De brug naar Europa-aanlyn-kursus (Nederlandse taal en kultuur): ’n onderhoud

  • 0

Vroeër vanjaar was Anton Vorster, vakhoof van Afrikaans en Neerlandistiek by die Universiteit Rhodes se Skool vir Tale en Letterkunde, naarstig op soek na iemand wat ’n basiese Nederlandse taal- en kultuurkursus vir sy studente kon aanbied.

Hy het uitgereik na Kris van de Poel, professor in toegepaste taalwetenskap aan die Universiteit van Antwerpen, wat al etlike jare lank ten nouste met Suid-Afrikaanse taalspesialiste saamwerk.

Aanvanklik sou sy die kursus persoonlik by Rhodes kom aanbied, maar toe praktiese oorwegings die reisplanne in die wiele gery het, het sy ’n geleentheid gesien vir ’n toetslopie vir ’n opwindende nuwe blendid learning-projek waarby sy betrokke is.

Met die gebruik van algemeen beskikbare aanlyntegnologie soos Skype, Facebook en Moodle het sy ’n lewendige, interaktiewe kursus aangebied wat leerders op ’n prikkelende manier aan Nederlands en die Nederlandse taalgebied bekendgestel het.

Hoewel die kursus, Nederlands: de brug naar Europa, spesifiek vir Rhodes ontwikkel is, is dit beskikbaar vir alle persone en instansies wat dit wil gebruik.

Anton Vorster het na afloop van die kursus met haar daaroor gesels. 

Kris van de Poel en Anton Vorster

Jy is ’n taalkundige met ’n passie vir sg “blendid learning”. Watter rol speel dit in jou onderrigpraktyk?

Als universitair docent werk ik soms met grote groepen studenten met heel diverse achtergronden en soms zitten mijn studenten ook niet op één plek. Elke student heeft een eigen backpack.

Daarom probeer ik altijd creatief om te gaan met materiaal in functie van de noden, tradities en leervoorkeuren van de student, maar ik pas mijn onderwijs ook aan aan de praktische en technologische omstandigheden en de (dikwijls) beperkte contacttijd.

Blended learning, waarbij materialen en aanpak gemengd worden om een zo effectieve mogelijke output te krijgen, is één van de manieren die ik gebruik in mijn klassen en bestudeer in mijn onderzoek. 

Vanwaar jou betrokkenheid by Suid-Afrika en die onderrig van Nederlands aan Afrikaanssprekendes?

Al sinds 1994 heb ik intensieve contacten met universiteiten in Zuid-Afrika en verschillende actieve samenwerkingsovereenkomsten en onderwijs- en onderzoeksprojecten.

In het begin van mijn loopbaan was ik intensief bezig met Nederlands als vreemde taal. Mijn werkterrein is langzaamaan verschoven naar meertaligheid en anderstaligheid, onder andere met het Teksredaksieprojek dat nu al in vier talen beschikbaar is (Sesotho, isiZulu, Afrikaans en Engels).

Ik was de afgelopen 25 jaar dikwijls voor langere tijd in Zuid-Afrika voor zomer-/winterscholen, intensieve training voor docenten of ik gaf afstandsonderwijs voor specifieke doeleinden.

’n Mens neem outomaties aan dat dit vir Afrikaanssprekendes maklik is om Nederlands aan te leer. Is dit so, of skep die ooreenkomste ook struikelblokke?

Nederlands en Afrikaans liggen dicht bij elkaar. Dat is een voordeel, maar soms ook een nadeel.

Wie Afrikaans kent, denkt soms dat Nederlands te moeilijk is, omdat het complexe grammatica heeft (met veel lidwoorden en moeilijke werkwoordstijden!). Maar toch kan je vanuit het Afrikaans veel sneller (en vinniger) Nederlands leren dan vanuit het Engels.

Soms durven studenten de stap naar productief Nederlands niet te zetten, maar na een beetje aanmoediging en een paar contactsessies, gaat dat bijna altijd als een echte game (vinnig en verslavend).

Het is belangrijk om te begrijpen waar de verschillen tussen Nederlands en Afrikaans zitten in de taal, in de cultuur, in het verleden en in de toekomst.

Wat is Nederlands: de brug naar Europa en hoe het dit tot stand gekom?

Nederlands: de brug naar Europa is een online/mobiele cursus die tot stand gekomen is op vraag van de Rhodes-universiteit. Het was de bedoeling dat ik als traditionele “uitruildocent” een aantal weken lessen Nederlands zou geven aan de studenten daar, maar agendaconflicten maakten het onmogelijk om naar Zuid-Afrika te gaan en een vervanger was niet zo snel gevonden.

Ik heb daarom voorgesteld om op maat van studenten en docenten via videoconferenties en een sociaal ondersteuningsnetwerk de cursus aan te bieden. Collega Anton Vorster was meteen “opgewonde” en op die manier kon er een pakket geleverd worden dat ook aan zijn noden en wensen beantwoordde.

De cursus is ontwikkeld en uitgegeven bij InterCulturate (IC). IC is een klein bedrijfje (sonder winsbejag) dat taalgebruikers wereldwijd helpt groeien in vreemde talen en culturen. IC beheert het leerplatform en werkt de inhoud bij. IC heeft een team van ontwikkelaars, pedagogen, IT’ers, taalexperts en testers met voeling voor taalleren.

Tot watter mate is die kursus al beproef en is jy tevrede met die resultate wat tot dusver behaal is en die terugvoer wat jy ontvang het?

Het model voor deze cursus bestaat al een hele tijd. Het is uitgetest op verschillende doelgroepen (studenten zowel als professionals). Het voordeel van het model is dat de inhoud aangepast kan worden aan om het even welke doelgroep en dat zo thema’s aan bod kunnen komen die meteen ook de studentengroep aanspreken. Daarmee is elk cursuspakket dus eigenlijk op maat gemaakt.

Het model is reeds gebruikt in de medische context en ook voor sociaal-psychologische doeleinden. In de Brug werd voor de eerste keer Nederlands academisch lezen voor anderstaligen centraal gezet en werden culturele thema’s gebruikt. 

Wat is die spesifieke leeruitkomste (“learning outcomes”) van “De brug naar Europa”?

De doelstellingen van deze cursus zijn: vertrouwd worden met de Nederlandse taal en cultuur. Daarom moet de drempel tot de taal verlaagd worden.

Bovendien is er een sterke component bewustwording van Nederlands als brug naar Europese cultuur en bewustwording van het voordeel dat Afrikaans biedt om sneller Nederlandse leesteksten te begrijpen en daarmee ook toegang te hebben tot een heel brede Europese cultuur.

Uiteraard is er ook kennisverwerving over land en volk en wordt de receptieve en productieve taalvaardigheid van het Nederlands verhoogd.

Hoe word die kursus in die praktyk aangebied? Uit watter komponente bestaan dit?

Omdat het een cursus vanop afstand is (open and distance learning), zijn er drie componenten: interactieve lessen met een inleiding op het thema, autonome verwerking van het thema (lezen, luisteren, kijken, begrijpen en doen) en ondersteuning door een tutor (vragen en vergelijken).

Elk thema start met een korte video door een Zuid-Afrikaans ervaringsdeskundige in het Afrikaans of Engels. Zij brengen hun authentieke ervaring met de vreemde taal en cultuur tot bij de student.

Daarna volgen leesteksten met audio en visuele ondersteuning en hulplijnen (woordenvelden, begripsvragen, vereenvoudigingen, vergelijkingen met Afrikaans of Engels …).

In het trainingspakket wordt uitspraak systematisch aangepakt (klank per klank, woord per woord, woorden in context), woorden en structuren worden geleerd in quizzes met correcties en feedback.

Elk thema eindigt in een individueel project waarvoor studenten elkaar ontmoeten en samenwerken om zo tot een volledig begrip te komen van de inhoud van het thema. Ze worden hierbij vanop afstand door een tutor ondersteund.

Is die kursus afhanklik van ’n Nederlandsvaardige dosent by die instelling wat dit gebruik?

De cursus is niet afhankelijk van een docent bij de instelling die de cursus gebruikt. Als er toch een docent aanwezig is, bijvoorbeeld voor technische ondersteuning bij de videoconferentie, dan hoeft die docent ook geen Nederlands te beheersen, omdat translanguaging in de praktijk wordt omgezet.

Het is mogelijk dat de docent de studenten extra ondersteunt door met de oefeningen te werken of het projectwerk mee te begeleiden, maar meestal beperkt de inbreng van de docent zich tot wanneer de klassen gegeven worden, wat de doelstelling en het grotere kader is en hoe de evaluatie eruit ziet.

Wie sal almal toegang tot die kursus kan verkry? Wat is die koste daaraan verbonde? Sien jy dit as ’n oplossing vir die tekort aan persone wat Nederlandse taalonderrig kan verskaf?

Iedereen die Nederlands als vreemde taal studeert kan toegang krijgen tot Nederlands: de brug naar Europa.

Hoewel het programma in eerste instantie bedoeld was als een academische leescursus, krijgen studenten niet alleen inzicht in de structuur van het Nederlands en thema’s Nederlandenkunde, ze leren hun eigen land vergelijken met Nederland/Vlaanderen/Europa, worden blootgesteld aan uitspraak en woordvelden, trainen taalelementen en moeten creatief aan de slag met die nieuwe taal. Er is voor elk wat wils.

Een licentie voor de cursus kost € 20 (5 thema’s). Studenten kunnen helemaal zelf (autonoom) met de cursus werken. Als er een docent Nederlands of een tutor bij betrokken zijn, moet daarvoor extra betaald worden.

Daarmee krijg je dan echt wel het Nederlands in de klas. En daarmee is Nederlands: de brug naar Europa een mogelijke oplossing voor het tekort aan actief Nederlandstalig onderwijs op afstand.

Het voordeel is ook dat de inhoud heel authentiek en heel actueel is en  thema’s ook aan de wensen van de studenten kunnen worden aangepast.

Is die kursus aanpasbaar by die behoeftes van ’n spesifieke instansie? Kan die omvang, die aantal lesse en die vaardigheidsvlakke met redelike gemak aangepas word?

Dankzij het professionele team van IC is de cursus aanpasbaar aan de behoeften van specifieke doelgroepen (met de klemtoon op lezen of luisteren, toerisme, juridisch …), het aantal beschikbare lestijden, het niveau van het Nederlands (van beginners tot specifieke doeleinden) en de voorkennis van de groep.

Is daar planne om die kursus verder te ontwikkel en uit te brei, bv om ook aan spraakvaardigheid aandag te gee?

Als er vraag is naar verdere ontwikkeling en uitbreiding dan kan dat snel gebeuren. Elke cursus die door IC ontwikkeld en uitgegeven wordt, is gebaseerd op een grondige behoefteninventaris. Zo zijn er nooit twee dezelfde cursussen.

Op dit moment zijn er vijf thema’s en ligt de klemtoon op lezen en begrijpen, maar het kunnen gemakkelijk 10 thema’s worden en de klemtoon kan meer liggen op spreken (met of zonder voorkennis van de studenten).

De thema’s lenen zich perfect voor een geïntegreerde aanpak van receptieve en productieve vaardigheden

Toen na de laatste les in Makhanda het volgende in mijn mailbox belandde, wist ik dat deze cursus een footprint zou nalaten:

Baie dankie vir die heerlike hoë noot waarop die kursus vanoggend afgesluit is! Ek glo nie daar kan meer enige twyfel bestaan oor die studente se genieting van die kursus en hulle meelewing nie. Net jammer dit was so gou verby!

Buro: MvH
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top