Verpligte inentings in die stryd teen COVID-19 sal nie noodwendig strydig wees met die land se Grondwet nie, en al hoe meer instellings ondersoek die moontlikheid.
Die Menseregtekommissie (MRK) het nou ook tot die debat oor verpligte inenting toegetree. Die MRK sê in ’n verklaring dit is hoogs waarskynlik dat ’n wet wat inentings verpligtend maak, nie strydig met die Grondwet is nie, maar dit moet die heel laaste uitweg wees.
Hoewel die Grondwet die reg van die individu beskerm, kan dit volgens die MRK ’n ingewikkelde regskwessie word indien die regering besluit om inentings verpligtend te maak.
Media Statement on the Position of the SAHRC on the issue of mandatory COVID-19 Vaccination https://t.co/uumMflIoUk
— SAHRCommission (@SAHRCommission) October 4, 2021
Suid-Afrikaners is die afgelope weke, net soos elders in die wêreld, in vurige debatte met mekaar gewikkel oor die vraag of mense verplig moet word om hulle teen COVID-19 te laat inent.
Die finansiëledienstegroep Discovery was een van die eerste maatskappye in Suid-Afrika wat aangekondig het dat hy sy personeel gaan verplig om ingeënt te word. Dié besluit tree op 1 Januarie volgende jaar in werking.
Die Universiteit Stellenbosch (US) se raad het ook reeds opdrag gegee vir die dringende ontwikkeling van ’n inentingsreël by die universiteit. Die US het op 27 Augustus ’n taakspan aangestel om die risikobepaling uit te voer soos vereis ingevolge ’n gesondheids- en sekerheidsvoorskrif wat in Junie afgekondig is. Die rektor en visekanselier, Wim de Villiers, het bevestig dat die US die moontlikheid van verpligte inentings ondersoek, soos ander instellings en organisasies in Suid-Afrika en wêreldwyd.
Die Raad van die US het die bestuur opdrag gegee om te werk aan die dringende ontwikkeling van 'n reël oor inenting vir studente en personeel vir die akademiese jaar 2022. Behoorlike prosesse ten opsigte van oorlegpleging en risikobestuur gevolg sal word.https://t.co/YhEvNXcpUH pic.twitter.com/uPB9qBxzEv
— Stellenbosch University (@StellenboschUni) September 28, 2021
Die Universiteit van Kaapstad (UK) het ook aangekondig dat hy dit sterk oorweeg om studente toegang tot die kampus te belet indien die student nie ingeënt is nie.
De Villiers sê dit is vir die US ’n institusionele prioriteit dat ál sy personeellede en studente teen COVID-19 ingeënt word. “Entstowwe is veilig en red lewens. Ons boodskap is dat inenting die verantwoordelike ding is om te doen. Daarom moedig ons almal aan om die entstof te ontvang,” het hy aan die universiteitsraad gesê.
Die US se bedryfshoof, Stan du Plessis, sê in ’n verklaring op hulle webwerf ’n “inentingsreël sal bepaal in watter mate personeellede en studente by die Universiteit kan werk en studeer na gelang van hul inentingstatus. Dit sal die verwagting sowel as die kriteria vir uitsonderings uiteensit.”
Solidariteit Jeug het vroeër in ’n verklaring gesê hulle sal nie skroom om namens hulle lede stappe te doen teen enige universiteit wat poog om COVID-19-inenting verpligtend vir studente te maak nie.
Die MRK gee toe die hele kwessie van verpligte inentings is ’n warmpatat. Hulle sê die vraag bly steeds of verpligte inentings mense se menseregte sal skend.
Hoewel die Grondwet mense se vryheid van keuse beskerm, het die MRK bevind dat die feit dat die land tans midde in ’n pandemie is, kán beteken dat algemene wetgewing wat inentings verplig, die Grondwet kan oortref. Die rede hiervoor is dat die COVID-19-pandemie ’n eksistensiële krisis is wat alle mense raak. Kragtens artikel 36 van die Grondwet kan die reg van individue in sekere gevalle beperk word.
Verpligte inentings moet volgens die MRK egter ’n laaste uitweg wees. Die kommissie sê hulle is nie in hierdie stadium daarvan oortuig dat alle pogings al deur veral die regering aangewend is om mense daarvan te oortuig dat dit in almal se beste belang is om hulle vrywillig te laat inent nie.
Die vakbond Solidariteit meen egter géén werkgewer mag besluite oor jou liggaam neem nie. Verpligte inenting is volgens hulle ongrondwetlik en maak inbreuk op jou menseregte.
Solidariteit sê op hulle webwerf werkgewers het reeds Solidariteit oor verpligte inenting gekontak ten spyte van president Ramaphosa se onderneming dat niemand gedwing sal word om inenting te neem nie. “Of jy nou vír of téén die entstof is, bly dit jóú liggaam. Dit bly jóú reg,” sê Solidariteit.