De dood van het Haagse gemeenteraadslid Willie Dille heeft de verhoudingen in Nederland op scherp gezet. Dille pleegde woensdag zelfmoord nadat ze eerder deze week een video had verspreid waarin ze beweerde “ontvoerd, verkracht en mishandeld” te zijn “door een groep moslims”. Zijn dit de woorden van een vrouw met waanvoorstellingen of schuilt er een kern van waarheid in?

Willie Dille (1965-2018) / Foto: Gemeente Den Haag

De video is inmiddels van Facebook verwijderd, maar valt nog te zien via de shock-site GeenStijl. In deze video beweert Dille, gemeenteraadslid voor de Partij voor de Vrijheid (PVV), de partij van Geert Wilders, dat ze op 15 maart 2017 zou zijn “ontvoerd, verkracht en mishandeld door een groep moslims”. De daders zouden hebben geëist dat Dille haar mond zou houden in de gemeenteraad. “Nadat ze klaar waren, zeiden ze: ‘heb je respect voor Mohammed, heb je respect voor Allah, heb je respect voor Arnoud?’ En toen wist ik al wie erachter zat. Arnoud van Doorn die ook in de gemeenteraad zit, en ooit door mij ontslagen is als medewerker, die haat mij intens, een vreselijk gemene man.”

In de video vertelt Dille verder dat ze ook na deze mishandeling meerdere keren op straat zou zijn bedreigd. Vorige week nog zouden twee Marokkanen hebben gedreigd “langzaam haar keel door te snijden en haar te laten doodbloeden als ze bleef strijden tegen de Islam”. Ook de middag waarop de video is gemaakt zou ze opnieuw zijn bedreigd. Dille vreesde voor de veiligheid van haarzelf, haar kinderen en pleegkinderen, en zou er daarom mee willen “stoppen”.

De video lokte op sociale media heftige reacties uit. Sommige “reaguurders” gingen ervan uit dat Dille alles had verzonnen. Anderen geloofden haar, haalden uit naar de Marokkaanse gemeenschap in Nederland en hekelden politie en justitie, die tégen de PVV zouden zijn en daarom de beveiliging van politici van deze partij onvoldoende serieus zouden nemen. Arnoud van Doorn, een politicus die tot 2011 lid was van de PVV, maar bekeerd werd tot de Islam en nu namens de islamitisch-gefundeerde Partij van de Eenheid (PvdE) in de Haagse gemeenteraad zit, liet woensdag vanaf zijn vakantieadres in het buitenland weten dat hij aangifte wegens smaad of laster overwoog.

De politiek reageerde geschokt toen donderdagochtend bekend werd dat Dille (53) zich de vorige avond van het leven had beroofd. In een korte verklaring schreef Karen Gerbrands, fractievoorzitter van de Haagse PVV: “Wat haar is overkomen en vooral de reacties daarop kon zij niet meer verdragen. […] We zullen doorstrijden zodat haar dood niet voor niets is geweest.”

De verklaring is in zulke algemene termen gesteld dat je er alle kanten mee op kunt. Tegelijkertijd gaat er een suggestie van uit die door rabiate moslimhaters in Nederland niet mis te verstaan is. In haar laatste Facebook-video sprak Dille de hoop uit dat de strijd tegen de Islam doorging; “het is zo’n intrinsiek slecht iets”. In 2016 kwam Dille onder vuur te liggen toen ze via Twitter een video verspreidde waarin ze verklaarde dat de Islam wat haar betreft “weggevaagd” mocht worden. De video eindigde met de ontploffing van een atoombom terwijl over de Islam werd gezegd: “Send it back to hell”. Bij het Bureau Discriminatiezaken werden toen meerdere klachten tegen Dille gelegd. Een paar dagen later verklaarde Dille bij haar standpunt te blijven. “Hoe minder Islam hoe beter, maar natuurlijk zonder geweld”, zei ze in 2016.  

PVV-leider Geert Wilders reageerde opmerkelijk terughoudend op Dilles overlijden. Dille was van 2010 tot 2012 lid van de PVV-fractie in de Tweede Kamer. “De PVV-Tweede Kamerfractie heeft met grote verslagenheid kennisgenomen van het overlijden van haar voormalige collega Willie Dille”, aldus Wilders. “Willie was een geweldige warme collega die altijd oog had voor haar medemens en de jeugd in het bijzonder. Wij zullen haar enorm missen. Woorden schieten te kort. We wensen haar partner, kinderen, haar collega’s uit de Haagse PVV-fractie en iedereen die haar liefhad heel veel sterkte met dit onbeschrijfelijke verlies.”

Minister-president Mark Rutte twitterde “geschokt” te zijn door Dilles overlijden. “Mijn medeleven gaat uit naar de nabestaanden. Heb Geert Wilders en de PVV veel sterkte gewenst met dit zware verlies. Sta in nauw contact met burgemeester Pauline Krikke en J&V-minister Ferdinand Grapperhaus.” De verwijzing naar minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid geeft wel aan dat Rutte rekening houdt met extreme reacties.

Inderdaad circuleren op sociale media alweer heftige uitspraken, waarin wordt opgeroepen tot wraak en waarin wordt gesuggereerd dat “de kogel van links kwam”. De uitspraak “De kogel kwam van links, niet van rechts” stamt uit de dagen na de moord op Pim Fortuyn in mei 2002 en heeft specifiek betrekking op het aanzetten tot haat jegens rechtse politici. Volgens Fortuyns partij, de LPF, had het dedain dat linkse politici tijdens de verkiezingscampagne jegens Fortuyn tentoonspreidden, een klimaat geschapen waarin moord opeens denkbaar geworden leek. Het adagium “de kogel kwam van links” heeft dus een diepgewortelde en uiterst sinistere lading.

Burgemeester Pauline Krikke heeft dan ook meteen haar vakantie in Italië afgebroken. Ze is donderdag teruggekeerd in Den Haag en overlegt vrijdagochtend met de “veiligheidsdriehoek” (politie, justitie en stadsbestuur).

Een vraag die beantwoord moet worden, is of burgemeester en politie Dille inderdaad in de steek hebben laten, zoals Dille in haar video beweerde. Burgemeester Krikke vertelt in een interview met het Algemeen Dagblad dat Dille haar heeft verteld dat ze verkracht zou zijn. “Dat zijn schokkende uitingen, die ik zeer serieus genomen heb”, aldus Krikke. “Maar ik heb met haar verschillende gesprekken gevoerd en ik heb bemiddeld in het contact met de politie. Ik kan niet in haar hoofd kijken waarom ze uiteindelijk heeft besloten geen aangifte te doen.”

Volgens een woordvoerder van de Haagse politie zou er meerdere keren met Dille zijn gesproken. “In het verleden én recent. En daarbij is gesproken over verkrachting. We hebben haar daarop hulp aangeboden en gezegd dat we een aangifte en concrete aanwijzingen nodig hebben onderzoek te doen. Maar ze heeft geen aangifte gedaan en we kregen ook geen concrete informatie om een opsporingsonderzoek te kunnen starten.”

Het feit dat Dille geen aangifte wilde doen, roept vragen op over het waarheidsgehalte van haar verhaal. Zelfs haar eigen fractievoorzitter vond het woensdag, naar aanleiding van de Facebook-video en de reacties daarop, nog nodig om het beeld te bestrijden dat Dille “een labiele gekkie” was.

Volgens Caspar Reedijk, de echtgenoot van Willie Dille, is er echter geen twijfel mogelijk. “Die verkrachting is echt gebeurd, ik ben er zeker van dat dat de waarheid is”, verklaart hij tegenover het Algemeen Dagblad. Ook hem zou Dille pas maanden later hebben verteld wat er is gebeurd. “Zo was zij. Ze wilde anderen niet opzadelen met haar problemen.” Reedijk wil tot na de begrafenis niet verder ingaan op de reden waarom Dille geen aangifte heeft gedaan, maar hij geeft wel aan dat daar een “verhaal” zit. Op de suggestie dat de politie ook onderzoek had kunnen doen zónder aangifte, reageerde Reedijk schamper: “Jaja, in Nederland zeker ...”

Dát Dille haar vertrouwen in burgemeester Krikke had verloren, had mogelijk een andere oorzaak. Begin 2018 bleek dat Dille geregeld in Rijswijk verbleef, buiten de gemeentegrenzen van Den Haag. Dat maakte haar positie in de Haagse gemeenteraad problematisch. Burgemeester Krikke heeft toen onderzoek laten doen naar Dilles woonsituatie. Uiteindelijk mocht Dille toch aanblijven. Voor Dille was het moeilijk te verkroppen dat Krikke opdracht had gegeven voor dit onderzoek, terwijl ze “wist hoe het zat”.

Willie Dille had een opleiding in de jeugdzorg en werkte vijfentwintig jaar lang in de gehandicaptenzorg. Ze was getrouwd en had vier kinderen. Daarnaast droeg ze zorg voor meerdere gehandicapte pleegkinderen. Burgemeester Pauline Krikke herinnert zich Dille “als iemand die zeer stond voor haar zaak, maar ook iemand die dingen met humor kon brengen”.