In de week waarin het Voedingscentrum de campagne “Er is meer dan vlees” lanceerde, ontbrandde er op sociale media een nieuwe discussie over Nederlandse tradities die het zwartepietendebat doet verbleken. Aanleiding?

In de kerstspecial van AllerHande zouden te veel vegetarische gerechten en te weinig vleesmenu’s staan.

Deze week lanceerde het Voedingscentrum de campagne “Er is meer dan vlees”. Met T-shirts met opdrukken als “never bean so happy”, “get egg cited” en “it’s peanuts” wil het Voedingscentrum het gesprek op gang brengen om vlees eens wat vaker te vervangen.

Want vaker kiezen voor alternatieven als peulvruchten, noten en ei levert winst op voor zowel gezondheid als milieu, zo wordt geredeneerd.

Het Voedingscentrum wil met de campagne mensen stimuleren meer volgens de “Schijf van Vijf” te eten.

Het advies is om niet meer dan 500 gram vlees per week te eten, waarvan maximaal 300 gram rood vlees zoals rund- en varkensvlees. Bewerkt vlees zoals vleeswaren en hamburgers staat niet in de Schijf van Vijf.

Vooral mannen kunnen volgens het Voedingscentrum veel winst behalen. “Mannen kunnen gemiddeld zeker 400 gram minder vlees eten per week”, zegt Corné van Dooren, expert duurzaam eten bij het Voedingscentrum.

Voor vrouwen is dit ongeveer 100 gram. Zij kiezen al vaker voor een maaltijd of boterham zonder vlees. “Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van de Nederlanders al probeert minder vlees te eten. Dat biedt kansen.”

Een paar keer per week vlees vervangen door noten, ei en peulvruchten zoals kidneybonen en kikkererwten levert volgens het Voedingscentrum gezondheidsvoordeel op. “Vooral minder bewerkt en rood vlees eten is gunstig. Je verlaagt zo het risico op ziekten als kanker, diabetes type 2 en op een beroerte”, aldus Van Dooren. Mensen hoeven zich geen zorgen te maken dat ze te weinig eiwitten, vitaminen of mineralen binnenkrijgen als ze minder vlees eten: “Deze nuttige stoffen zitten ook in noten, ei en peulvruchten.”

Meer variëren is volgens het Voedingscentrum ook positief voor het milieu. “Door 100 gram minder vlees te eten per week, verlaag je je milieu-impact al met 7 tot 10 procent”, zegt Van Dooren. Vlees heeft veel impact op het milieu, omdat er veel land, water en voer nodig is voor het houden van vee. “Dieren zorgen ook voor veel uitstoot van broeikasgassen door boeren, scheten en mest. De impact van peulvruchten, ei en noten is veel lager. De klimaatbelasting van peulvruchten is zelfs 20 keer lager dan van rundvlees.”

“Niet op de bewaarstapel”

Alsof het afgesproken werk was, kwam supermarkt Albert Heijn met de dubbeldikke kersteditie van Allerhande. In 1954 begonnen als advertentieblaadje is AllerHande uitgegroeid tot een – nog steeds gratis – culinair magazine waar hele volksscharen elke maand reikhalzend naar uitzien. Dat geldt zeker voor de jaarlijkse kerstspecial, die in veel huishoudens bepalend is voor wat er met Kerst op tafel komt. Maar dit jaar zou de inhoud tegenvallen.

Als je het blad doorbladert, is de commotie moeilijk te begrijpen. In het “klassieke menu” is het voorgerecht nog steeds een garnalencocktail en het hoofdgerecht kalkoen met paddenstoelvulling. En het pièce de résistance van het “chef’s menu” is gekruide côte de boeuf met Vietnamese salsa.

Maar wat sommige lezers misschien op het verkeerde been zet, is dat het eerste van de in totaal zes menu’s die gepresenteerd worden, het “vegan menu” is. Wie met Kerst plantaardig wil koken en eten, eet volgens “Appie” dit jaar waterkers-sojabonensoep, bietencarpaccio met pistachepesto, truffelpolenta met knolselderij en tomaatjes, een hele bloemkool in bladerdeeg en zelfgemaakt bramen-bananenijs.

Hiermee sluit de redactie van de AllerHande aan bij een onmiskenbare trend, in de Nederlandse samenleving en wereldwijd. Eerder deze maand maakte het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen bekend dat diners die door het ministerie worden georganiseerd, voortaan standaard vegetarisch zijn. Wie toch vlees of vis wil, moet dat van tevoren doorgeven.

Om terug te komen op de AllerHande: sympathiek is ook dat de lezer onder meer ook kan kiezen uit een budgetmenu (voor gezinnen met een kleine beurs) en een menu van verschillende kant-en-klare gerechten (voor wie niet van koken houdt). Verder staat bij elk recept vermeld of het geschikt is voor veganisten of mensen met een gluten- of lactose-intolerantie.

Wat – naast de volgorde waarin de menu’s worden gepresenteerd – mogelijk irritatie kan wekken, is dat de redactieleden in hun voorwoord nogal eenzijdig de aandacht vestigen op de wat alternatievere recepten in het blad: zij zouden zich vooral verheugen op de “vegan X-mas cocktail”, de “kaasplanktaart” en de “sushikerstboom”. De advertentie voor een “knakwortel” (“bospeen gemarineerd in gerookte specerijen en kruiden en perfect gegaard”) schoot zelfs bij déze lezer in het verkeerde keelgat.

Voor de reaguurders op sociale media gaat het allemaal veel te ver. “Nou de teleurstelling was dan ook groot, niks, nada, geen lekkere braadstukken, geen wild, niet echt speciale visgerechten. Wel quinoa (pitjes) veel groen en vegetarisch”, schrijft een trouwe AllerHande-lezeres op de Facebookpagina van de grootgrutter. “En daar wacht je dan met spanning een heel jaar op. Deze komt zeer zeker niet op de bewaarstapel.”

Terwijl deze lezeres nog beschaafd reageert, komen er heftigere reacties uit de hoek van dezelfde “goede vaderlanders” die een week geleden ook Zwarte Piet nog verdedigden. Voor hen hoort een sappig stuk vlees blijkbaar onlosmakelijk bij een “gezellig” traditioneel kerstfeest.

Wat bij andere twitterati dan weer de vraag oproept waar het in de Bijbel staat dat de geboorte van Christus gevierd moet worden door je helemaal ongans te eten, of er al snelwegblokkades en boekverbrandingen van stapels AllerHandes zijn gesignaleerd, en of je wel een leven hebt als de kerstspecial van AllerHande voor jou een hoogtepunt van het jaar is. Een enkeling stelt zaken in perspectief door te wijzen op het feit dat er in het oorlogsgeteisterde Jemen sinds 2015 85.000 kinderen onder de vijf jaar van honger zijn omgekomen.

Gelukkig krijgt Albert Heijn ook positieve reacties. Veganisten en vegetariërs waarderen het dat er ook aan hen is gedacht. Zo wordt kerstfeest pas echt een feest voor iedereen, vinden zij. En natuurlijk is meer ruimte voor vleesloze feestdagen ook goed nieuws voor de dieren. Misschien zal Youp van ‘t Heks Flappie dit keer wél het nieuwe jaar halen.