Paradijs voor boekliefhebbers

  • 0

Zes kilometer met kraampjes, 850 standhouders en vele duizenden boeken… Zondag 5 augustus was het in het Deventer weer tijd voor de jaarlijkse boekenmarkt.

Voor wie met de trein de stad binnenkomt, begint de markt bij de Waag op de Brink.

Het Overijsselse Deventer is een van de oudste steden van Nederland. In 2018 bestaat de stad precies 1250 jaar. De stad kan onder meer bogen op het oudste stenen huis, het oudste wandelpark en de oudste wetenschappelijke bibliotheek van Nederland. Tussen 1000 en 1500 bereikte Deventer grote welvaart doordat het deel uitmaakte van de Hanze, een verbond van handelssteden dat zich vanuit Duitsland over een groot deel van het toenmalige Europa had uitgebreid.

Langs de IJssel staan tientallen kramen opgesteld.

Deventer Boekenstad

In de late middeleeuwen werd ook de basis gelegd voor Deventer als “boekenstad”. Deventer was een belangrijk centrum voor kerkelijke vernieuwing. Het is de geboorteplaats van Geert Grote, de grondlegger van de Moderne Devotie. Deze beweging zou grote invloed uitoefenen op onder meer Thomas a Kempis, Desiderius Erasmus en Jeroen Bosch. Tot ongeveer 1500 was de stad het belangrijkste humanistische boekdrukcentrum van Noord-Europa.

In 1560 gaf het stadsbestuur van Deventer opdracht een kast te laten maken “voir deze Stadtsboecken”. Daarmee kreeg Deventer de eerste stadsbibliotheek van Nederland. In 1630 werd het Athenaeum Illustre opgericht. Initiatiefnemer, eerste rector én eerste bibliothecaris was de predikant en dichter Jacobus Revius, die in 1630 jaar ook zijn belangrijkste dichtbundel publiceerde, Over-ysselsche Sangen en Dichten. De openbare bibliotheek van Deventer heet tot op de dag van vandaag de “Athenaeumbibliotheek”. De collectie telt een groot aantal bijzondere handschriften, atlassen en boeken uit de beginperiode van de boekdrukkunst. Een aantal daarvan is via de website van de bibliotheek integraal door te bladeren.

En natuurlijk gaan de stalletjes verder op het plein rond de Grote of Lebuïnuskerk.

Nog steeds bevinden zich in Deventer veel uitgeverijen, drukkerijen en boekenantiquariaten. Een aardige attractie is het Charles Dickens Kabinet in de voormalige Vrouwengevangenis aan de Walstraat. Hier is een permanente tentoonstelling te zien over het leven en werk van deze negentiende-eeuwse Britse schrijver, met talrijke boeken (waaronder een aantal eerste drukken), prenten, kostuums en beeldjes van Charles Dickens, en een tafel gedekt met Dickens-servies.

In december is het historische Bergkwartier van Deventer het decor voor het jaarlijkse Dickens Festijn. Dan kun je op straat zomaar allerlei personages uit de boeken van Dickens tegenkomen, zoals Oliver Twist, Scrooge en Christmas Carol Singers. Aan dit evenement wordt meegewerkt door zo’n 950 figuranten. In 2017 trok het Dickens-weekend ongeveer 125.000 bezoekers uit binnen- en buitenland. In 2018 wordt het Dickens Festijn gehouden op zaterdag 15 en zondag 16 december.

In een voormalige synagoge aan de Roggestraat is het Etty Hillesum Centrum gevestigd. De joodse Etty Hillesum (1914-1943) kreeg bijna veertig jaar na haar dood grote bekendheid door de publicatie van haar dagboek, waarin ze niet alleen haar persoonlijke leven documenteert, maar ook de impact van de anti-Joodse maatregelen en de deportaties tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hillesum bracht een groot deel van haar jeugd in Deventer door. In het Etty Hillesum Centrum is een permanente tentoonstelling over Hillesums leven en over het Joodse leven in Deventer te zien. Ook ontplooit het centrum initiatieven op het gebied van discriminatie en tolerantie, vrede, vrijheid en democratie, identiteit en godsdiensten.

Een goede voorbereiding is het halve werk! Ervaren bezoekers nemen een boodschappenkarretje of een rolkoffer mee voor alle boeken die ze gaan kopen.

Eerste zondag van augustus

Deventer telt een groot aantal boekenantiquariaten en het hele jaar door worden er allerlei literaire evenementen georganiseerd. Het hoogtepunt van de culturele kalender is de Deventer Boekenmarkt, elke eerste zondag van augustus. De boekenmarkt werd dit jaar voor de dertigste keer gehouden en er kwamen naar schatting ruim 125.000 bezoekers op af.

De Deventer Boekenmarkt is een must voor verzamelaars. Er zijn dan ook nogal wat kramen die geheel of gedeeltelijk gewijd zijn aan typische verzamelobjecten, zoals boekenweekgeschenkboekjes, boeken van Marten Toonder (Tom PoesOlivier B. Bommel), Jules Verne en Karl May, strips (Kapitein RobSuske & Wiske, ook in allerlei streektaaluitgaven), en populaire series als ArendsoogBiggles en de Bob Evers-boeken. Daarnaast zijn de Verkade-albums, de kinderboeken van uitgeverij Kluitman uit Alkmaar en schoolplaten van Jetses en Isings nog steeds gewild. Het weerzien met al deze titels en omslagen roept een heerlijk gevoel van herkenning en nostalgie op. Naast verzamelaars komen er op de markt ook veel echte lezers af, vaak gewapend met een boodschappenkarretje om al die kilo’s boeken te vervoeren. Opmerkelijk is dat iedereen in de trein vanuit Deventer terug naar huis, aan het einde van de middag, stilletjes zit te lezen, met een gelukzalige glimlach om de lippen.

Tussen 1903 en 1940 zaten er bij de producten van koekfabriek Verkade plaatjes die je kon verzamelen in speciale albums. In totaal zijn er zo’n 3,2 miljoen albums verspreid en zo’n 30 miljoen plaatjes. Tegenwoordig zijn de albums collector’s items. Hans de torenkraai (1935) is bijzonder gewild omdat hier verschillende edities van bestaan.

De Verkade-albums staan ook wel bekend als “Thijsse-albums”. De schrijver, onderwijzer en natuurbeschermer Jac. P. Thijsse schreef 19 van de 31 Verkade-albums die er zijn verschenen. De eerste waren Lente, Zomer, Herfst en Winter (1906-1909).

Uitgeverij Kluitman werd opgericht in 1864 en was bijna 150 jaar lang een van de bekendste uitgevers van Nederlandse kinder- en jeugdboeken. Hier verschenen populaire reeksen als Pietje Bell, Dik Trom, Swiebertje en De Kameleon. Verzamelaars zijn vaak geïnteresseerd in de kleurrijke covers van de boeken van “Kluitman Alkmaar”.

Vanaf de negentiende eeuw werd er op de lagere school niet alleen gebruik gemaakt van “wandkaarten” (topografische kaarten), maar ook van “schoolplaten”. Aan de hand van deze afbeeldingen kregen de kinderen een beeld van historische gebeurtenissen, het leven in andere landen, beroepen, flora en fauna. Bij elke plaat zat een boekje voor de onderwijzer. Bekende tekenaars die schoolplaten hebben gemaakt, zijn onder meer Cornelis Jetses (van de Ot en Sien-reeks) en J.H. Isings. Isings maakte tussen 1911 en 1970 maar liefst 43 geschiedenisplaten.

Nog een verzamelobject zijn historische topografische kaarten. Wie wil er nu geen antieke kaart van zijn eigen stad of regio aan de muur?

Op oude ansichtkaarten kun je zien hoe een dorp of stad er vroeger uitzag.

Voor kinderen is er een stoomcursus strip- en cartoontekenen in de koelte van de Lebuïnuskerk.

  • Tekst: Ingrid Glorie
  • Foto’s: Elize Zorgman
Buro: IG
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top