De prijs die we betalen
David Grossman
Essays
96 blz.
Amsterdam: Cossee
November 2023
Tien ten dele in de Belgische krant De Standaard gepubliceerde teksten voorafgegaan door korte reflectie: “Wie zullen wij Israëli’s zijn als we na deze tragedie herrijzen uit de as?” (7-14).
- Ook toespraak: “Wat is een Joodse staat?”
- En rede bij de International Booker Prize (2017) & de Erasmusprijs (2022).
- Vijf van de tien bijdragen verschenen in 2023.
- Betrokken, analytisch, persoonlijk en wijs. Kostbaar boekje.
Favoriete citaten
- “Een hypothese: Israël zal na de oorlog veel rechtser, militanter en racistischer zijn.” (11)
- “... over het pijnlijke besef dat wij, de Israëli’s, hier altijd onder spanning en paraatheid voor een oorlog zullen leven. Steeds pogend om tegelijkertijd Athene en Sparta te zijn. Met een existentiële twijfel of we ooit een normaal, vrij leven kunnen leiden, gespeend van bedreigingen en angst. Een stabiel en beschermd leven. Een leven dat een thuis vormt.” (14) - “We staan erbij en weten dat we bedrogen worden. Dat iemand niet alleen ons geld in zijn zakken steekt, maar ook onze toekomst steelt en die van onze kinderen, het hele bestaan dat we hier wilden opbouwen. Een staat waar nu en dan het vooruitzicht doorschemert op een beschaafd land, waar gelijkheid heerst, een staat die de kracht heeft om tegenstellingen en verschillen op te heffen, en er op termijn zelfs in slaagt zich te bevrijden van die vervloekte bezetting.” (24)
- “Een bezettingsregime kan nooit tegelijkertijd een democratie zijn.” (49)
- “Voor het eerst in jaren beginnen de Israëli’s te voelen wat zwakte betekent. (...) existentiële angst die bij ons binnen sijpelt.” (61)
- “Om heel te zijn, is het genoeg dat je bestaat,” schreef de dichter Fernando Pessoa. (68)
- “Schrijven is het verzet van de ziel tegen die overgave, tegen de vlucht voor onze eigen overvloed, tegen de bange verkramping van onze geest. Voor mij is schrijven een reis langs de denkbeeldige assen van het jongetje dat ik was en de oude man die ik zal zijn, tussen de man en de vrouw in mij, tussen rede en waanzin, tussen de Jood in het concentratiekamp en de kampcommandant, die allebei in mij zijn, tussen de Israëli die ik ben en de Palestijn die ik had kunnen zijn.” (70)
- Verwijzing naar Etty Hillesum: “die erin slaagde een vrije vrouw te blijven, ook onder de zwaarste slavernij.” (89-91)
Lees ook:
Leesimpressie: Elk boek is een gevaar, samengesteld en ingeleid door Ronit Palache
Leesimpressie: De vluchtelingenrepubliek door David de Boer & Geert Janssen