Tom Naegels (1975) staat bekend om zijn grote project over de Belgische immigratie waarover in 2021 Nieuw België: Een migratiegeschiedenis (1944–1978) verschenen is.
De literaire samenwerking (schrijfresidentie) tussen de Jakes Gerwel Stigting en het international house of literature Passa Porta in Brussel beoogt de dialoog tussen schrijvers uit de Lage Landen en Zuid-Afrika te bevorderen.
De eerste Vlaamse schrijvers die meededen waren Rachida Lamrabet en Miriam Van hee in 2019. Afgelopen najaar in november was Fikry El Azzouzi te gast. Begin 2023 zullen Neske Beks en Tom Naegels deelnemen.
Van 27 februari tot en 13 maart zullen ze twee weken verblijven in het Paulet Huis in Somerset-Oos.
Uitwisselen kennis en ervaringen
Samen met enkele Zuid-Afrikaanse schrijvers zal het schrijven, maar bovenal het uitwisselen van kennis en ervaringen centraal staan.
Voor deze keer een interview met Tom Naegels (1975). Hij staat bekend om zijn grote project over de Belgische immigratie waarvan in 2021 Nieuw België: Een migratiegeschiedenis verscheen. Het boek beschrijft het migratiebeleid vanaf de Tweede Wereldoorlog tot 1978.
Per e-mail heeft hij een aantal vragen beantwoord.
Tom Naegels (Foto: © Uitgeverij Lannoo, Hervé Debaene)
Waarom wilt u graag meedoen met de schrijfresidentie?
Ik ben pas begonnen aan een nieuw boek en ik hoop in Paulet House een eerste versie van het eerste hoofdstuk op papier te kunnen zetten. Het lijkt me heerlijk om enkele weken weg te zijn van de dagelijkse beslommeringen, en énkel aan het schrijven te moeten denken. Al wil ik ook graag Zuid-Afrika ontdekken (of minstens de omgeving waar ik verblijf) dus verwacht ik dat die twee verlangens in een gespannen verhouding zullen staan.
Bent u al vaker in Zuid-Afrika geweest?
Ik ben er een keer eerder geweest – in Kaapstad, voor een internationaal congres van nieuws-ombudsmannen. (Ik was toen zelf een nieuws-ombudsman.) Ik ben toen een week langer gebleven en heb de stad en de omgeving errond bezocht.
Wat is uw beeld van Zuid-Afrika?
De eerste associaties die in me opkomen, gaan over de apartheid en de strijd ertegen. Zuid-Afrika is wellicht het enige Afrikaanse land waarvan ik zoveel (voormalige) politici ken, en dat komt uiteraard omdat het verhaal van de apartheid tijdens mijn jeugd in de jaren 1970/1980/1990 zeer vaak verteld werd. Samen met de Palestijnse strijd en de Amerikaanse burgerrechtenbeweging, was het wellicht het bekendste internationale nieuwsverhaal over racisme en onderdrukking. Dat komt ook doordat verschillende Vlaamse prominenten zich het lot van het land aantrokken en erover vertelden – zowel aan anti- als aan pro-apartheidskant, trouwens. Zuid-Afrika speelt in dat opzicht overigens zijdelings een rol in mijn onderzoek naar de migratiegeschiedenis van België, omdat de mannen die het Vlaams Blok hebben opgericht – vandaag het Vlaams Belang, de grote, Vlaams-nationalistische antimigratiepartij – voorstanders waren van de apartheid.
De tweede associatie is die van economische welvaart: Zuid-Afrika is het meest welvarende Afrikaanse land.
De laatste associatie is helaas die van geweld. Mijn beeld van het land is dat het er gevaarlijk kan zijn, zeker voor een witte bezoeker. Het is misschien (hopelijk) een vooroordeel van me, maar ik ben ook een beetje op mijn hoede.
Heeft u al eerder een schrijfresidentie meegemaakt en zo ja, wat waren uw ervaringen bij die retraite(s)?
Het is de eerste keer. Tot dusver wilde ik nooit gaan omdat mijn kinderen te jong waren.
Ik begrijp dat u aan een volgend historisch werk schrijft tijdens het verblijf in het Paulet Huis. Wilt u al iets verklappen over de inhoud?
Het gaat om het vervolg op mijn vorige boek. Ik ben bezig aan een ambitieus boekproject – een geschiedenis van België als migratieland, die uitlegt hoe migratie de Belgische samenleving veranderd heeft, op alle mogelijke niveau’s: economisch, sociaal, cultureel, demografisch, politiek…. Het eerste deel van dat project, getiteld Nieuw België. Een migratiegeschiedenis (1944–1978) verscheen in 2021 en werd zeer goed onthaald. Het is altijd de bedoeling geweest om het verhaal te vertellen tot vandaag, dus werk ik nu aan de Belgische migratiegeschiedenis van 1978 tot nu.
Kent u Neske Beks met wie u tegelijkertijd in het Paulet Huis bent? Wat zou u van haar te weten komen als u in het huis verblijft?
Ik heb haar nog nooit persoonlijk ontmoet – we hebben al wel contact gehad via sociale media. Ik weet dat ze werkt rond dekolonisering in een Europese context. Het lijkt me interessant om daar met haar over van gedachten te wisselen.
Heeft u nog andere plannen tijdens uw verblijf in Zuid-Afrika? Dingen die u wilt ontdekken, mensen die u wilt ontmoeten, etc.
Voor mijn verblijf in Paulet House, blijf ik nog enkele dagen in Johannesburg. Ik bezoek graag steden, ben gefascineerd door hoe ze gestructureerd zijn en functioneren. Ik heb nog niet veel Afrikaanse steden bezocht, en aangezien Johannesburg een van de grootste steden ter wereld is, kijk ik enorm uit naar dat bezoek.
Lees ook:
Identiteit en versweë geskiedenisse: ’n onderhoud met Vlaamse skrywer Rachida Lamrabet
Jakes Gerwel Stigting-skrywersresidensie: ’n onderhoud met Vlaamse skrywer Miriam Van hee
Buro: MvH
