Uittocht naar Gaza, brieven aan Lamar vanuit het Al-Quds-ziekenhuis
Fatena Al Ghorra
Vertaald uit Arabisch door Lore Baeten
Voorwoord door Rachida Lamrabet
Z.pl.: Uitgeverij EPO / Uitgeverij Jurgen Maas
2024
192 blz. plus fotokatern
Bewogen, veelal huiveringwekkende brieven. Na veel mislukte pogingen bezoekt de Belgisch/Palestijnse schrijfster voor het eerst sinds 2008 haar familie in Gaza. Vrijwel onmiddellijk na haar aankomst in oktober 2023 barst de hel los. Ze weigert haar bejaarde ouders in de steek te laten. Met 12.000 anderen verblijft ze bijna een maand in het Al-Quds-ziekenhuis. Daar schrijft ze 24 zeer persoonlijke brieven aan haar elfjarige nichtje over “de grootste poging tot uitroeiing in de recente geschiedenis.” (190)
- “Over de sensatie van een glas drinkbaar water” (29–31), over zingen als verzet en over “woorden als enige pijnstiller.”
- De brieven bieden een uitermate scherp beeld van de gruwelijke realiteit in Gaza, over “leven in de schaduw van de dood.” (105)
- “De tekst moest blijven zoals hij was: ruw en puur, helder en onverbloemd.” (108)
- “Ik denk dat muziek en schrijven mij hebben gered en mijn ziel hebben behoed voor verval.” (129)
- Over angst en moed. “Elke beslissing (...) werd gedreven door angst, angst en niets anders dan angst.” (131; 133)
- Ook typering van traditionele samenleving waarbij bijvoorbeeld roken voor vrouwen taboe is. (121)
- Lamrabet: “Voor mij is dit brievenboek een bericht uit een concentratiekamp in onze tijd. Een bericht dat getuigt van een voortdurende volkerenmoord in onze tijd.” (14)
Opmerkelijke passages
- Over de reis naar Gaza: “Het leek alsof mijn hart de afstand sneller aflegde dan ikzelf.” (26)
- Begeleidende lectuur: Het paradijs om de hoek van Mario Vargas Llosa (51; 53; 109; 142)
- Neef Ahmed, net 21 geworden, had zin in kop koffie, ging naar buiten en overleefde dat niet (61; 148–149).
- Pijnstillers schaars in het ziekenhuis, veel operaties zonder verdoving. (71)
- Farah, vriendin van de nichtjes van Lamar, verloor drie vingers: “Zullen mijn vingers na de oorlog weer aangroeien?” (73)
- “Rouwen hier is niet hetzelfde als buiten het ziekenhuis of in tijden van vrede, omdat hier geen rituelen, ceremonies of dagen van rouw zijn. Er is hier geen tijd voor die luxe, want de dood is een constante metgezel.” (83–84)
- “Zodra het donker was, betekende elke beweging buiten onvermijdelijk de dood, hetzij door sluipschutters, hetzij door vliegtuigen die constant boven ons cirkelden.” (150)
- “Ik denk niet dat ik ooit trotser op mezelf ben geweest dan op dit moment, omdat ik hier was, omdat ik elk detail van de slachtingen en het bloedbad heb meegemaakt, terwijl de wereld toekeek zonder iets te doen. (...) Ik was hier om te schrijven en zo wraak te nemen voor al het onrecht dat ons is aangedaan.” (185)
- “Vergeet de beelden van de kinderen niet. Als we voor elk van hen een begrafenis zouden houden, dan zou ons dat ongeveer dertig jaar kosten.” (187)
- Vergeet niet... (187; 191)
Lees ook:
Leesimpressie: Een tuin voor verloren benen door Mahmoud Jouda
A hugely important book: A reader’s impression of The bitterness of olives by Andrew Brown