Ze was niet alleen Nederlands eerste tieneridool. Ze was ook een megaster in haar geboorteland, Indonesië. Wereldwijd werden er meer dan 30 miljoen platen van haar verkocht. Vrijdag overleed zangeres Anneke Grönloh, 76 jaar oud.

Anneke Grönloh op Schiphol, 1962 / Foto: Eric Koch, Anefo [CC0], via Wikimedia Commons

Op 14 september is in haar huis in Frankrijk op 76-jarige leeftijd de Nederlandse zangeres Anneke Grönloh overleden. Dat heeft haar management zondag bekendgemaakt.

Anneke Grönloh werd op 7 juni 1942 geboren op het eiland Celebes in het toenmalige Nederlands-Indië. De eerste jaren van haar leven bracht ze in een Jappenkamp door. Haar vader, een hoge officier van het Nederlandse leger, was voor haar geboorte al geïnterneerd. Na de Tweede Wereldoorlog werd het gezin herenigd en vertrokken ze met de Willem Ruys naar Nederland. 

Grönloh groeide op in Eindhoven. Op het Gemeentelijk Lyceum leerde ze zanger (en later muziekproducent) Peter Koelewijn kennen en trad ze op met Koelewijns band, The Rockets. In 1959 brak ze door via de destijds bekende talentenjacht Cabaret der onbekenden. De finale werd rechtstreeks op televisie uitgezonden en de hoofdprijs was een platencontract.

De eerste singles die Grönloh in Nederland uitbrengt, deden het aardig. Maar dat was niets vergeleken met haar eerste successen in Singapore, Maleisië en Indonesië, waar nummers als Asmara en Nina Bobo maandenlang aan de top van de hitparade prijkten. Van Nina Bobo werden bijna zeven miljoen exemplaren verkocht.

In 1962 deed Grönloh mee aan het Songfestival van Knokke. Hier bracht ze voor het eerst haar nieuwe single Brandend zand ten gehore. Het was een bewerking van een Duitse Schlager, Heißer Sand; de Nederlandse tekst was geschreven door Johnny Hoes. In Nederland werd Brandend zand Grönlohs grootste hit. Het nummer kwam van niets op 1 in de hitlijst, en bleef daar acht weken staan, tot het werd opgevolgd door Grönlohs volgende single, Paradiso. Dát nummer bleef maar liefst zestien weken stationair op 1.

Brandend zand maakte Anneke Grönloh Nederlands eerste tieneridool. Ze was zo populair dat de politie er soms aan te pas moest komen om de fans van haar af te slaan. Ze groeide ook uit tot een van de bestverkopende Nederlandse artiesten aller tijden. Ze verkocht wereldwijd meer dan dertig miljoen platen. Ze haalde zelfs het Guinness Book of Records, onder meer vanwege het ontvangen van maar liefst vijf gouden platen in tien maanden tijd. Ze trad samen met Cliff Richard in het Kurhaus in Scheveningen op en werd door presentator Willem Duys samen met Willeke Alberti, Rob de Nijs en Johnny Lion tot het “gouden kwartet” gerekend.

In de tweede helft van de jaren zestig begon Grönlohs populariteit in Nederland te tanen door de opkomst van The Beatles en andere Britse bands. Ze bleef echter onverminderd populair bij een wat oudere generatie en bij de Indische gemeenschap in Nederland. Ook in Duitsland en het Verre Oosten bleef ze de ene hit na de andere scoren. Anneke Grönloh en The Blue Diamonds waren de eerste Nederlandse artiesten die na de onafhankelijkheid van het land weer op tournee gingen door Indonesië. Toen Grönloh ter gelegenheid van de onafhankelijkheid van Maleisië een Engelstalige versie van Brandend Zand opnam, werd overwogen om dit Oh Malaysia te gebruiken als volkslied van de nieuwe republiek.

Anneke Grönloh, 2007 / Foto: JAGO, via Wikimedia Commons (CC BY 3.0)

Hoewel haar carrière nooit weer dezelfde hoogte zou bereiken als begin jaren zestig, hield Grönloh van de bühne en bleef ze nog lang optreden. In 2007 maakte ze op 65-jarige leeftijd haar debuut als actrice met de hoofdrol in de bioscoopfilm Ver van familie van schrijfster en regisseur Marion Bloem. In datzelfde jaar werd ze door Radio 5 uitgeroepen tot “dé icoon van de jaren 60”.   

In 2010 maakte Brandend zand een revival door toen het door de rapper Ali B voor zijn programma Op volle toeren in een modern jasje werd gestoken. In 2012 ontving Grönloh uit handen van Ali B een triple diamond award voor meer dan 3,5 miljoen verkochte exemplaren sinds 1962.

Anneke Grönloh werd niet alleen gewaardeerd om haar muziek, maar ook vanwege haar maatschappelijke betrokkenheid. Ze was een van de eerste artiesten die zich inzette voor de acceptatie van homoseksuelen en het doorbreken van taboes rond hiv/aids. In 1997 werd Grönloh door koningin Beatrix benoemd tot officier in de orde van Oranje-Nassau.

In 2016 kreeg Grönloh een longembolie. Hierdoor werd ze afhankelijk van een zuurstofapparaat. Aanvankelijk wilde ze blijven zingen, maar uiteindelijk zag ze in dat het niet meer ging. Haar laatste publieke optreden was een opvoering van Brandend zand tijdens een herdenking voor tekstschrijver Johnny Hoes op 26 augustus 2017.

Volgens Grönlohs management wil de familie in besloten kring in Frankrijk afscheid van haar nemen. Op een later tijdstip volgt een herdenking in Nederland.