Ek preek gereeld in die historiese Martini Kerk van Doesburg waar Antjie Krog haar “Brose aarde” voorgedra het, met begeleiding van koor en simfonie-orkes. Ek glo wie nie waag nie wen nie, so ek het ses maande na my aankoms alhier al in Nederlands gepreek in die Protestante Kerk Schaarsbergen en nou, twee jaar later in Nederland, kla die kerkmense nie oor die korrektheid van my Nederlands nie, maar oor my artikulasie, want die woorde is so na aan my Afrikaanse taal dat ek dit ook so artikuleer. Daarom was dit heerlik om Antjie Krog te hoor Afrikaans praat in die Martini Kerk waar ek gereeld moet let op my Nederlandse artikulasie.
Sy begin die “diens” met die seëngroet “Wees gegroet in die naam van die aarde, die liefde van die son en die gemeenskap van die Heilige Suurstof.” Toe weet ek al dat “Brose aarde” ’n aktuele preek gaan wees vir ons in die Agterhoek (ons kontrei) met sy omgekeerde landsvlae.
In die vorm van ’n kerklike liturgie vestig die digter die aandag op ons verhouding met die aarde en moedig sy ons aan anders te dink oor bewaring. In “Broze aarde” vra Antjie vir ’n herstel van die verhouding tussen mens en aarde, maar nie voordat die mens tot volle insig en skuldbelydenis gekom het nie. Die weglating van God is vir my as dominee betekenisvol, omdat God juis die verantwoordelikheid van sy natuur in ons hande geplaas het. Ek glo ook dat God in die natuur en uitspansel teenwoordig is. Verwaarlosing van die aarde, die natuur, is dus verwaarlosing van God self.
Ik ben God! roept het wintergras dat de vlakten rijpwit kleurt
Ik ben God! roepen de kleine kinderen die hun voetbal door het stof sturen
Ik ben God! roept het gezin naast de deinende rubberboot
Ik ben God! schittert de plasticbezoedelde zee.
Antjie kom soms woedend oor, kwaad vir besoedeling, kwaad vir korrupsie, kwaad vir winsbejag ten koste van Moeder Aarde, kwaad vir politici in Suid-Afrika, kwaad vir Trump en Poetin (sonder om hul name te noem ... sy vra net magteloos WAT? WAT? WAT?
Antjie Krog (Foto: Naomi Bruwer)
Dan eindig sy met die mooiste verwerking van die Onse Vader wat ek nog gehoor het: “Gee ons vandag ons daaglikse brood. U geeft ons elke dag ons dagelijks licht, getemperd water, fotosynthese en brood, maar onze vervuiling kunt U niet vergeven, ook niet hoe we elkaar mishandelen en vernietigen ...”
