Nederland gaf steun aan foute Syrische rebellengroepen

  • 0

De manier waarop Nederland de steun aan Syrische rebellengroepen heeft aangepakt, “had beter gekund”, erkende Stef Blok dinsdagavond in een debat in de Tweede Kamer. Echt lastig werd het hem echter niet gemaakt. En daarmee heeft Blok zijn tweede grote debat als minister van Buitenlandse Zaken overleeft.

Afgelopen zomer onthulden dagblad Trouw en actualiteitenrubriek Nieuwsuur dat Nederland via steun aan zogenaamd “gematigde” rebellengroepen indirect betrokken is geraakt bij de Syrische burgeroorlog. Ze lieten zien dat Nederland sinds de zomer van 2015 steun heeft verleend aan 22 groeperingen die tegen het regime van president Bashar al Assad zijn. Deze groeperingen kregen geen wapens, maar wel “niet-dodelijke hulp” zoals pick-uptrucks, nachtkijkers, uniformen en laptops. Totale kosten: 25 miljoen euro.

Foto: YouTube

De steun aan Syrische rebellengroepen was in 2015 vooral bedoeld om de opmars van terreurbeweging IS in Syrië een halt toe te roepen. Daarnaast maakte de toenmalige Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Bert Koenders, er geen geheim van dat hij Assad weg wilde hebben. Het programma werd destijds door een meerderheid van de Tweede Kamer goedgekeurd op voorwaarde dat de goederen niet in verkeerde handen mochten vallen. De begunstigde organisaties moesten zich houden aan het oorlogsrecht en de mensenrechten, en ze mochten niet samenwerken met extremisten.

Trouw en Nieuwsuur wisten deze zomer echter al aan te tonen dat er ook Nederlandse “niet-dodelijke hulp” was gegaan naar de Sultan Muradbrigade, een groepering die wordt verdacht van oorlogsmisdaden, en Jabhat Al Shamiya, die door het Nederlandse Openbaar Ministerie is aangemerkt als “criminele organisatie met terroristisch oogmerk”. Maandag werd ook nog eens bekend dat een deel van de goederen terecht is gekomen bij Jabhat Al Nusra, de Syrische tak van Al Qaeda.

Geen wonder dat de leden van de Tweede Kamer opheldering wilden van de verantwoordelijke minister. Daarbij stonden drie vragen centraal: is de selectie van rebellengroepen correct verlopen, is er voldoende gecontroleerd waar de steun uiteindelijk terecht is gekomen en past de steun binnen het volkenrecht?

Tijdens het debat gaven de Tweede-Kamerleden aan dat ze zich met de gang van zaken tot nu toe “buitenspel gezet” voelden, omdat niemand hen vertelde welke hulp er precies gegeven werd en waar die naartoe ging. Ze waren dus niet in staat om de steun – mogelijk gemaakt door Nederlands belastinggeld – te controleren.

In zijn reactie erkende minister Blok dat de uitvoering “beter had gekund”. Dat gold zowel voor de selectie van de rebellengroepen vooraf als de controle waar de spullen uiteindelijk terechtkwamen achteraf. Om veiligheidsredenen kon de minister geen namen noemen. Maar hij erkende dat hij niet kon uitsluiten dat er Nederlands materieel terecht is gekomen bij groepen die zich hebben schuldig gemaakt aan mensenrechtenschendingen. Blok bestreed echter dat er “onredelijk veel is misgegaan”.

Het derde discussiepunt was of dit type steun wel past binnen de kaders van het volkenrecht. Was het bijvoorbeeld verstandig om de rebellengroepen pick-uptrucks te geven? De Sultan Muratbrigade heeft op internet video’s verspreid van Nederlandse trucks met wapens erop. Volgens Blok was er afgesproken dat er geen machinegeweren op de trucks gemonteerd mochten worden. Een van de Kamerleden verweet de minister daarop in een “papieren werkelijkheid” te leven.

Een motie van wantrouwen tegen de minister haalde het echter niet. Dat heeft er mogelijk mee te maken dat Blok dit dossier heeft geërfd van zijn voorganger, Koenders, en dat hij het programma in januari deels en in april helemaal heeft stopgezet. De reden hiervoor zou zijn dat de politieke verhoudingen in Syrië sinds 2015 veranderd zijn.

Aan het einde van het debat werd afgesproken dat er een commissie van externe adviseurs wordt aangewezen die strakke regels gaat opstellen voor toekomstige steun aan gewapende groepen in het buitenland. Ook heeft een meerderheid van de Kamerleden gevraagd om een onafhankelijk onderzoek naar de gebeurtenissen in Syrië.

Lees ook

Je gelooft je oren niet

Buro: IG
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top