Brussel tot Karoo-skrywersresidensie: ’n onderhoud met Vlaamse skrywer Nele Van den Broeck

  • 0

Nele Van den Broeck (Foto: Kaat Pype)

Die Vlaamse skrywers Nele Van den Broeck en Gerda Dendooven arriveer binnekort in Suid-Afrika vir die Jakes Gerwel Stigting (JGS) en Passa Porta (’n internasionale literatuurhuis in Brussel) se jaarlikse skrywersresidensie by Paulet Huis in KwaNojoli (Somerset-Oos) in die Oos-Kaap.

Jakes Gerwel het sy doktorsgraad in literatuur en filosofie aan die Vrije Universiteit Brussel in België voltooi. Dit is teen hierdie agtergrond dat die Stigting hande neem met Passa Porta, ’n internasionale literatuurhuis in Brussel, om skrywers van verskeie wêrelddele byeen te bring, volgens die JGS. Sodoende word kruisbestuiwing tussen die werk van skrywers uit verskillende agtergronde teweeggebring en die letterkunde – hier en elders – word so verruim.

Die JGS se buitelandse gaste voltooi die skrywersresidensie saam met Suid-Afrikaanse skrywers Sibuyiselo Sbuja Dywili, Shireen Mall, Charl-Pierre Naudé en Ayanda Xaba.

Menán van Heerden gesels met Nele Van den Broeck oor haar werk.

Jy is ’n skrywer, sanger, musikant en teatermaker. Het jy ’n gunstelingmedium? Vertel meer.

Ik heb iemand die veel afwisseling nodig heeft. Mijn psychiater zegt dat ik ADHD heb, het zou kunnen dat het daaraan ligt, maar ik probeer mijn karakter nu ook niet te veel te kaderen vanuit een medische diagnose, als identiteit vind ik dat niet zo interessant. Feit is wel dat ik een loopbaan heb van wat in het Vlaams “twaalf stielen” heet. Ik ben begonnen als theatermaker, dat ging over naar meer en meer muziek schrijven en opvoeren, en nu ben ik vooral aan het schrijven. Ooit hoop ik al mijn “stielen” te combineren door een opera te schrijven en te componeren, maar dat is toekomstmuziek. Wat ik wel merk is dat ik met leeftijd meer en meer introvert word, of in elk geval ’s avonds graag thuisblijf. Ik treed dus minder en minder op, en verruil het podium voor de schrijftafel.

In 2019 is ’n bloemlesing van jou De Standaard-rubrieke, Halfvolwassen, deur Uitgeverij Horizon uitgegee. Jou debuutroman, Iemand anders, is in 2023 gepubliseer. Wat is jou gunstelingtemas om oor te skryf?

Ik heb een hoge emotionele motivatie nodig om te schrijven. Als een onderwerp mij frustreert ben ik op mijn best. Dat kunnen grotere sociale onderwerpen zijn, maar ook dingen uit mijn dagelijkse leven. Wel zal ik altijd proberen te schrijven vanuit een onverwacht perspectief. Zoveel van de gedachten die we als mens hebben zijn gedachten die we gisteren ook hadden. Ik ga vaak doelbewust op zoek naar “nieuwe gedachten” door mij de vraag te stellen hoe een onderwerp anders bekeken kan worden. Ik voel een grote affiniteit met absurdisme. Mijn werk is niet per se absurdistisch, eerder de filering van een werkelijkheid die op zich al absurd genoeg is. Ik ben geïntrigeerd door clichés in ons denken, gedachten die gemeengoed geworden zijn, dingen die iedereen zegt of gelooft zonder dat ze per se waar zijn, de axioma’s van de geest. Die probeer ik bloot te leggen. Om een voorbeeld te geven, ik krijg de kriebels van de zin “wees gewoon jezelf”. Wat wordt daarmee bedoeld? Wat is “jezelf”? En zouden sommige mensen misschien niet beter wat minder “zichzelf” zijn? Over zo een dingen kan ik echt hele dagen nadenken.

Wat verwag jy van Suid-Afrika en jou skrywersresidensie?

Ik was nog nooit in Zuid-Afrika. Voor iemand uit een piepklein land als België is het moeilijk om te vatten wat het precies betekent om in een land te wonen dat in mijn ogen al bijna een continent op zich is. Ik hoop vooral dat mijn blik verruimd wordt, dat ik nieuwe inzichten opdoe door op een voor mij volstrekt nieuwe plek te zijn. 

Van de schrijversresidentie verwacht ik vooral rust, ruimte en de structuur die een omgeving met andere schrijvers bieden kan. Als ik thuis ben, ben ik de hele tijd bezig met mijn huis opruimen, boodschappen doen, de afwas - alle dingen die een mens doet om zichzelf gevoed en min of meer hygiënisch te houden nemen al zo veel tijd in beslag, ik schrik altijd hoe lang ik daarmee bezig ben. Het merendeel van mijn dag bestaat niet uit creativiteit, maar uit onderhoud. Ik hoop mij tijdens deze residentie wat meer op creativiteit te kunnen focussen.

Wat behels jou kreatiewe proses?

Het is een proces van rommel maken en opruimen. Als ik schrijf, heb ik vaak het gevoel dat mijn gedachten te snel gaan om op te schrijven. Dan maak ik veel “rommel”. Op andere momenten moet ik dan redigeren, omdat ik erg veel zinnen schrijf die overtollig zijn. Die bewaar ik dan op mijn computer in een document dat “darlings” heet - naar het principe “kill your darlings”. Met de lengte van dat document kan je intussen een paar keer rond de aarde. Zo was de eerste versie van mijn roman Iemand Anders aanvankelijk 75.000 woorden, waarvan uiteindelijk 55.000 de publicatie gehaald hebben. Dat zijn behoorlijk wat darlings. Het moeilijkste aan mijn creatieve proces is altijd het afwerken. Ik heb zoveel ideeën, veel te veel eigenlijk, want het gaat er niet om hoeveel projecten je opstart, het gaat erom hoeveel projecten je afwerkt. Ik moet vaak streng zijn tegen mijn eigen brein, dat constant nieuwe afslagen wil nemen. Een roman is een lange, rechte rit van een paar jaar. Door allemaal zijwegen in te slaan duurt dat proces bij mij erg lang. Zoveel ideeën, zo weinig tijd. 

Buro: MvH
  • 0
Verified by MonsterInsights
Top