professionals inhuren; en dat is duur. Daarbij speelden er waarschijnlijk ook andere factoren mee, zoals een slechte bedrijfsvoering of – in het geval van het Slotervaartziekenhuis – achterstallig onderhoud van het gebouw. Technisch waren beide ziekenhuizen al een tijdje failliet. Deze week besloten de zorgverzekeraars dus de stekker eruit te trekken.

Natuurlijk leidt het faillissement van beide ziekenhuizen tot grote ongerustheid. Het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam beschikt over 150 bedden, er werken 1095 mensen en er komen jaarlijks bijna 90.000 patiënten. Medisch Centrum IJsselmeerziekenhuizen bestaat uit een hoofdvestiging, MC Zuiderzee, in Lelystad, en poliklinieken in Dronten, Emmeloord en op Urk. De groep heeft in totaal 250 bedden, er werken 821 mensen en er komen jaarlijks ruim 70.000 patiënten.

Op dit moment liggen er in het Slotervaartziekenhuis nog vijftig patiënten. Die moeten voor 15.00 uur vanmiddag allemaal zijn overgebracht naar andere ziekenhuizen. De IJsselmeerziekenhuizen hebben  van de curatoren nog drie weken gekregen. Hier liggen nu nog ruim tachtig patiënten. Als er geen doorstart komt, zullen de patiënten van de IJsselmeerziekenhuizen in de toekomst moeten worden opgevangen in bijvoorbeeld Almere, Harderwijk, Sneek, Zwolle of Meppel.

De zorgverzekeraars zijn verplicht om ervoor te zorgen dat de patiënten die in de ziekenhuizen liggen, nog steeds de zorg krijgen waar ze recht op hebben. In Amsterdam is een crisisteam aangesteld dat per patiënt bekijkt waar die het beste naartoe kan gaan. Zowel in Amsterdam als in Flevoland worden extra ambulances ingezet om de patiënten over te brengen naar andere ziekenhuizen. De ziekenhuizen in de regio zijn druk bezig om hun capaciteit op te schalen.

Hoewel er dus van alles aan gedaan wordt om de overgang zo pijnloos mogelijk te maken, komt de sluiting van de ziekenhuizen voor veel patiënten en hun familieleden toch als een schok. Vooral bij oudere en ernstig zieke patiënten die vaak al jaren in het ziekenhuis komen, is de ontreddering groot. De boodschap dat een deel van de taken van de ziekenhuizen overgenomen worden door de huisarts en zorg thuis, draagt ertoe bij dat veel patiënten zich – letterlijk – op straat gezet voelen.

De sluiting van het Slotervaartziekenhuis – hoe pijnlijk ook voor alle direct betrokkenen – is misschien niet onoverkomelijk. In de omgeving bevinden zich meerdere ziekenhuizen die de patiënten kunnen overnemen. Voor de IJsselmeerziekenhuizen ligt dat anders. Het is wettelijk bepaald dat een ambulance er maximaal 45 minuten over mag doen om een patiënt naar het ziekenhuis te brengen. Het wás voor ambulances in het uitgestrekte Flevoland al moeilijk om daaraan te voldoen, en als de afstanden straks nog groter worden, lukt dat helemaal niet meer. Dit zou grote consequenties hebben voor de 180.000 inwoners uit het gebied dat tot nu toe door de IJsselmeerziekenhuizen werd bediend. Volgens de curator lijkt een beperkte doorstart voor de IJsselmeerziekenhuizen mogelijk. Het is denkbaar dat met name het ziekenhuis in Lelystad in afgeslankte vorm blijft bestaan, zodat bepaalde spoedbehandelingen, zoals bevallingen, daar nog steeds kunnen worden verricht.

Sinds de overheid heeft besloten ziekenhuizen niet meer kunstmatig open te houden, zijn er al twee andere ziekenhuizen failliet gegaan: het Ruwaard van Putten Ziekenhuis in Spijkenisse en De Sionsberg in Dokkum. Het ziekenhuis in Spijkenisse heeft sindsdien onder een andere naam een succesvolle doorstart gemaakt. Van nog eens tien ziekenhuizen is bekend dat ze er financieel slecht voor staan. De overheid grijpt in principe niet in: de afspraak is nu eenmaal dat de vrije markt zijn werk moet doen. Minister Bruins van Medische Zorg en Sport heeft zich de afgelopen dagen dan ook op de achtergrond gehouden. De overheid heeft echter wel als taak om erop toe te zien dat iedereen de zorg krijgt waar hij recht op heeft en dat er in de regio voldoende ziekenhuisplaatsen beschikbaar blijven. Voor veel Nederlanders blijft het niettemin moeilijk te verkroppen dat de overheid een paar jaar geleden wél bereid was om veel geld uit te trekken om banken te redden, maar dat níet wil doen als een ziekenhuis op omvallen staat.

Buro: IG
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top