LitNet-archief: Week van de Afrikaanse roman 2017: Jannie du Toit maakt Jacques Brel en Koos du Plessis springlevend in Gent

  • 0

In het kader van de Week van de Afrikaanse roman gonst het van activiteiten in Gent. Zondag beet Jannie du Toit de spits af met twee onvergetelijke concerten in theater Tinnenpot. In de late namiddag bracht de Zuid-Afrikaanse chansonnier Bonjour Monsieur Brel, ’s avonds Doep is nie dood nie, een hommage aan Koos du Plessis. Beide concerten werden fel gesmaakt door het ruim opgekomen, enthousiaste publiek.

Jo Decaluwe leidt met jeugdig gemoed theater Tinnenpot. Julien Schoenaerts en Nand Buyl, twee van de grootste naoorlogse Vlaamse acteurs, studeerden er lang geleden een stuk van Beckett in, zo vertelde Jo Decaluwe me. Bij hen rees het idee om de namen van alle acht zalen van het theater te doen beginnen met een b. Zo ontstond de Beckett-zaal en ook de Bonbonnière-zaal, waarin Jannie optrad. Het publiek zit er in rode, pluchen zetels die gerecupereerd zijn uit de Gentse opera. Jacques Brel en Koos du Plessis zouden ongetwijfeld diep in hun zetel achteruit geschoven zitten, wanneer ze Jannie du Toit daar nog konden meemaken, met zijn unieke vertolking van de mooiste van hun chansons.

Jannie du Toit in theater Tinnenpot, Gent

In Bonjour Monsieur Brel brengt Jannie du Toit een twintigtal bekende en minder bekende chansons van Jacques Brel (1929-1978) ten gehore. Sommige zijn teergevoelig. Jannie heeft een stemtimbre dat zich buitengewoon goed leent voor gevoeligheid en tederheid, zoals in ’n Vriend wat huil en Laat me niet alleen. Maar hij kan halsoverkop overschakelen naar een totaal ander register, waar ritme de toon aangeeft, zoals in La valse à mille temps, of ongeduld, zoals in Madeleine, of zeemansgebral, zoals in Dans le port d’Amsterdam. Ik vergeet nog Le prochain amourMarieke en Quand on n’a que l’amour te vermelden, maar deze chansons zitten zo diep verankerd in ons collectief bewustzijn dat ze er, in hun perfectie, gewoonweg bij horen. Wanneer je luistert naar Bonjour Monsieur Brel, dan bedwelmt Jannie je. De talen die hij gebruikt: het Frans, Afrikaans, Engels en Nederlands, vloeien als het ware samen tot één taal, die Jacques Brel doet uitgroeien tot een universeel zanger, dichter en woordkunstenaar. Het beste bewijs dat dit gebeurt, is de vaststelling dat je je na de voorstelling moeilijk kunt herinneren in welke taal (of combinatie van talen) het ene of het andere chanson is gezongen. De verwondering houdt maar niet op. Het raadsel blijft bestaan.

In Doep is nie dood nie brengt Jannie du Toit een hommage aan de legendarische Zuid-Afrikaanse zanger, dichter, tekstschrijver Koos du Plessis (1945-1984). Het valt op hoezeer de grote thema’s uit het repertoire van Jacques Brel en Koos du Plessis elkaar overlappen, en hoe subtiel die worden verwoord in het Frans en Afrikaans, in principe toch twee zeer verschillende talen. Afscheid nemen, eenzaamheid, weerloosheid, het zwerven en ronddolen zijn grote thema’s maar de manier waarop Koos du Plessis en Jannie du Toit ze brengen, is fijngevoelig en intiem en sluit volledig aan bij het dagelijkse leven van mensen, hun momenten van geluk en ellende en alle schakeringen daar tussenin, zoals in Vermiste menseSkadu’s teen die muur en Onder die Suiderkruis. Het zich herinneren van wat is geweest, veelal jeugdherinneringen, krijgt een traag ritme met veel rustpunten, zoals in Pretoria, de Jacaranda-stad, en Molberge, over het goudmijndorp waar Koos schoolliep. Zoals ook bij Brel, kunnen de ritmes plotseling heftig worden, zoals in Edelwyn en Hier’s ons almal tesaam. Jannie du Toit vertolkt in zijn concert een twintigtal chansons en ik heb er dus een hele reeks niet vermeld. Maar Kinders van die wind, de evergreen die met eenvoudige woorden mensen blijft beroeren en de afsluiter is van het concert, is het absolute hoogtepunt. De concertgangers verlaten mijmerend de zaal en er is iets wat hen bindt. Thalia Kruger, die uit Johannesburg komt en nu  vanavond vanuit uit Leuven naar de Tinnenpot is gekomen, is een groot bewonderaar van Jannie du Toit. “Jannie het vir ons weer ’n brokkie van Koos se son en skadu’s gebring,” zegt zij bij het buitengaan. Mooier kan het niet worden gezegd.   

Susan Mouton (cello), Chanie Jonker (piano en accordeon) en Jannie du Toit (zang, woordkunst en gitaar)

Susan Mouton is hoofdcellist bij het Johannesburg Filharmoniese Orkes.

Chanie Jonker voltooit haar B Mus (Uitvoerend) aan de Universiteit van Pretoria en verwerft bijkomende muziekcertificaten aan UNISA en de Associate Board of the Royal Schools of Musicin het Verenigd Koninkrijk.

De muzikale ondersteuning van beide concerten is fenomenaal. De manier waarop Susan Mouton cello speelt, snijdt door merg en been. Het pianospel van Chanie Jonker onderstreept de ritmes; haar accordeonspel zorgt voor nabijheid.

Jannie du Toit is niet alleen zanger en woordkunstenaar, maar wanneer hij zijn gitaar ter hand neemt, wordt de Bonbonnière-zaal nog een stuk gezelliger.

Tekst en foto’s: Herman Meulemans

Nadere informatie: https://www.janniedutoit.com/

Buro: NM
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top