Hip-hop tussen tale

  • 0

Hip-hop is ’n onbeskaamde, eerlike protesgenre. Die beste musiek grawe in die psige, op soek na die lewe se betekenis en dinge wat gesê moet word deur talentvolle rappers, DJ’s en musiekvervaardigers. Dis geen toeval dat Eminem juis nou in 2024 ’n beroemde Diddy diss die wêreld ingestuur het nie.

Die vraag is: Verskil die boodskap en kultuuraspekte van hip-hop van een taal na die volgende?

Capri-Sun is Franse hip-hop se vreemde statussimbool; in Suid-Afrika kan ’n mens dieselfde sê van Steri Stumpie danksy G Boy se unieke Freestyle. Soos die area of taal verskil, mag mens dalk subtiele verskille vind van hoe een land se kunstenaars praat oor rebelsheid, lewe en status.

Alex J Coyne luister na hip-hop tussen tale en gaan op ’n ontdekkingsreis deur hip-hop-kunstenaars wat kan spoeg met verskeie tonge.

Nederlandsche... Hip-hop?

Wanneer ek dink aan Nederlandse musiek, strek my aanvanklike kennis nie veel verder as Stef Bos, Dana Winner en Golden Earring nie, maar Nederlandse hip-hop het ’n verbeeldingryke agtergrond wat my geïnspireer het om dieper in hierdie konyngat te klouter.

Een van die eerste Nederlandse groepe heet Osdorp Posse uit 1989 en begin met Nederlandse vertalings van NWA-liedjies. Hulle eerste treffer is die snit “Moordenaars”. Daaruit die woorde: “Je vindt ons misschien een beetje raar, maar wij zijn gewoon een moordenaar.”

........
Uit Osdorp Posse se lirieke leer ek baie vinnig ook die woorde rimpelkut en discowijf, net soos ek jare gelede die woord slymkonyn by rapper Isaac Mutant geleer het.
........

Uit Osdorp Posse se lirieke leer ek baie vinnig ook die woorde rimpelkut en discowijf, net soos ek jare gelede die woord slymkonyn by rapper Isaac Mutant geleer het.

Def Rhymz (1970 tot 2024) is die volgende beroemde kunstenaar uit Nederlandse hip-hop se ongelooflike geskiedenis. Hy is die eerste kunstenaar om die Nederlandse toplys te haal.

Die Def Rhymz-treffer “Doekoe” maak dit groot in 1999. Doekoe is informele taal vir geld, dieselfde as wat ’n mens dalk die woord dough vir kontant sou hoor in Engelse rapmusiek.

(Ja, daar is ook die groep Dookoom, maar hulle naam sal eerder vertaal na ’n soort sjamaan.)

Extince is die volgende kunstenaar wat uitstaan in die rapgeskiedenis. Hoewel die meeste van Extince se musiek in Nederlands verskyn, is daar wel ook Engelse treffers uit dieselfde diskografie.

Van die lirieke in “Spraakwater” deur Extince gaan so: “Geloof me nou, ik swing de pan uit / Ik kom met vette hits, ga daar maar vanuit.”

Spogkonings? Jip. Soos met rappers, is daar ’n tendens onder die hip-hop-groepe om te bewys wie die beste, vinnigste of mees vaardige mag wees. Eminem se “Rap God” het byvoorbeeld gespeel met hoeveel woorde in minute sou inpas.

Ook soos rapmusiek in enige ander taal, is daar die fenomeen van diss tracks. Net ná “Spraakwater” se sukses het die oorspronklike Osdorp Posse geantwoord met “Braakwater”.

Daar is ook die Nederlandse Typhoon wie se “We zijn er” fokus op die grafiese omdop van ’n magstryd tussen ’n slaaf en slawe-eienaar – soos die beroemde Dookoom se “Larney jou poes”, mors dit nie rond nie en maak dit duidelik dat daar iets is om te sê.

Die taal mag dalk verskil, maar die boodskap agter hip-hop is “duidelik”, soos die rappers van die Kaap sou sê.

........
Die Franse is trots op hul skrywer Voltaire wat glo die era van verligting ingelei het. Hoe sou sy boodskap vandag in Frans klink as hy kon rap saam met ’n DJ? Milk Coffee and Sugar? Duidelik, ek sê.
........

Milk Coffee and Sugar – die Franse groep – was een van die eerste groepe wat my laat wonder oor die impak wat kultuur dalk op hip-hop sou hê, en wat sou gebeur wanneer die taal waarin hulle sing sou verskil.

Die Franse is trots op hul skrywer Voltaire wat glo die era van verligting ingelei het. Hoe sou sy boodskap vandag in Frans klink as hy kon rap saam met ’n DJ? Milk Coffee and Sugar? Duidelik, ek sê.

Anderstalige rapmusiek

Ja. Kaaps, Frans, Afrikaans, Nederlands... Anderstalige rapmusiek is ’n vinnige manier om jou pad deur ’n vreemde taal te vind, al moet mens stadig elke woord opsoek totdat jy die lirieke van hierdie spesifieke kunsstuk ten volle ken.

Daar is baie mense wat met elke woord van Die Antwoord of Jack Parow sou kan byhou, hoewel hulle nie Afrikaans praat nie (of dalk nog die taal stadig en woord vir woord leer ken).

Volgens Reddit se /r/listentothis het verskeie plasings my laat besef daar is hele wêrelde van anderstalige hip-hop en rap waarvan ek eintlik niks weet nie. Reddit vertel my van Stromae (Frans), Falco (Duits) en Karmacy (Gujarati). Ek vind ook die groepe Milk Coffee and Sugar (Frans) en Valete (Portugees).

.........
Die fenomeen van rapkuns wat verskillende taalgrense oorsteek, is ook ’n plaaslike fenomeen, soos G Boy, Isaac Mutant, Terror MC en ander. “Bring the noise” is ’n goeie voorbeeld van die grense wat rappers kan oorsteek en hoe ongelooflik die resultate kan klink.
.........

Dan was daar die groep Cypress Hill wat bekend is vir heelwat treffers in Engels, maar ook die kuns uitgebrei het na liedjies in Spaans soos “Loco En El Coco” en “Siempre Peligroso”.

Die fenomeen van rapkuns wat verskillende taalgrense oorsteek, is ook ’n plaaslike fenomeen, soos G Boy, Isaac Mutant, Terror MC en ander. “Bring the noise” is ’n goeie voorbeeld van die grense wat rappers kan oorsteek en hoe ongelooflik die resultate kan klink. Die samewerking gebeur tussen die Suid-Afrikaanse Isaac Mutant en die rapper Baze van Switserland op die album BRU.

Hip-hop: Bling en kultuur

Hip-hop rym nie net oor bling en geld nie, maar gaan speels om met alledaagse woorde, ondersoek die nuus, die klassieke letterkunde en popkultuur om by hulle lirieke uit te kom wat skynbaar so maklik in rymende koeplette pas.

Hip-hop is dus betekenisvol, juis omdat dit kommentaar lewer op die feit dat dinge óf goed gaan óf sleg gaan – of dat iets gebeur het waaroor daar moet gespoeg word, natuurlik.

Is daar dus ’n verskil in die kultuurfenomeen wat dalk mag verskyn in rapmusiek van een taal na die ander?

Soms, wel, ja.

Die handelsmerk Capri-Sun het ’n soort statussimbool geword vir Franse rapkunstenaars – dalk as ’n middelvinger in die gesig van outoriteit. BoyBandit, AE en ander rapkunstenaars verwys weer na Capri-Sun op dieselfde manier as wat Snoop Dogg in 1993 gemaak het met “Gin and juice”.

Daar is egter minder verwysings na die handelsmerk Capri-Sun in buitelandse rap, maar daar sal byvoorbeeld menigmaal verwys word na handelsmerke soos Gucci en Balenciaga.

Die Kaapse rapper G Boy maak ’n soortgelyke verwysing na die bekende Steri Stumpie in sy Freestyle. As jy Suider-Afrika ken, sal jy die gegeurde melk Steri Stumpie leer ken! En dis redelik rebels om te sê: “Julle moere, ons gaan nou gerook raak en melk drink.”

Die song “Kamka Bianca” (Emile Kepeal) is tans nuus terwyl ek hierdie stuk skryf – dalk soos Suid-Afrikaanse rap se weergawe van “Mambo No. 5” – maar nog heelwat meer aansteeklik. Die girl pak ’n bul by die horings, maar luister maar self hoe lekker subversief die verwysing is.

Rebelsheid het soms ’n vreemde baadjie aan en praat verskillende tale, maar die boodskappe is altyd onbeskaamde kommentaar oor die lewe en dinge wat gesê moet word.

Lees ook:

Die dokumentêr Brasse Vannie Kaap nou op Showmax

Spinners is trots Suid-Afrikaans, ’n eerste by die Cannes-filmfees

 

  • 0
Verified by MonsterInsights
Top