Niemand had durven dromen dat er zoveel bezoekers op de Zuid-Afrikaanse markt af zouden komen. Dat leverde soms lange wachtrijen en chaotische taferelen op. Maar de organisatoren bleven vriendelijk en deden het gezegde “’n boer maak ’n plan” alle eer aan. 

In het weekend van 10 en 11 november 2018 werd zalencentrum Seinwezen in Haarlem – een markant gebouwtje uit 1915 dat vroeger aan de Nederlandse Spoorwegen behoorde – even trots Zuid-Afrikaans. Na maanden van koortsachtige voorbereiding vond hier de eerste Zuid-Afrikaanse markt plaats.

Het doel van de organisatoren – Madri Gerber van De Wijnlijst en Marnella Döckel-Erasmus en haar team van Kuierkos, samen: “Die reisende kombuis” – was tweeledig. Ze wilden een podium scheppen voor Zuid-Afrikaanse artiesten en kunstenaars die in Nederland wonen, en een ambiance bieden waar Zuid-Afrikaanse expats en hun Nederlandse vrienden konden genieten van eten, drinken en echt Zuid-Afrikaanse gastvrijheid.

Lee Ursus en Frazer Barry

Gerald Clark en Stefan Dixon

Jazzwana

Bezoekers konden zich dan ook te goed doen aan melktert, bobotie, bunny chow en boereworsrolletjies met chakalaka, exclusieve wijnen, Zuid-Afrikaans bier en frisdranken die in Nederland moeilijk te krijgen zijn, zoals appletiser en cream soda. Er was een uitgebreid programma met muziek, dans, literatuur en workshops, de kinderen hadden hun eigen knutselhoek en in verschillende zalen hadden Zuid-Afrikaanse en Nederlandse ondernemers stalletjes met etenswaren, kleding, sieraden, meubels en kunstnijverheid ingericht.

De opkomst overtrof alle verwachtingen. Naar schatting zullen in de loop van het weekend tussen de 1500 en 2000 Zuid-Afrikanen en Zuid-Afrikaliefhebbers de markt bezocht hebben. Sommigen hadden er een reis van wel drie uur voor over. De hoge opkomst leidde vooral zaterdag tot logistieke problemen. Hoewel er mensen waren die schrokken van de drukte en al snel rechtsomkeert maakten, reageerden de meeste bezoekers welwillend en flexibel.

Gumboot dancers

Nonhle Beryl

Marita van der Vyver

Van zaterdag op zondag is er hard gewerkt om de opstelling te veranderen en de doorstroming te verbeteren. Ook moeten er tot diep in de nacht mensen bezig zijn geweest om bijvoorbeeld extra taarten te bakken! Over het algemeen was de sfeer op zondag meer ontspannen. Natuurlijk waren sommige bezoekers teleurgesteld omdat bepaalde voorraden zondag aan het einde van de middag echt op waren. Maar wie had zo’n succes kunnen voorspellen?

Het is duidelijk dat de organisatoren met hun idee voor een echt Zuid-Afrikaanse kuierplek in een behoefte hebben voorzien. Het enthousiasme en doorzettingsvermogen waarmee ze deze eerste Zuid-Afrikaanse markt gerealiseerd hebben, is indrukwekkend. En ze zullen ongetwijfeld een paar waardevolle lessen hebben geleerd voor een volgende keer.

Marnella Döckel-Erasmus zorgt snel voor wat extra chakalaka.

Geduldig in de rij voor het eten

Op de markt werden goede zaken gedaan.

Onder de artiesten die optraden, waren onder meer de in Duitsland woonachtige zangeres en musicalster Nonhle Beryl (ook bekend van The Voice of Germany), rymkletser Lee Ursus (oorspronkelijk uit Kraaifontein, nu in Amsterdam), Frazer Barry (leadzanger van Tribal Echo; in Nederland voor de muziektheatervoorstelling Krotoa – Eva van de Kaap), Stefan Dixon (België) en Gerald Clark (Tsjechië), twee dynamische gumboot dancers en een jazzorkest. Ook schrijfster Marita van der Vyver, even overgewaaid uit Frankrijk, gaf acte de présence.

Vooral Nederlandse bezoekers reageerden verrast op het hoge niveau en het natuurlijke gemak waarmee de artiesten zich presenteerden. De omstandigheden waaronder de artiesten moesten werken, waren niet ideaal. Veel bezoekers waren gekomen om te kuier, en voor hen waren muziek en voordracht maar bijzaak. Er werd dan ook voortdurend door de optredens heen gepraat. Ook de manier waarop optredens en gezelligheid gecombineerd werden en de geluidsoverlast tussen verschillende zalen, zijn punten waar de organisatoren voor een volgende editie nog eens goed over moeten nadenken.

De mannen van Cricketclub Bloemendaal

Ook aan de kinderen is gedacht!

Een grote attractie zijn de 3D-projectiebrillen waarmee je je even in het prachtige Zuid-Afrikaanse landschap waant.

Over het algemeen lijkt de Zuid-Afrikaanse markt echter zeker voor herhaling vatbaar. De organisatoren dromen nu al van twee van dit soort evenementen per jaar. Hoewel Het Seinwezen in Haarlem als locatie niet geschikt bleek voor het onverwachts hoge aantal bezoekers, bood het op zich een prettige omgeving met goede faciliteiten. Het zou evenwel logisch zijn om van deze markt een rondreizend evenement te maken, dat telkens in een andere provincie zijn tenten opslaat.

De vraag is of de organisatoren – zoals dit weekend op sociale media werd gesuggereerd – werkelijk moeten uitzien naar grotere locaties. Als het nieuwtje eraf is en de markt een regelmatig terugkerend evenement op de Zuid-Afrikaans-Nederlandse sociale kalender wordt, zal de toeloop vanzelf wat afzwakken, wat de gemoedelijke sfeer alleen maar ten goede kan komen.

• Foto’s: Elize Zorgman
• Tekst: Ingrid Glorie