Vrienden
Hisham Matar
Oorspronkelijke titel: My friends (2024)
Vertaald door Manik Sarkar
Amsterdam: Meulenhoff
2024
432 blz.
Uitzonderlijke, uitermate boeiende roman over hoe vriendschap bepaalt wie we zijn. Over de doorwerking van een demonstratie in Londen in 1984 waarbij vanuit de Libische ambassade geschoten wordt op de demonstranten, een politieagente wordt gedood en elf mensen gewond raken.
- Indrukwekkende, veelomvattende roman in zeer fraaie stijl over leven in ballingschap en de lange arm van het regime.
- Vertaling leest soepel. Een enkel detail ontsnapte aan het oog van de corrector, o.a. “min moeder” (211) en “dat hier nog niemand zou zijn” (408).
Opmerkelijke passages
- “De Libische regering was een van de pioniers van wat ‘De Moord op het Woord’ zou worden genoemd, de diabolische campagne die diverse Arabische regimes vanaf de jaren zeventig voerden, die in de jaren tachtig in een stroomversnelling belandde en ook nu nog af en toe de kop opsteekt (...) Het belangrijkste doel was om uitgesproken journalisten op vaak spectaculaire wijze uit de weg te ruimen: ze werden geëxecuteerd, midden op straat of tijdens de lunchdrukte in een restaurant , ze werden ontvoerd, gemarteld en vermoord, waarna hun verminkte lichaam ergens werd gedumpt, als waarschuwing voor iedereen die het waagde kritiek te hebben op het regime.” (40)
- Mohammed Mustafa Ramadan in Londen vermoord (45-52).
- “In die tijd stuurde de staat beursstudenten in kleine plukjes naar het buitenland, bijeengebonden door een of twee ‘Draden’, studenten wiens taak het was de rest te bespioneren. Een andere naam voor ‘Draden’ was ‘Schrijvers’, omdat ze hier niet naartoe kwamen om te studeren maar om rapporten over anderen op te stellen.” (58)
- “De bomen verroerden zich niet, alsof ze afstand namen van wat er was gebeurd.” (89)
- “Haar glimlach speelde zich bijna volledig in haar ogen af.” (97)
- “Het enige authentieke dat we hadden gedeeld waren onze liefde en onze angsten.” (145)
- Londen: “Bij bepaalde straathoeken voelde ik dat de stad een merkwaardig soort genegenheid uitstraalde – het was niet precies genegenheid, eerder een soort overeenstemming: de stad bewoog door mij terwijl ik door de stad bewoog. Ik voelde me beschermd door mijn anonimiteit, maar nog meer door Londen: het doolhof van op elkaar aansluitende straten leek ontworpen met het doel om geheimen te bewaren. (...) ...alle gezichten om me heen leken toe te behoren aan mensen die al lang niet meer bestonden. Op die momenten was Londen een hiernamaals.” (159)
- “Terwijl ik luisterde, klom de moed over de muur en sloop naar binnen.” (162)
- “Ze maakte zich minder zorgen over me en dat bevrijdde onze vriendschap van het vernis van bezorgdheid.” (165)
- “Als ze naar mij keek, leste ze mijn dorst en had ik weinig anders meer nodig.” (207)
- “Ik weet nog dat ik dacht: zo moet het voelen om verliefd te zijn. Liefde als een plaats om uit te rusten.” (241)
- “Vroeger kon ik niet liegen omdat ik niet wist hoe het moest, nu kan ik het niet omdat ik dat wel weet.” (248)
- “Vriend. Wat een woord. De meeste mensen gebruiken het voor mensen die ze nauwelijks kennen. Terwijl een vriend zoiets prachtigs is.” (276)
- “Vrijheid, bedacht ik, is ook de vrijheid om geen wantrouwen te voelen, geen angst, geen jaloezie.” (287)
- “De woning zag er vermoeid uit, nogal donker, maar groot en met toegang tot een eigen tuin.” (300)
- “(..) ik voelde een diepe nostalgie naar de tijd dat we Conrad en Woolf en Eliot herlazen, samen of parallel, wat de manier is waarop twee mensen elkaar het dichtste kunnen naderen.” (319)
- “In de oorlog ben je nergens, je bent geen deel van het verleden en ook niet van de toekomst, en dat creëert een innerlijke honger die met de dag groeit. Totdat je niets anders meer bent.” (415)
Lees ook:
Leesimpressie: Achtervolgd door de staatsmafia door Bill Browder
