Die Konstitusionele Hof het die Raad vir die Bevordering van die Suid-Afrikaanse Grondwet, Casac, se versoek om as vriend van die hof toegelaat te word in die appèlsaak oor Jacob Zuma se herverkiesing tot die parlement toegestaan.
Casac is ’n inisiatief wat gelei word deur ’n groep mense wat die Suid-Afrikaanse Grondwet wil bevorder as ’n platform vir demokratiese politiek.
Die groep het Dinsdag op X gesê hulle sal ook mondelinge voorleggings by die verhoor aanbied. “Ons voorleggings sal fokus op die skeiding van magte en die aard van die president se bevoegdheid om vonnisse kwyt te skeld.”
CASAC has been admitted as amicus curiae in the Electoral Commission v MK Party case. We will also present oral submissions at the hearing. Our submissions will focus on the separation of powers and the nature of the President’s power to remit sentences. pic.twitter.com/MmA27Vo7Fe
— CASAC (@CASACZA) April 30, 2024
Die Onafhanklike Verkiesingskommissie (OVK) het die Konstitusionele Hof gevra vir duidelikheid oor die vertolking van artikel 47 van die Grondwet. Daar is aanvanklik beslis dat Zuma weens sy skuldigbevinding aan minagting van die hof nie as kandidaat vir die MK-party mag staan nie.
Die Kieshof het egter beslis dat Zuma se naam wel op die kandidatelys mag wees. Een van die argumente van Zuma se regspan was dat hy nie gediskwalifiseer mag word nie, omdat sy vonnis deur president Cyril Ramaphosa verminder is en hy daarom kwytskelding geniet het vir die res van sy vonnis.
Casac sê in sy hofstukke die mag van kwytskelding is uitvoerend van aard en nie geregtelik nie. Volgens die organisasie maak dit die vonnis wat deur die hof opgelê is, nie ongedaan nie. Casac moet teen Maandag sy skriftelike voorleggings indien, waarna betrokke partye teen Woensdag 8 Mei daarop moet reageer.
Die Konstitusionele Hof sal die OVK se aansoek oor Zuma se bekwaamheid om in die Nasionale Vergadering te dien volgende week Vrydag, 10 Mei aanhoor, slegs 19 dae voor Suid-Afrika se nasionale verkiesing.
Adjunkhoofregter Mandisa Maya het die afgelope Sondag opdragte uitgereik wat ’n streng rooster vasstel vir die aanhoor van die dringende saak, wat sal besluit of die Konstitusionele Hof se minagtingsbevinding teen Zuma en die vonnis van 15 maande wat hy hom opgelê het, Zuma diskwalifiseer om as ’n LP vir die nuutgestigte MK-party verkies te word.
Artikel 47(1)(e) van die Grondwet diskwalifiseer enigiemand wat “aan ’n misdryf skuldig bevind word en tot meer as 12 maande gevangenisstraf gevonnis word sonder die keuse van ’n boete” om in die Nasionale Vergadering te dien, maar voeg by dat “niemand as gevonnis geag mag word nie totdat ’n appèl teen die skuldigbevinding of vonnis bepaal is, of totdat die tyd vir ’n appèl verstryk het”.
In ’n uitspraak wat verlede Vrydag vrygestel is, het die Kieshof bevind dat Zuma nie die vermoë gehad het om te appelleer teen die vonnis wat deur die Hooggeregshof aan hom opgelê is nie en dat artikel 47(1)(e) van die Grondwet daarom nie in sy geval geld nie.
’n Meerderheid van die hof se regters het ook bevind dat Ramaphosa se besluit om ’n kwytskelding van vonnis aan duisende gevangenes toe te staan “om oorbevolking van die gevangenisse aan te spreek”, verseker het dat Zuma onmiddellik uit die tronk vrygelaat word nadat hy gedwing is om terug te keer omdat sy mediese parool onregmatig was, en dat sy vonnis daarmee tot slegs drie maande verminder is.
Volgens Eyewitness News meen sommige regskenners egter dit is onwaarskynlik dat die OVK sy appèl teen die Kieshof se uitspraak sal verloor.
“Ek sal verbaas wees as die appèl nie suksesvol is nie. Ek is bly dat die OVK die aangeleentheid op appèl geneem het, want ek dink daar is redelike vooruitsigte dat die Konstitusionele Hof tot ’n ander gevolgtrekking sal kom,” het die Universiteit van Pretoria se Llewelyn Curlewis aan Eyewitness News gesê.
Hy sê dit is vir doeleindes van regsekerheid belangrik dat daar duidelikheid en finaliteit in die interpretasie van artikel 47 van die Grondwet gegee word.
- Die hofdokumente vir volgende week se hofsaak kan hier afgelaai word.
