Hoe construeren zwarte vrouwen in intieme relaties met andere vrouwen in Zuid-Afrikaanse townships hun seksualiteit? Dit is de centrale vraag in het promotieonderzoek van Phoebe Kisubi Mbasalaki. Zij belicht in haar proefschrift de levenservaringen van deze zwarte vrouwen in de townships van Kaapstad en Johannesburg.
Homoseksualiteit 'on-Afrikaans'
Tegen de achtergrond van één van de meest vooruitstrevende constituties ter wereld enerzijds, en hoge werkloosheid en homofobie anderzijds, laat Mbasalaki zien hoe vrouwen uit de townships zowel hun Afrikaanse als homoseksuele identiteit vormgeven terwijl zij zich in een overwegend heteroseksuele omgeving bevinden. De wijdverspreide aanname dat homoseksualiteit ‘on-Afrikaans’ is, onthult een tegenstrijdig discursief kader waarbinnen homoseksuele mensen weliswaar grondwettelijke rechten hebben, maar tegelijkertijd niet vanzelfsprekend deel uitmaken van de Zuid-Afrikaanse nationale identiteit.
Ubuntu praxis
Door te kijken naar de manieren waarop zwarte vrouwen in intieme relaties met andere vrouwen zowel uitgesloten worden als deel uitmaken van de gemeenschap - een dynamiek die Mbasalaki centraal plaatst binnen de Zuid-Afrikaanse notie van Ubuntu - benadrukt ze gemeenschappelijke zorg en intimiteit als dimensies van geprivatiseerd en affectief burgerschap.
Mbasalaki beargumenteert dat zwarte vrouwen uit de townships in intieme relaties met andere vrouwen zich verzetten tegen heersende hegemonieën en tegelijkertijd voor zichzelf ruimtes voor saamhorigheid creëren op een individueel, gemeenschappelijk, en nationaal niveau in deze hoofdzakelijk heteroseksuele omgeving. Deze vrouwen maken gebruik van strategieën zoals het onderhouden van sociale netwerken met andere vrouwen die zich identificeren als lesbiennes, het realiseren van moederschap middels in-vitrofertilisatie (ivf), samenwerken met familieleden die dienen als bondgenoten in het onderhandelen van traditionele gebruiken zoals ilobolo (bruidsschat), en geven en ontvangen financiële steun in tijden van schaarste en werkeloosheid. Deze strategieën zijn geworteld in ubuntu praxis.
Technicolor Township door Rachel Strohm (CC BY-ND 2.0, Flickr.com)
'Butch lesbiennes'
Mbasalaki belicht in haar onderzoek ook de Zuid-Afrikaanse vrouwelijke homeseksualiteit en de uitdrukking hiervan middels het vertonen van Zuid-Afrikaanse, vrouwelijke masculiniteit. Zij beargumenteert dat butch lesbiennes (lokaal ook wel bhuti genoemd) gebruik maken van dezelfde bronnen en technologieën als mannelijke subjecten om zo uiting te geven aan hun masculiniteit. Op deze manier dragen zij bij aan masculien kapitaal, zowel binnen de townships als op nationaal niveau ‒ ondanks het feit dat hun expressies van masculiniteit veelal worden afgewezen, gevolgd door geweld en haatdelicten.
Daarnaast verkent Mbasalaki het spanningsveld tussen seksueel verlangen en genot, en het risico op seksueel overdraagbare ziekten. Middels een sociaalepidemiologisch prisma belicht Mbasalaki het risico op seksueel overdraagbare ziekten en hiv in het bijzonder waaraan deze vrouwen zijn blootgesteld.
Begindatum en -tijd
24 januari 2018 12:45
Einddatum en -tijd
24 januari 2018 13:45
Locatie
Academiegebouw, Domplein 29 in Utrecht
Promovendus
Phoebe Kisubi Mbasalaki
Proefschrift
Decolonised Sexualities: The Lived Experiences of Black Township Women Who Love Women
Promotor(es)
Prof. dr. R. L. Buikema
Prof. dr. G. D. Wekker
Co-promotor(es)
Dr. Z. Matebeni
