De wachters
Tahar Djaout
Oorspronkelijke titel: Les vigiles (1991)
Roman
191 blz.
Vertaald door Hester Tollenaar
Nawoord: Asis Aynan
Amsterdam: Uitgeverij Jurgen Maas
2024
“Politieke, morele fabel over kwaadaardige bureaucratie, gedachteloos extremisme en het gevaar van het opschorten van vrijheden uit naam van vaderlandslievendheid.”
- Rake typeringen van uiteenlopende facetten van het leven in Algerije na de onafhankelijkheidsstrijd. Over (on-)macht, intimidatie, repressie en verzet. Beklemmend en toch veelal min of meer lichtvoetig.
- Vertaling hier en daar aan de stroeve kant. Peugeot 204-stationwagen (100); “twee agenten beneden bij zijn gebouw” (100).
- In een helder, goed geschreven nawoord beschrijft Asis Aynan het werk van Djaout die in 1993 door fundamentalisten vermoord werd (187-191).
- Labyrint waarin uitvinder Mahfoudh Lemdjad na een moeizame tocht door de bureaucratie naar Heidelberg mag reizen waar zijn nieuw weefgetouw bekroond wordt en zijn status grondig verandert. Tegelijkertijd delft veteraan Menouar Ziada het onderspit en is er geen andere uitweg dan zelfmoord.
Opmerkelijke fragmenten & citaten
- Vrouwen spelen marginale rol: “Helemaal boven in het huis wacht zijn vrouw op hem. Maar zijn vrouw telt uiteraard niet, ondanks de veertig jaar die ze samen hebben geleefd, of liever gezegd naast elkaar hebben geleefd. Waarschijnlijk had ze ooit wel echt iets voor hem betekend, maar dat behoorde tot een ver verleden en had geen belang meer. Hoe dan ook maakt haar aanwezigheid nu niet meer in hem los dan die van een kruk of een koffer. Hij weet zeker dat hij pas iets van haar dood zou merken als het etenstijd was en er geen maal voor hem klaarstond. Bovendien kun je met vrouwen enkel strikt noodzakelijke gesprekken voeren en handelingen verrichten.” (13)
Over religie: ”U weet ongetwijfeld dat begrippen als ‘creatie’ en ‘uitvinding’ binnen ons geloof soms als ketters worden gezien en veroordeeld, omdat ze tornen aan het reeds bestaande, dat wil zeggen aan de heersende orde. Onze religie verwerpt scheppers vanwege hun ambitie en gebrek aan nederigheid; ja onze religie verwerpt hen om onze samenleving te beschermen tegen de bezoekingen die innovatie met zich meebrengt.” (35) - Over de moeizame weg naar verzet. (95-99)
- Ceremonie waarin de prijs voor het nieuwe weefgetouw gevierd wordt (158-166), met “professionele ceremonie-openers en praatjesmakers, specialisten in demagogische abstracties, die gouden bergen beloven en mensen op hun hand krijgen; ze hebben heel wat werk te verzetten in een jong land in opbouw, waar voorkomen moet worden dat burgers vragen gaan stellen door ze van tevoren al te beantwoorden.” (158-159). Toespraak van de bekroonde uitvinder. (163-164)
- “Zijn ziel gooide alles wat zwaar was van zich af en dartelde tot voorbij de heuvels.” (168)
- “Gaan insecten ook naar een paradijs nadat ze zijn gestorven?” (183)
Lees ook:
Leesimpressie: De koerier van Maputo door Jenne Jan Holtland