Menán van Heerden en Naomi Meyer het met Vlaamse skrywer Tom Lanoye gesels oor sy Maart 2018 besoek.
Suid-Afrikaners kan jou vanjaar by die US Woordfees sien. Jy tree gewoonlik saam met Antjie Krog op, maar nie vanjaar nie. Wat kan mense wat na jou kom luister, verwag om te hoor?
Ek sal net praat oor Sprakeloos en die fliek, wat daarvan gemaak is en op die Woordfees vertoon word. Miskien ook ’n bietjie oor my laaste, nog nie vertaalde roman nie, Z/Suivering.
In jou eie land is jy min of meer ’n popster, maar vertel asseblief vir Suid-Afrikaners wat dalk oningelig mag wees van jou oeuvre: wat jy skryf, wat jou interesseer en waarom.
Wat ’n maklike vraag! Ek skryf so ’n bietjie alles: toneel, gedigte, verhale, essays, rubrieke, romans … En ek staan ook self baie op die verhoog om my werk óf te lees óf te “speel” – ek dink literatuur behoort ook ’n orale kunsvorm te wees. As daar een sleutel is om my werk te open, en om te sien waar ek verskil met die meeste van my kollegas, dan is dit: teater. Alles wat ek skryf, moet ook lekker klink as jy dit hardop sê; en my romans het strukture en build-ups wat aan tipiese teatertegnieke refereer.
Suid-Afrika is ’n land ver verwyderd van joune. Sien jy raakpunte? Of verskille? Ook betreffende die leeskultuur.
Raakpunte: taal word ook in België geproblematiseer en gepolitiseer. Ook teenoor Holland – ek beskou myself as iemand wat in sy beroep “tweetalig” moet wees: ek woon in Antwerpen, my uitgewer in Amsterdam. Daar is, emosioneel en idiomaties, nog altyd verskille tussen Hollandse Nederlands en Vlaamse Nederlands. Wat maak, dink ek, dat Vlaminge meer bewus is van dalk subtiele byklanke van taal. Ook al omdat Frans in België ’n invloed bly uitoefen. Dis nie ’n probleem nie, mind you. Dis meer ’n wins.
Jy het Suid-Afrika al baie besoek. Het jou ervaring van Suid-Afrika deur die jare verander vanaf jou eerste besoek? Is daar enkele hoogtepunte van jou reise na Suid-Afrika?
Natuurlik het my beeld, na 25 jaar, verskuif; en dit het ook intenser geraak. Die eerste jaar het ek gedink: “Ek weet alles; só en só is die land en sy mense.” Vandag weet ek ek sal nooit heeltemal Suid-Afrika verstaan nie – dis altyd méér ingewikkeld as wat jy dink dit is. Hoogtepunte: so baie! Die laaste een: ons het in Dar es Salaam (!) die maiden SONA van oom Cyril gesien en gehoor. En die laaste toespraak van Zuma in ons huis in Kaapstad. Fantastiese, aangrypende teater!
Is daar enigiets anders wat jy vanjaar by die Woordfees sal wil bywoon?
Ja, die gesprek van Deon Meyer met Kluun. En, soos altyd: Antjie Krog en Marianne Thamm, my Moederstad-boeties in literary crime.
Buro: MvH