Het anders zo rustige Urk is opgeschrikt door een massale vechtpartij. Wat zit daarachter? En hoe krijgen de Urkers de geest weer in de fles?

Dinsdagavond zijn in het vissersdorpje Urk twee mannen gearresteerd. De avond ervoor was een groep van zeventig tot honderd jongeren de woning van een Nederlands-Marokkaans gezin binnengedrongen. Aanleiding zou “een conflict in de relationele sfeer” zijn geweest. De jongeren, die met stenen en vuurwerk gooiden, wilden de 18-jarige zoon van de familie, Soufyan, een lesje leren. Toen zijn 36-jarige moeder tussenbeide kwam, werd zij zo zwaar geschopt en geslagen dat ze bewusteloos raakte. De Urkse politie moest de hulp inroepen van collega’s uit andere gemeenten om de woedende meute met wapenstokken te verdrijven.

“Geertje Wilders!”

Ook Soufyans zus Ilham kreeg klappen. “Ze riepen vreselijke dingen over Marokkanen”, vertelt zij in het Algemeen Dagblad (13 maart 2019). “Ook riepen ze: Geertje Wilders!”

Het gezin woont al dertig jaar op Urk. Soufyan is er geboren. De vader van het gezin werkt, net als veel mannen uit het dorp, als visser. Ten tijde van de aanval wachtte hij in de Groningse Eemshaven om uit te varen richting Denemarken. Toen hij hoorde wat er was gebeurd, keerde hij onmiddellijk naar huis terug. Voorlopig blijft hij aan wal. “Ik ga niet vissen tot het veilig is”, zegt hij in De Telegraaf (13 maart 2019). “Ik moet mijn vrouw en mijn vijf kinderen beschermen.”

Wat de aanleiding voor de vechtpartij is geweest, is nog onduidelijk. Volgens sommigen zou Soufyan een vervelende opmerking over de vriendin van een van de andere jongens hebben gemaakt. Soufyan zelf denkt dat de groep boos is omdat hij twee jaar geleden aangifte heeft gedaan wegens mishandeling door een plaatsgenoot. “En nu denken mensen dat we een schadevergoeding hebben gekregen omdat mijn vader een Mercedes heeft gekocht.” Zijn vader ontkent dat: “Ik heb hard gewerkt voor die auto!” (Algemeen Dagblad, 13 maart 2019)

Eilandgevoel

Urk is een bijzonder dorp. Het bestaat voor circa 11,54 km² uit land en 98,36 km² uit water en telt een kleine 21 duizend inwoners. Tót de voltooiing van de dijk tussen Urk en Lemmer in 1939 was Urk een eiland in het IJsselmeer (dat tot de aanleg van de Afsluitdijk bekend stond als de Zuiderzee). In 1942 werd de Noordoostpolder drooggemalen en werd Urk ingelijfd bij het vasteland.

Maar de inwoners hebben hun eilandgevoel altijd behouden. Urk is de meest kerkelijke gemeente van Nederland. Een hechte gemeenschap, waar het eigen dialect nog volop leeft. Het dorp heeft de grootste vissersvloot en visverwerkende industrie van Nederland. Onlangs werd het dorp zwaar getroffen toen de Europese Unie een totaalverbod op pulsvisserij afkondigde.

Urk is ook een opmerkelijk jonge gemeente, met het hoogste geboortecijfer van Nederland. In 2017 werden er op Urk per duizend inwoners 20,3 baby’s geboren, terwijl het landelijk gemiddelde ongeveer 10 op duizend is. En terwijl het aantal geboortes bijna overal in Nederland daalt, neemt het op Urk juist toe. Urk telt dan ook relatief veel jongeren tot 14 jaar (32,2%) en relatief weinig 65-plussers (8%). Net als in andere vissersplaatsen als Volendam en Spakenburg kampen veel jongeren op Urk met alcohol- en drugsproblemen.

Sociale media als aanjager

De familie van Soufyan is erg geschrokken van het gebeurde. De Urkers zijn “goede mensen”, zegt Soufyans vader in het AD (13 maart 2019). “Maar sommige jongeren… racistisch. Ik snap dat niet.”

Sociale media hebben een grote rol gespeeld bij het ontstaan van de rel. Een oproep in een Whatsapp-groep zorgde ervoor dat er maandagavond in korte tijd een grote groep jongeren op de been kwam.

Wat tot veel vragen heeft geleid, is dat er maandag niet direct aanhoudingen werden verricht. Sindsdien heeft de politie dus wel twee mannen opgepakt.

Inmiddels zijn het niet meer alleen de Urkse jongeren die zich roeren. In het kamp dat sympathiseert met Soufyans familie heerst verontwaardiging over het feit dat zijn moeder bij de vechtpartij in haar eigen huis gewond is geraakt. “Niemand komt aan onze moeders”, klinkt het in Facebook- en appgroepen, en: “We komen voor een slachtpartij”. (De Gelderlander, 13 maart 2019)

Aan beide kanten gaan geruchten dat het vrijdag opnieuw tot een treffen zal komen. De Urkse politie is op alles voorbereid. Dinsdagavond waren de toegangswegen naar het dorp afgezet. Wie er niets te zoeken had, kwam Urk niet in.

PVV-leider Geert Wilders, wiens naam tijdens de overval op het huis van Soufyans familie werd gescandeerd, heeft nog geen commentaar geleverd op de gebeurtenissen op Urk.