Voorbereidings vir ’n geskiedkundige vergadering tussen Suid-Afrika se president Cyril Ramaphosa en Amerika se president Donald Trump is in ’n gevorderde stadium.
Die twee presidente, wat die afgelope weke skerp van mekaar verskil het oor die situasie in Suid-Afrika, sal waarskynlik reeds volgende week vergader. Dit word veral van Suid-Afrika se kant gesien as ’n poging om die diplomatieke spanning tussen die twee lande te verlig.
Suid-Afrika se minister van internasionale betrekkinge en samewerking, Ronald Lamola, en president Trump het albei die ontmoeting bevestig.
Following months of diplomatic tensions, President Cyril Ramaphosa and his US counterpart, Donald Trump, will meet next week in Washington, D.C., during a G20 Summit. Trump confirmed the meeting during a media briefing, where he again sought to justify his stance on #SouthAfrica… pic.twitter.com/wIkdh9LbBI
— newsnote (@newsnoteSA) May 12, 2025
Die presidensie sal binnekort die datums vir Ramaphosa se werkbesoek aan die VSA aankondig. Hierdie ontmoeting, wat in die konteks van Suid-Afrika se G20-voorsitterskap in 2025 plaasvind, word gesien as ’n kritieke geleentheid om die verslegtende diplomatieke verhouding tussen Suid-Afrika en die VSA te herstel, te midde van dispute oor grondhervorming, die sogenaamde Afrikaner-vlugtelinge, en Suid-Afrika se volksmoordsaak teen Israel by die Internasionale Geregshof (IGH).
Die bilaterale verhouding tussen Pretoria en Washington het aansienlik verswak sedert Trump se terugkeer na die Withuis in Januarie 2025. Die spanning spruit uit twee hoofkwessies: Suid-Afrika se grondhervormingsbeleid en sy buitelandse beleid ten opsigte van Israel.
Trump het die Onteieningswet, wat in 2024 onderteken is om openbare toegang tot grond te bevorder, gekritiseer as ’n instrument vir “grondgrype” en diskriminasie teen wit Afrikaner-boere. Hy het ’n uitvoerende bevel uitgevaardig wat finansiële hulp aan Suid-Afrika opskort en vlugtelingstatus bied aan Afrikaners, wat volgens hom vervolg word.
Ramaphosa het hierdie bewerings heftig ontken en gesê dat geen grond sonder vergoeding onteien is nie. Tydens ’n paneelbespreking by die Africa CEO Forum in Ivoorkus het hy verklaar dat Trump “mislei” word deur groepe wat transformasie in Suid-Afrika teëstaan. “Ons is die enigste land in Afrika waar die koloniseerders gebly het, en ons het hulle nooit uitgedryf nie,” het hy gesê, met verwysing na Nelson Mandela se nalatenskap van versoening.
Die Suid-Afrikaanse regering beklemtoon dat die Onteieningswet ’n grondwetlike proses is, soortgelyk aan dié in ander lande, insluitend die VSA, en dat die “wit volksmoord”-narratief ’n verdraaiing is.
’n Verdere struikelblok is Suid-Afrika se IGH-saak teen Israel, waarin Pretoria Israel van volksmoord in Gaza beskuldig. Hierdie saak, gewortel in Suid-Afrika se historiese solidariteit met die Palestynse stryd, is ’n hoeksteen van die ANC se buitelandse beleid. Trump, wat Israel se belange prioritiseer, het die saak skerp gekritiseer, en dit bly ’n groot hindernis in onderhandelinge. Lamola het gesê daar is “geen kans” dat Suid-Afrika die saak sal terugtrek nie, aangesien dit ’n kwessie van beginsel en internasionale reg is.
Die kwessie van die sogenaamde Afrikaner-vlugtelinge sal waarskynlik ook tydens die twee leiers se ontmoeting bespreek word.
Trump en een van sy adviseurs, die Suid-Afrikaans-gebore miljardêr Elon Musk, beweer dat Afrikaners rassediskriminasie ondervind weens regstellende-aksie- en grondhervormingswetgewing. Musk het op X geskryf dat Suid-Afrika “openlik rassistiese eienaarskapswette” het, ’n bewering wat die regering as misleidend bestempel.
Die Episkopale Kerk in die VSA het intussen geweier om die Afrikaners te hervestig, en bestempel die program as polities gemotiveerd. Netwerk24 berig dat die voorkeurbehandeling van Afrikaners internasionale kritiek uitgelok het, met sommige wat dit as ’n poging sien om rasseverdelings aan te wakker.
Die Ramaphosa-Trump-vergadering kan gesien word as ’n poging om ’n delikate diplomatieke krisis te navigeer wat deur grondhervorming, vlugtelingstatus en internasionale regskwessies veroorsaak word. Met Suid-Afrika se G20-voorsitterskap as agtergrond sal die uitkoms van hierdie besprekinge bepaal of die twee lande hul verhouding kan herstel en ekonomiese samewerking kan bevorder, en of spanning verder sal eskaleer. Vir nou bly die wêreld se oë op Pretoria en Washington gerig.
