Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns het hulle ernstige kommer uitgespreek oor die huidige taaltwis oor Afrikaans wat tans op die Universiteit Stellenbosch (US) se kampus woed.
Die SA Akademie kap in ’n sterk bewoorde verklaring na die US se hantering van Afrikaans en sê hulle betreur die huidige taaldebakel op die Matiekampus. Ernstige kommer word uitgespreek oor die gebeure die afgelope paar weke by die US, een van Suid-Afrika se top-universiteite, oor die gebruik van Afrikaans op sy kampus en ook die konseptaalbeleid wat pas bekendgemaak is.
Hulle waarsku ook teen wat hulle noem die universiteit se “verbeeldinglose omgang” met die werklikheid van veeltaligheid.
SA Akademie spreek ernstige kommer uit oor gebeure by Universiteit Stellenbosch oor Afrikaans op kampus en die jongste konseptaalbeleid. Ons betreur hul verbeeldinglose tegnokratiese omgang met veeltaligheid en taalbeplanning, -beleid en -bestuur. pic.twitter.com/AyYC8D7odR
— SA Akademie (@SAAkademie) April 7, 2021
Volgens die Akademie het die huidige stand van sake op Stellenbosch ontaard in ’n onbehaaglike debakel wat wyd in die Afrikaanse taalgemeenskap veroordeel word.
“Die bevordering van Afrikaans as ’n akademiese taal ten behoewe van die beoefening van die wetenskap en tegnologie in al sy vertakkinge, is reeds meer as ’n eeu die sentrale missie van die SA Akademie en haar meer as 950 lede, wat almal oor gevorderde nagraadse kwalifikasies beskik,” sê die Akademie in hulle verklaring.
Die SA Akademie se toetrede tot die taaldebat op Stellenbosch, geskied op die vooraand van Vrydag (9 April) se optog deur hoofsaaklik bruin taalaktiviste en Afrikaanse akademici teen die toenemende verengelsing van die US. Die Akademie sê dit wil voorkom of die waarde van Afrikaans deur die US geringgeskat word.
Vrydag se optog deur Stellenbosch se strate is die eerste stap van ’n rollende protesaksie teen die toenemende verengelsing van die universiteit. Lees meer oor die protesoptog hier.
Die SA Akademie het ’n beroep op die universiteit gedoen om sy jongste konseptaalbeleid grondig te hersien. Hulle sê dit behoort te geskied deur ’n taalwetenskaplike, verantwoorde en raadplegende taalbeplanningsproses van stapel te stuur. “Stellenbosch se opvoedingsgemeenskap verdien dit,” sê die SA Akademie in ’n verklaring.
Hulle sê die Akademie plaas ’n hoë premie op wetenskap- en beroepsbeoefening in diens van die Suid-Afrikaanse gemeenskap deur die mensekapitaal van sy lede.
“Ons kommer oor die taalkwessie by Stellenbosch spruit uit die waarneming dat een van ons land se inheemse tale, en daarby die jongste taal uit Afrikabodem wat die afgelope eeu tot volle wasdom as ’n wetenskapstaal ontwikkel het, se waarde klaarblyklik deur die Universiteit Stellenbosch geringgeskat word.”
Die Akademie betreur wat hulle bestempel as “die toenemend verbeeldinglose tegnokratiese omgang” van Stellenbosch met die werklikheid van veeltaligheid en hoe dit sedert 2014 manifesteer in US se taalbeplanning, -beleid en -implementering.
Volgens die Akademie vind hierdie “onverskillige” omgang met Afrikaans plaas desondanks die taalgebruiksprofiel van die universiteit se primêre voedingsgebied waar Afrikaans die mees gebruikte taal is.
“’n Wesenskenmerk van die Wes- en die Noord-Kaap is juis die ryk kulturele en talige diversiteit waarmee hierdie provinsies geseën is en waaruit Stellenbosch sy primêre studentekorps trek.”
Hierdie diversiteit behoort volgens die Akademie as ’n hulpbron benut te word in diens van sy primêre opvoedingsgemeenskap. “Kennelik beskou die Universiteit Stellenbosch egter hierdie diversiteit as ’n lastige probleem wat sistematies wégbestuur moet word in hulle strewe na ’n verskraalde, eentalige wetenskapskultuur en internasionale statuur, ten álle koste.”
Die Akademie sê dit is onbegryplik dat die US se konseptaalbeleid slegs ’n kopknik in die rigting van sy gemeenskap se talige en kulturele diversiteit waag. Die vraag wat gevra moet word is, volgens die Akademie, of hierdie uitmuntende universiteit, wat ’n nuwe generasie moet toerus om hulle plek vol te staan in ’n postpandemie, ontwikkelende land met ’n wankelende ekonomie en gewelddadige samelewing, werklik sy roeping in hierdie konteks begryp.
“Uitnemende universiteite tree immers eerstens in ’n bevrugtende vennootskap met hulle onmiddellike en naasliggende gemeenskappe. Suid-Afrikaanse universiteite durf nooit in hierdie dae in ’n hovaardige, eensydige bo-na-benede verhouding met hulle gemeenskappe te staan deur ’n ‘vyandige omgewing’ te skep waar Afrikaanse studente ‘mikroaggressie’ ervaar, soos wat Stellenbosch se eie Departement Afrikaans en Nederlands pas aan sy Rektoraat moes uitwys nie.”
Lees ook op LitNet en Voertaal:
Persverklaring: Suid-Afrikaanse Akademie betreur taaldebakel op Stellenbosch
Persverklaring: Lewer inset op hersiene US-taalbeleid teen 12 April 2021
Departement Afrikaans en Nederlands in opstand oor Afrikaans by US
