Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben dinsdagavond een akkoord bereikt over het zogenaamde “kinderpardon”. Zo’n negentig procent van de ongeveer 700 kinderen van asielzoekers die in Nederland geworteld zijn maar toch het land uitgezet dreigden te worden, mag blijven. Met dit besluit lijkt een regeringscrisis voorlopig afgewend.
De vier regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben een akkoord bereikt over het zogenaamde “kinderpardon”, een pardonregeling voor kinderen die als asielzoeker te boek staan, maar die, omdat ze in Nederland geboren en/of opgegroeid zijn, alsnog een verblijfsstatus krijgen. In de praktijk bleek het kinderpardon niet te werken: bijna alle kinderen die ervoor in aanmerking leken te komen, werden alsnog uitgewezen. Daardoor ontstonden schrijnende situaties. Kinderen die in Nederland naar school gingen en hier hun vriendjes en vriendinnetjes hadden, werden uitgezet naar het land van herkomst van hun ouders – in veel gevallen een land waar ze nog nooit geweest waren. De laatste persoon die uitzetting kon voorkomen, was de verantwoordelijke staatssecretaris, Mark Harbers (VVD). Hij was de enige bewindspersoon met de discretionaire bevoegdheid om kinderen tóch te laten blijven. In bijna alle gevallen koos hij echter voor strikte naleving van de regels en weigerde hij de hand over het hart te strijken. Het resultaat was vaak dat gezinnen onderdoken en in een soort schaduwbestaan terechtkwamen, in de hoop uitzetting te kunnen vermijden.
Kerkasiel
Coalitiepartners D66 en ChristenUnie waren al langere tijd vóór verruiming van het kinderpardon. De laatste weken gaf ook het CDA te kennen dat de partij zich niet langer met het hardvochtige beleid kon verenigen. De omslag bij het Christen Democratisch Appel is waarschijnlijk veroorzaakt door druk vanuit de kerken en de achterban van de partij. Protestantse kerken voeren al enkele jaren actie voor verruiming van het kinderpardon. Aan het kerkasiel van de Armeense familie Tamrazyan in Bethel in Den Haag kon het partijbestuur van het CDA zien hoe belangrijk een humane benadering van zogenaamde “gewortelde kinderen” voor veel CDA-kiezers is. De 21-jarige Hayarpi Tamrazyan, haar ouders en haar jongere broer en zus wonen al vanaf eind oktober in kerk- en buurthuis Bethel. Hier wordt 24 uur per dag een kerkdienst gehouden, met voorgangers en vrijwilligers die vanuit het hele land en soms zelfs uit het buitenland toestromen om het gezin te helpen. Zolang er een kerkdienst wordt gehouden, mag de IND (Integratie- en Naturalisatiedienst) het gebouw niet binnendringen om het gezin op te pakken en uit te zetten. Zelfs toen staatssecretaris Harbers vlak voor Kerst nog eens bevestigde dat er voor het gezin geen toekomst in Nederland was weggelegd, bleef de Kerk achter de Tamrazyans staan. De estafettedienst ging dóór, in de verwachting dat het voor de regering een kwestie van buigen of barsten was. Het kerkasiel van de Tamrazyans – een ontroerend verhaal dat bij velen tot de verbeelding sprak – werd een instrument om een doorbraak te forceren.
Race tegen de klok
Tot dusver bleef de grootste regeringspartij, de VVD, echter vasthouden aan het regeerakkoord uit 2017, waarin de vier coalitiepartijen hadden vastgelegd dat er geen verruiming van het kinderpardon zou komen. Van de vier partijen vaart de VVD de meest rechtse koers. Door een harde stellingname als het om migratievraagstukken gaat, probeert de partij kiezers aan te spreken die anders zouden overlopen naar de PVV van Geert Wilders of het Forum voor Democratie van Thierry Baudet.
Nadat het CDA te kennen had gegeven dat het zich aansloot bij het standpunt van D66 en de ChristenUnie, dreigde er een kabinetscrisis te ontstaan. Voor woensdag 30 januari stond er namelijk een parlementair debat over het kinderpardon gepland, en het mocht niet gebeuren dat de vier regeringspartijen in de Tweede Kamer tegen elkaar uitgespeeld werden. Daarom was het belangrijk dat de partijen het eens zouden worden vóór het debat aanbrak. Voor het CDA kwam daar nog eens bij dat er voor 9 februari een partijcongres gepland staat. Het kinderpardon lag binnen deze partij inmiddels zo gevoelig, dat de discussie erover het congres totaal zou overschaduwen.
Ruimhartige beoordeling
Op de valreep wisten de partijen dinsdagavond een akkoord te bereiken. Dit komt erop neer dat alle ongeveer 700 bestaande gevallen opnieuw en ruimhartig beoordeeld zullen worden. De verwachting is dat ongeveer 90% van deze kinderen in Nederland zal mogen blijven. Omdat hun ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het in totaal gaan om zo’n 1300 kinderen en volwassenen.
De kinderpardonregeling is per direct afgeschaft. Dat kinderpardon zorgde voor te veel onduidelijkheid. Afgewezen asielzoekers met kinderen kregen daardoor hoop dat ze – als ze maar bleven doorprocederen en uitzetting bleven ontwijken – op den duur alsnog mochten blijven. De IND krijgt extra geld om asielprocedures sneller en zorgvuldiger te kunnen afhandelen, zodat de situatie dat een kind zó lang in Nederland is dat het pijnlijk wordt het terug te sturen, in principe niet meer zou kunnen ontstaan. De discretionaire bevoegdheid komt voortaan bij het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) te liggen. Deze houdt de mogelijkheid bij schrijnende gevallen in te grijpen. De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 terug naar 500.
Voorzichtig optimisme
Alle regeringspartijen hebben bij dit akkoord moeten geven en nemen. De eerste reacties van hulporganisaties die asielzoekers bijstaan, zijn positief. Wel is het nog de vraag welke 90% wél mag blijven, en welke 10% toch nog wordt teruggestuurd. De meeste betrokkenen zullen pas gerustgesteld zijn als ze hun verblijfsvergunning in handen hebben.
Lees ook
Estafettedienst in Haagse kerk moet ervoor zorgen dat Armeens gezin niet wordt uitgezet
Buro: IGCulemborgs gezin ondanks breedgedragen protest uitgezet naar Oekraïne