Kunstwerken die gewoonweg verdwenen zijn, zonder dat men enig idee heeft waar ze zich zouden kunnen bevinden. De verontwaardiging was groot toen bekend raakte hoe Vlaanderen met zijn eigen patrimonium omspringt. Dat het anders kan, bewijst dan weer de federale overheid.
Wout Vercammen
Foto: Facebook
Kort geleden kwam een wat vreemd incident aan het licht. Een kunstwerk van Wout Vercammen (Out Some Way) dook plots op bij een privé verzamelaar, terwijl het eigenlijk eigendom van de overheid is. De man in kwestie had het naar verluidt op een officiële veiling in 2007 op de kop kunnen tikken. Dat op de achterzijde een etiket de vermelding “eigendom Belgische staat” en “Ministerie van Cultuur” bevat, bleek geen beletsel om het via dit volkomen wettelijk kanaal aan de man te brengen. De man betaalde er 140 euro voor, minder dan wat hij uitgaf voor de restauratie en een nieuwe lijst. Dat er bij het veilinghuis geen spreekwoordelijk alarm is afgegaan is op zich verrassend. Maar misschien nog het meest eigenaardige is dat het werk zelfs niet voorkomt op de lijst van vermiste werken. Betekent dit dat er gewoon kunstvoorwerpen van de overheid verdwijnen zonder dat men er weet van heeft? De vraag stellen is ze beantwoorden. Ironisch genoeg was die verzamelaar bevriend met Wout Vercammen die eerder dit jaar op 79 jarige leeftijd overleed. Hij was zelfs op de hoogte van de verkoop en op zijn minst verrast dat dit werk op de privé markt te verkrijgen was.
Verloren werken
Het voorval raakte bekend op ongeveer hetzelfde moment dat de Vlaamse regering door het Rekenhof op de vingers werd getikt voor de manier waarop het met de eigen kunstschatten omspringt. Er zouden zomaar even 2.313 werken zijn waarvan men geen flauw idee heeft waar ze zich precies bevinden. Werpt men een blik op de inventaris, dan vallen direct enkele ronkende namen op: Emile Claus, Paul Delvaux, Constantin Meunier,… Het gaat om een behoorlijk deel van de in totaal 18.000 werken die Vlaamse kunstcollectie rijk is. Deze bevinden naar schatting op 1.700 verschillende plaatsen, behoudens dan die fameuze 2.313 waarvan men geen flauw idee waar ze rondhangen.
Tot op zekere hoogte kan men dit wanbeheer op conto van de ingewikkelde staatsstructuur schrijven, maar zich enkel en alleen hierachter verschuilen is volgens deskundigen iets te makkelijk. Het ging behoorlijk fout toen de bevoegdheid van cultuur destijds van de federale overheid naar de deelstaten overgeheveld werd. Maar dit gebeurd begin jaren '70, bijna een halve eeuw geleden dus. Vlaanderen gaat graag prat op een deugdelijk bestuur, alleszins op een hoger peil dan de andere bestuursniveaus. Met deze saga van verloren kunstwerken wordt het tegendeel bewezen, merkten critici op.
Federale voorbeeld
Het nieuws was nog niet afgekoeld of een nieuw contrasterend verhaal dook op, deze keer over de federale regering. Deze zou over zo'n 4.500 schilderijen en andere kunstvoorwerpen beschikken, waaronder ook hier weer enkele grote namen: Michaël Borremans, Luc Tuymans, Panamarenki en meer. Zo'n 80% van de collectie wordt gebruikt om ambassades en andere officiële gebouwen te decoreren. De overige 20% bevindt zich echter in een opslagruimte, voorzien van een nauwkeurige inventaris. Wel is het zo dat met dit niet-gebruikte deel meer zou kunnen gebeuren. Ambtenaren mogen er gebruik van maken om hun kantoren wat sfeer te geven, alleen oordeelt men dat de collectie iets te ouderwets is voor de veelal moderne kantoren. Over de zoektocht naar de 2.313 'Vlaamse' werken is bij ons weten nog geen nieuws.
Lees ook
Buro: MV
